Jan Steen

Otoportre, 1670
Genel bilgiler
Doğum adı	Jan Havickszoon Steen
Doğum	yak. 1626 Leiden, Hollanda
Ölüm	1679 Leiden, Hollanda
Janr resmi kariyeri
Alanı	Janr resmi
Etkin yıllar	1648 - 1679
Ünlü yapıtları	Aziz Nikolas Yortusu

Jan Havickszoon Steen (yak. 1626 – gömülüşü 3 Şubat 1679), Hollanda Altın Çağı olarak isimlendirilen dönemde yaşamış, Hollandalı janr ressamıydı. Eserlerinin karakteristik özellikleri psikolojik derinlik, mizahi öğeler ve aşırı renk kullanımıdır.

Steen, Leiden'de, birçok kuşaktan beri "Kırmızı Mızrak" isimli bir han işletmekte olan zengin bir Katolik ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Kendisinden çok daha ünlü olan dönemdaşı Rembrandt van Rijn (1606–1669) gibi Steen de, dönemin yaygın eğitim kurumu olan "latince okulunda" eğitim gördü. Ressamlık eğitimini Utrecht'te, tarihî ve figüratif sahneleri içeren resimler yapan Alman bir ressam olan Nicolaes Knupfer'den (1603–1660) aldı. Knupfer'in etkisi Steen'in resimlerinin kompozisyonunda ve renk kullanımında görülebilir. Bir başka ilham kaynağı ise, Haarlem'de yaşayan ve kırsal alan resimleri çizen Adriaen van Ostade (1610–1685) idi. Steen'in Ostande'nin öğrencisi olup olmadığı kesin değildir.

Jan Steen 1648'de Leiden'deki Aziz Luka Loncası'nın ressamlar bölümüne katıldı. Kısa süre sonra ünlü manzara ressamı Jan van Goyen'in (1596–1656) asistanı oldu ve ressamın Lahey'deki evine taşındı. 3 Ekim 1649'da van Goyen'in kızı Margriet ile evlendi. Ressamın ilk eşinden sekiz çocuğu oldu.

Steen, 1654'te Delft'e taşınana kadar kayınpederiyle çalıştı ve ardından üç yıl boyunca De Slang ("Yılan") adlı birahane işletti ancak pek başarılı olamadı.^[1] 1654'te Delft'teki patlamadan sonra sanat piyasası durgunlaştı, ancak Steen Delft Delft Belediye Başkanı ve Kızı 'nı resmetti.^[2] Bu resmin bir portre mi yoksa bir tür eseri mi olarak adlandırılması gerektiği net değildir.

1656 - 1660 arasında Warmond'da, 1660 - 1670 arasında ise Haarlem'de yaşadı ve oldukça üretken bir dönem geçirdi.

1669'da eşi, 1670'te ise babası öldükten sonra Steen, Leiden'e geri döndü ve hayatının kalanını bu şehirde geçirdi. 1672'de sanat piyasası çöktüğünde, Felaket Yılı olarak adlandırılan Steen bir meyhane açtı. Nisan 1673'te Maria van Egmont ile ikinci evliliğini yaptı ve bir çocuğu daha oldu. 1674'te Aziz Luka Loncası'nın başkanı oldu. Frans van Mieris (1635–1681) içki arkadaşlarından biri oldu. 1679'da Leiden'da öldü ve Pieterskerk'teki aile mezarına gömüldü.^[3]

Jan Steen'in eserlerindeki ana tema günlük yaşamdı. Çizdiği birçok janr resminde karmaşa ve neşe dolu ortamları canlı bir şekilde betimledi. Öyle ki, Jan Steen evi gibi (een huishouden van Jan Steen) sözü Hollanda'da bir atasözüne dönüştü. Resimler izleyiciyi bu davranışları tekrarlamaya davet etmenin aksine, onları uyarır bir tarz içeriyordu. Eserlerinin çoğunda eski Hollanda atasözlerine ya da edebi metinlerine göndermeler vardı. Ressam çoğunlukla kendi aile fertlerini model olarak kullandı. Steen az sayıda otoportre de çizdi ancak bunlarda hiçbir zaman gururlu veya kibili bir tavrı olmadı.

Steen eserlerinde diğer temalara da yer vermeyi ihmal etmedi. Tarihî, mitolojik ya da dinî sahneler, portreler, natürmortlar ve doğa betimlemeleri de çizdi. Çizdiği çocuk portreleri özel ün kazandı. Ressam, eserlerinde ışığı ustalıkla kullanışı ve özellikle kumaşlarda detaylara verdiği önem ile tanındı. Üretken bir ressam olan Steen, yaklaşık 800 tablo çizdi. Bunların yaklaşık 350'si günümüze ulaştı.

Steen'in eserleri dönemdaşları tarafından oldukça önemsendi ve ressama eserleri için yüksek fiyatlar ödendi. Steen'in hiç öğrencisi olmadı ama sonraki birçok ressamın eserlerinde etkisi görüldü.

Resim	Adı	Yıl	Malzeme	Ebat	Bulunduğu kuleksiyon
	Meyhane Önünde Çiftçiler	1653	Tuval		Museum of Art, Toledo (Ohio)
	Delft Belediye Başkanı ve Kızı	1655	Tuval üzerine yağlı boya	82,5x68,5 cm	Rijksmuseum, Amsterdam
	Kuka Oynayan Çiftçiler	yak. 1655	Ahşap (meşe)	68x87cm	Viyana Sanat Tarihi Müzesi
	Meyhane Bahçesi	yak. 1661 – 1663	Tuval üzerine yağlı boya	68x58cm	Staatliche Museen Preußischer Kulturbesitz, Berlin
	Baş Aşağı Dünya	yak. 1663	Tuval üzerine yağlı boya	105x145cm	Viyana Sanat Tarihi Müzesi
	Dans Eden Çift	1663			National Gallery of Art, Washington, D.C., ABD
	Udlu Otoportre	yak. 1663 – 1665	Ahşap üzerine yağlı boya	55,5x44cm	Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid
	Aziz Nikolas Yortusu	yak. 1665–68	Tuval üzerine yağlı boya	82x70,5 cm	Rijksmuseum, Amsterdam
	Bir Kediye Dans Etmeyi Öğreten Çocuklar	1665−68	Ahşap üzerine yağlı boya	68,5x59cm	Rijksmuseum Amsterdam
	Köy Düğünü	yak. 1670	Tuval	57x68cm	Viyana Sanat Tarihi Müzesi
	Papağan Kafesi		Ahşap üzerine gerilmiş tuval	50x40cm	Rijksmuseum, Amsterdam
	Amnon ve Thamar		Ahşap	64,5x83cm	Wallraf-Richartz Müzesi, Köln
	Kazanan Konuşmacı		Tuval	70x61cm	Alte Pinakothek, Münih
	Ziyaret		Ahşap (meşe) üzerine yağlı boya	61,6x46 cm	Güzel Sanatlar Müzesi, Budapeşte
	Üç Kral Festivali				Museum Schloss Wilhelmshöhe, Kassel

• Aziz Nikolas Yortusu

Wikimedia Commons'ta Jan Steen ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.