Mleczaj wodnisty
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | grzyby | ||
Typ | podstawczaki | ||
Klasa | pieczarniaki | ||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | mleczaj | ||
Gatunek | mleczaj wodnisty | ||
Nazwa systematyczna | |||
Lactarius serifluus (DC.) Fr. Epicr. syst. mycol.: 345 (1838) | |||
Zasięg | |||
Zasięg występowania w Europie i Azji | |||
|
Mleczaj wodnisty, mleczaj serwatkowy (Lactarius serifluus (DC.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Augustin Pyramus de Candolle nadając mu nazwę Agaricus serifluus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Lactarius[1].
Synonimy naukowe[2]:
- Agaricus serifluus DC. 1815
- Galorrheus serifluus (DC.) P. Kumm. 1871
- Lactarius camphoratus var. serifluus (DC.) Barbier 1901
- Lactifluus serifluus (DC.) Kuntze 1891
Po raz pierwszy nazwę polską (mleczaj serwatkowy) podała Alina Skirgiełło w 1998 r. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował inną nazwę – mleczaj wodnisty. Nawiązuje ona do wodnistego mleczka, podczas gdy nazwa A. Skirgiełło nawiązywała do serwatki[3].
Morfologia
- Kapelusz
Średnica 2–6(9) cm, kształt początkowo płaski, potem płytko wklęsły, czasami z niewielkim garbkiem. Brzeg krótko podwinięty i szybko wyprostowujący się, u starszych okazów nieco falisty. Powierzchnia podczas wilgotnej pogody lepka i matowa, u starszych okazów drobno brodawkowana. Barwa ciemna: czerwonobrązowa w, lub czarniawobrązowa, u starszych okazów blaknąca do nieco oliwkowej. Brak pręgowania[4] (co najwyżej widoczne jest ono tylko na krawędzi brzegu)[5].
- Trzon
Wysokość 3–8 cm, grubość 0,4–1,2 cm, kształt cylindryczny, początkowo pełny, później pusty. Powierzchnia gładka, u młodych okazów cynamonowożółta, u starszych coraz bardziej czerwonobrązowa, u podstawy ciemniejsza[4].
- Blaszki
Przyrośnięte lub krótko zbiegające, gęste, z międzyblaszkami, niektóre rozwidlone. Początkowo są żółtawe z cielistym odcieniem, później cielistorude[4].
Cienki, w kapeluszu o barwie od jasnocytrynowej do brudnoochrowej, w trzonie rudawy. Smak nieprzyjemny, zapach przypominający pluskwiaki. Mleczko jest wodnisto-białe, początkowo wydziela się obficie. Nie zmienia barwy, smak ma łagodny[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników jasnożółtawy. Zarodniki niemal kuliste, o rozmiarach 7,5–9 × 7–8 μm. Powierzchnia z licznymi i dość dużymi brodawkami połączonymi łącznikami tworzącymi gęstą siateczkę. Podstawki o rozmiarach 36–42 × 8–10 μm. Charakterystyczną cechą są cystydy – nie są one wrzecionowate, jak u innych mleczajów, lecz mają kształt pęcherzykowato-gruszkowaty[4].
Występowanie i siedlisko
Występuje w Europie, Ameryce Północnej i Japonii[6]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym opisano wiele jego stanowisk[3].
Rośnie na ziemi w lasach liściastych i mieszanych, głównie w grądach i buczynach. Pojawia się od lipca do października[4]. Najczęściej rośnie pod grabami, bukami i dębami[7].
Gatunki podobne
- Niektórzy autorzy (Marcel Bon) utożsamiają gatunek Lactarius serifluus z Lactarius cremor[5].
- Istnieje wiele podobnych gatunków mleczajów, np. mleczaj kamforowy (Lactarius camphoratus)[7].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2015-12-18]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b Fred Kränzlin: Pilze der Schweiz Band 6. Russulaceae. Verlag Mykologia, Luzern, ISBN 3-85604-060-9, s. 106
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].
- ↑ a b Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.