Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto II

Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto II
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Warszawa Miasto II
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1922

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

PKU Warszawa Miasto
PKU Warszawa Miasto II[1]

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Warszawa

Podległość

DOK I

Skład

PKU typ specjalny

Komendy rejonów uzupełnień OK I

Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto II (KRU Warszawa Miasto II) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[2].

Historia komendy

W lipcu 1922 roku została zlikwidowana Powiatowa Komenda Uzupełnień Warszawa Miasto, a w jej miejsce utworzono trzy nowe komendy, w tym Powiatową Komendę Uzupełnień Warszawa Miasto II z siedzibą przy ul. Polnej 36, która obejmowała swoją właściwością komisariaty Policji Państwowej nr VI, VIII, IX, XI, XIII, XVI, XX, XXI, XXII i XXIII[3].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[4], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[5]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[6][7]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[8].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[6]. W skład PKU Warszawa Miasto II wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[6]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[9][10][11].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[12].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Warszawa Miasto II normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[13]

Z dniem 1 stycznia 1927 roku minister spraw wojskowych utworzył PKU Warszawa Miasto IV, która objęła swoją właściwością między innymi komisariaty PP nr VI, VIII i XXII. W związku z tą reorganizacją PKU Warszawa Miasto II objęła swoją właściwością Komisariaty PP nr IX, XI, XIII, XVI, XX, XXI i XXIII oraz „prowadziła” referat oficerów rezerwy dla całego obszaru m. st. Warszawy[14].

W marcu 1930 roku PKU Warszawa Miasto II nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr I i administrowała częścią miasta Warszawy obejmującą komisariaty Policji Państwowej nr IX, XI, XIII, XVI, XX, XXI i XXIII[15]. W grudniu tego roku PKU Warszawa Miasto II posiadała skład osobowy typ specjalny. Siedziba komendy znajdowała się przy ul. Olszowej 9[16].

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu sumarycznego składu osobowego Powiatowych Komend Uzupełnień Warszawa Miasto I–IV o czterech oficerów i zwiększeniu o czterech urzędników II kategorii. Łącznie w czterech stołecznych PKU miało pełnić służbę 16 oficerów i czterech urzędników II kategorii. Ponadto w PKU Warszawa Miasto II występował dodatkowo etat oficera – referenta ewidencji oficerów. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[17].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby poborowej, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Warszawa Miasto II została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto II przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[18], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[19].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr I. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie[2].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU Warszawa Miasto II i KRU Warszawa Miasto II, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w latach 1926 i 1938.

Komendanci
stopień, imię i nazwisko czas pełnienia obowiązków kolejne stanowisko służbowe (dalsze losy)
ppłk piech. Kazimierz Muszyński do 31 X 1923[20] stan spoczynku
mjr piech. Adam Wróblewski 1 XI[21] – XII 1923 komendant PKU Warszawa Miasto I[22]
ppłk piech. Włodzimierz Nyczaj XII 1923[22][23] – XI 1925 komendant PKU Warszawa Powiat[24]
ppłk / płk piech. Karol Steinbach XI 1925[24] – 31 XII 1928 stan spoczynku[25]
mjr piech. Władysław Spławiński I 1929[26] – 30 IX 1935 stan spoczynku[27]
ppłk piech. Michał Głowacki 1 VIII 1935[28] – ? szef wydziału w Dep. Uzup. MSWojsk.
ppłk piech. Ludwik Zygmunt Łęgowski ? – 1939
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1923–1925[29][23]
I referent kpt. piech. Włodzimierz Labuko 20 VIII 1922[30] – 21 X 1923[31] Dep. I MSWojsk.
por. piech. Olgierd Wazgird[a] 25 X 1923[32] – IV 1924[33] 72 pp
mjr piech. Teofil Burakowski V[34] – VI 1925[35] I referent PKU Warszawa Miasto I
mjr piech. Paweł Kazimirski VI 1925[36] – II 1926 kierownik I referatu
II referent por. piech. Olgierd Wazgird do 25 X 1923 I referent
urzędnik wojsk. XI rangi Bolesław Tuszyński 25 X 1923[32] – IV 1924[33] oficer ewidencyjny IV rejonu
por. piech. Jan Jakubowski od IV 1924[37]
oficer instrukcyjny por. piech. Edward Penner do XII 1923 42 pp[38]
kpt. piech. Józef Martinek XII 1923[38] – IV 1924 PKU Biała Bielsko[39]
kpt. piech. Eugeniusz Karol Borkowski VI 1924[40] – III 1926[41] 36 pp
oficer ewidencyjny III rejonu urzędnik wojsk. XI rangi Andrzej Gwardian do 1 IV 1924[42] Dep. I MSWojsk.
por. piech. Henryk Roszkowski VI[43] – VIII 1924 Oddział Sztabowy MSWojsk[44].
por. kanc. Andrzej Gwardian od VIII 1924[44]
oficer ewidencyjny IV rejonu por. art. AS Stefan Marian Stanisław Mochnacki do 10 IX 1923[45] 1 pac
urzędnik wojsk. XI rangi Bolesław Tuszyński 10 IX[21] – 25 X 1923 II referent
ppor. rez. art. powoł. do sł. czyn. Stefan Grodzicki XI 1923[46] – IV 1924[47] 1 pan
urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Bolesław Tuszyński IV 1924 – †2 II 1925[48]
por. kanc. Wacław I Tomaszewski II 1925[49] – II 1926 referent (etat przejściowy)
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[50][51]
kierownik I referatu administracji rezerw mjr kanc. Paweł Kazimirski od II 1926
kpt. piech. Tadeusz Piotr Bronikowski do IX 1930[52] DOK I
kpt. piech. Wacław Ireneusz Antoni Makowski od IX 1930
kpt. piech. Edmund Franciszek Bukowicz IX 1930[53] – IV 1933[54] PKU Warszawa Miasto III
kierownik II referatu poborowego por. / kpt. piech. Wacław Ziembiński II – IX 1926[55] kierownik II referatu PKU Grodzisk Maz.
por. kanc. Antoni Kozłowicz p.o. IX 1926[55] – IX 1927[56] p.o. kierownika II referatu PKU Radomsko
kpt. art. Wiktor I Smoleński VII 1929[57]
por. piech. Tadeusz Ozimek IX 1932[53] –
referent por. kanc. Andrzej Gwardian II 1926 – 15 IX 1926 oficer żywnościowy Wyższej Szkoły Wojennej[58]
kpt. piech. Wacław Ireneusz Antoni Makowski do IX 1930 kierownik I referatu[59]
referent (etat przejściowy) por. kanc. Wacław I Tomaszewski[b] II 1926 – 15 IX 1930 praktyka u płatnika 36 pp[62]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[63][c]
kierownik I referatu ewidencji kpt. adm. (piech.) Wacław Ireneusz Antoni Makowski[65] do 1939
kierownik II referatu uzupełnień kpt. adm. (art.) Maksymilian Michał Klag do 1939
praktyka poborowa ppłk kaw. Józef Taube III 1939

Uwagi

  1. ↑ Więcej informacji biograficznych Olgierda Wazgirda w artykule Komenda Rejonu Uzupełnień Płońsk.
  2. ↑ Wacław I Tomaszewski po zakończeniu praktyki przydzielony został do płatnika Kwatery Głównej MSWojsk[60], a następnie przeniesiony do 12 pp[61].
  3. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[64].

Przypisy

  1. ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 34.
  2. ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  3. ↑ PKU w Warszawie. „Polska Zbrojna”. 182, s. 3, 1922-07-08. Warszawa. 
  4. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  5. ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  6. ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
  7. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
  8. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  10. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
  11. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
  13. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  14. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 2 z 21 stycznia 1927 roku, poz. 15.
  15. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  16. ↑ Książka adresowa 1930 ↓, s. 53.
  17. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
  18. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
  19. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1581.
  21. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 61 z 18 września 1923 roku, s. 570.
  22. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 6 grudnia 1923 roku, s. 703.
  23. ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1351.
  24. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 117 z 5 listopada 1925 roku, s. 632.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 332.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 26.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 86.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
  29. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1482, 1557, 1569.
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 30 z 2 września 1922 roku, s. 652.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 13 listopada 1923 roku, s. 751.
  32. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 13 listopada 1923 roku, s. 756.
  33. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 200.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 29 kwietnia 1925 roku, s. 230.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 62 z 10 czerwca 1925 roku, s. 313.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 62 z 10 czerwca 1925 roku, s. 312.
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 202.
  38. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 6 grudnia 1923 roku, s. 698.
  39. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 29 kwietnia 1924 roku, s. 244.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 61 z 29 czerwca 1924 roku, s. 364.
  41. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 marca 1926 roku. Dodatek „Obsada personalna przysposobienia wojskowego”, s. 8.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 11 maja 1924 roku, s. 265.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 8 czerwca 1924 roku, s. 315.
  44. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 88 z 30 sierpnia 1924 roku, s. 498.
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 61 z 18 września 1923 roku, s. 570, ze stanowiska OE IV rejonu przydzielony został do macierzystego 1 pac z równoczesnym odkomenderowaniem do PKU Warszawa Miasto II na okres czterech miesięcy.
  46. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 70 z 7 listopada 1923 roku, s. 744.
  47. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 201.
  48. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 27 kwietnia 1925 roku, s. 226.
  49. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 13 lutego 1925 roku, s. 72.
  50. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7.
  51. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 525.
  52. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 302.
  53. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
  54. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 82.
  55. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 20 września 1926 roku, s. 312.
  56. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 26 września 1927 roku, s. 287.
  57. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 200.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 428.
  59. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28.
  60. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 89.
  61. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 15 sierpnia 1933 roku, s. 191.
  62. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 436.
  63. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 859.
  64. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  65. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 257, sprostowano imię i datę urodzenia z „Wacław Ireneusz ur. 14 sierpnia 1895” na „Wacław Ireneusz Antoni ur. 26 sierpnia 1896”.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Książka Informacyjno-Adresowa „Cała Warszawa” rok 1930. Cz. II: Władze Państwowe, Instytucje i Urzędy. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Polskie Informacyjne Książki Adresowe, 1930.
  • Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
  • Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
  • Henryk Moczyński: Służba poborowa. W: Dziesięciolecie Odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej 1918–1928. Henryk Stanisław Mościcki (red.) Włodzimierz Dzwonkowski (red.) Tadeusz Bałaban (red.). Warszawa: Tadeusz Złotnicki, 1928, s. 391–394.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
  • p
  • d
  • e
Służba uzupełnień Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej
Wydziały Mobilizacji i Uzupełnień
Komendy rejonów uzupełnień
Powiatowe komendy uzupełnień