Róża Branicka

Róża Branicka
Róża z Potockich Branicka
Ilustracja
Portret Róży Branickiej pędzla Ary Scheffera
Herb
Pilawa
Rodzina

Potoccy herbu Pilawa

Data i miejsce urodzenia

1780
Tulczyn

Data i miejsce śmierci

20 października 1862
Paryż

Ojciec

Stanisław Szczęsny Potocki

Matka

Józefina Amalia Potocka

Mąż

Antoni Potocki
Władysław Grzegorz Branicki

Dzieci

Ksawery Branicki
Eliza Branicka
Aleksander Branicki
Zofia Odescalchi
Konstanty Branicki
Katarzyna Branicka
Władysław Michał Branicki

Odznaczenia
Order Świętej Katarzyny Męczennicy – II klasa
Multimedia w Wikimedia Commons

Róża Branicka, de domo Potocka, primo voto Potocka (ur. 1780 w Tulczynie, zm. 20 października 1862 w Paryżu) – polska arystokratka, artystka amatorka.

Życiorys

Urodziła się w 1780 roku w Tulczynie w rodzinie Stanisława Szczęsnego Potockiego i Józefiny Amalii z Mniszchów[1].

Jej pierwsze małżeństwo – z Antonim Potockim, z którym miała córkę – zakończyło się rozwodem w 1812 roku[2]. Wyszła później za mąż za Władysława Grzegorza Branickiego, z którym miała siedmioro dzieci[1]: Ksawerego, Elżbietę, Aleksandra, Zofię, Konstantego, Katarzynę i Władysława. Matka Branickiego była przeciwna małżeństwu i odmawiała spotkania z Różą do 1831 roku. Po śmierci Branickiego, Róża wyjechała do Francji[2]. W 1849 roku kupiła dla syna Ksawerego zamek[2][3] i połowę nieruchomości w Montrésor, a także 2300 hektarów okolicznej ziemi[3]. Na zamku zgromadzono liczne poloniki[2]. W miejscowości Branicka ufundowała szkołę[2].

Amatorsko zajmowała się rysunkiem i akwarelą[2]. W dzieciństwie prawdopodobnie brała udział w rodzinnym wyszywaniu chorągwi, które zostały przekazane Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu podczas jego odwiedzin w Tulczynie, gdy wracał ze spotkania z Katarzyną II[2]. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajdują się dwa portrety, które Branicka wykonała techniką akwarelową[1]: Portret Zofii Żółtowskiej (29 x 21,6 cm) oraz Portret Bernarda Potockiego (30,2 x 22,6 cm)[2]. W muzeum znajduje się także portret Branickiej pędzla Ary Scheffera[4]. Jej córki Elżbieta, Zofia i Katarzyna również zostały artystkami amatorkami[1].

Branicka pojawiała się w listach Zygmunta Krasińskiego, którego była teściową, pod pseudonimem „Fregata”[2].

Posiadała najwyższy rosyjski order kobiecy[5]. W kwietniu 1837 została odznaczona małym krzyżem orderu św. Katarzyny[6].

Zmarła 20 października 1862 w Paryżu[1]. Początkowo jej szczątki spoczęły na cmentarzu w Montrésor, po czym zostały przeniesione do Krzeszowic[2].

Galeria

  • Portret Andrzeja Bernarda Potockiego, Muzeum Narodowe w Warszawie
    Portret Andrzeja Bernarda Potockiego, Muzeum Narodowe w Warszawie
  • Portret córki
    Portret córki
  • Spotkanie na drodze
    Spotkanie na drodze

Przypisy

  1. ↑ a b c d e AleksandraA. Bernatowicz AleksandraA., Potocka Róża, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 7, Instytut Sztuki PAN, 1971, s. 439 .
  2. ↑ a b c d e f g h i j KrzysztofK. Załęski KrzysztofK., Róża Branicka, [w:] Artystki polskie. Katalog wystawy, AgnieszkaA. Morawińska (red.), Muzeum Narodowe w Warszawie, 1991, s. 122 .
  3. ↑ a b Iwona M.I.M. Dacka-Górzyńska Iwona M.I.M., SławomirS. Górzyński SławomirS., PiotrP. Ugniewski PiotrP., Polacy pochowani na cmentarzu w Montrésor. Les Polonais enterrés au cimetiere de Montrésor, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa, 2008, s. 9, ISBN 978-83-924311-3-8 .
  4. ↑ Portret Róży Branickiej [online], Muzeum Narodowe w Warszawie – Zbiory Cyfrowe [dostęp 2021-03-14] .
  5. ↑ Włodzimierz Jakubowski: Ordery i medale Rosji. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 1993, s. 16. ISBN 83-85263-45-4.
  6. ↑ Список кавалерам россійских императорских и царских орденов. Санкт-Петербург: Тип. II Отд. Собственной Е.И.В. Канцелярии, 1850, s. 21.