Varšavljanka
| "Warszawianka" | |
|---|---|
 Radničke demostracije u Varšavi 1905. | |
| Pjesma | |
| jezik | poljski |
| domaći naziv | "Varšavljanka" "Bure bijesne viju se nad nama" "Na barikade" |
| napisana | između 1879. i 1883.[1] |
| objavljena | 15 septembra 1883 |
| žanr | revolucionarna pesma |
| autor | Wacław Święcicki |
| kompozitor | Józef Pławiński |
Varšavljanka, poznata po uvodnim stihovima Bure bijesne viju se nad nama[2], je poljska revolucionarna pesma iz 19. veka, prepevana na mnogim jezicima. U Poljskoj se naziva i "Varšavljanka 1905", po prvomajskim demonstracijama u Varšavi 1905 kada je ubijeno 30 radnika.[3] Postoji starija poljska pesma Varšavljanka (1831), ali nisu povezane.
Pesma je nastala tokom rata Poljaka i Rusa protiv carizma.[2] Pevala se na radničkim demonstracijama u Varšavi 1885. i bila je popularna tokom Ruske revolucije 1905. Preveo ju je na ruski Gleb Krzhizhanovsky, Lenjinov saradnik, pod nazivom "Вихри враждебные веют над нами" (Vihri vraždebnye vejut nad nami).[2]
Usvajanje Varšavljanke na jugoslovenskom tlu kretalo se smjerom Warszawa-Moskva-Ljubljana-Zagreb-Beograd.[4] Varšavljanka je objavljena u Sloveniji 1924. godine kao "Vihre sovražne pode se po zraku".[2] Jela Jančić-Starc svedoči da je ona 1937. godine donela tekst i melodiju "Varšavljanke" iz Pariza u Zagrebu na francuskom. Španski borac Jure Bilić iz Imotskog pevao ju je u Španiji na ruskom, a potom i u NOR-u.
1936. godine, tokom španskog građanskog rata nastala je čuvena španska verzija Na barikade (A las Barricadas), koja se peva na istu melodiju. U pesmarici Internacionalnih brigada 1938. godine objavljena je španska verzija kao himna Generalne konfederacije rada. U toj verziji su je širili i jugoslovenski španski borci.
Tokom narodnooslobodilačke borbe, Varšavljanka se pjevala u više verzija: na ruskom, francuskom, poljskom, španskom i srpskohrvatskom.[4] Oskar Danon svjedoči kako su jugoslovenski partizani išli u bitku uz pjesmu »Proleteri na barikade«.[5] 1943. godine slovenski prepev Na barikade napisao partizan i pesnik Mile Klopčič.[6]
Izvorni poljski tekst
Śmiało podnieśmy sztandar nasz w górę!
Choć burza wrogich żywiołów wyje,
Choć nas dziś gnębią siły ponure,
Chociaż niepewne jutro niczyje...
O!... bo to sztandar całej ludzkości,
To hasło święte, pieśń zmartwychwstania,
To tryumf pracy — sprawiedliwości,
To zorza wszystkich ludów zbratania.
Naprzód, Warszawo!
Na walkę krwawą,
Świętą a prawą!
Marsz, marsz, Warszawo!
Dziś, gdy roboczy lud ginie z głodu,
Zbrodnią w rozkoszy tonąć, jak w błocie;
I hańba temu, kto z nas za młodu
Lęka się stanąć choć na szafocie!
Nikt za ideę nie ginie marnie,
Z czasem zwycięża Chrystus Judasza!
Niech święty ogień młodość ogarnie,
Choć wielu padnie — lecz przyszłość nasza!
Naprzód, Warszawo!
Na walkę krwawą,
Świętą a prawą!
Marsz, marsz, Warszawo!
Hura!... zerwijmy z carów korony,
Gdy ludy dotąd chodzą w cierniowej;
I w krwi zatopmy nadgniłe trony,
Spurpurowione we krwi ludowej!...
Ha!... zemsta straszna dzisiejszym katom,
Co wysysają życie z milionów!...
Ha!... zemsta carom i plutokratom!
A przyjdzie żniwo przyszłości plonów!
Naprzód, Warszawo!
Na walkę krwawą,
Świętą a prawą!
Marsz, marsz, Warszawo!
Španska verzija
| "A las Barricadas" | |
|---|---|
 | |
| Pjesma | |
| jezik | španski |
| domaći naziv | Na barikade |
| objavljena | 1936. |
| žanr | revolucionarna pesma |
| autor | Valeriano Orobón Fernández |
| kompozitor | Józef Pławiński |
Negras tormentas agitan los aires
nubes oscuras nos impiden ver.
Aunque nos espere el dolor y la muerte
contra el enemigo nos llama el deber.
El bien más preciado es la libertad
hay que defenderla con fe y con valor.
Alza la bandera revolucionaria
que del triunfo sin cesar nos lleva en pos.
Alza la bandera revolucionaria
que del triunfo sin cesar nos lleva en pos.
Negras tormentas agitan los aires
nubes oscuras nos impiden ver.
Aunque nos espere el dolor y la muerte
contra el enemigo nos llama el deber.
El bien más preciado es la libertad
hay que defenderla con fe y valor.
Alza la bandera revolucionaria
que del triunfo sin cesar nos lleva en pos.
Alza la bandera revolucionaria
que del triunfo sin cesar nos lleva en pos.
En pie el pueblo obrero, a la batalla
hay que derrocar a la reacción.
¡A las barricadas! ¡A las barricadas!
por el triunfo de la Confederación.
¡A las barricadas! ¡A las barricadas!
por el triunfo de la Confederación.
Slovenska verzija
Vihre sovražne pode se nad nami,
sonce zakriva nam temen oblak.
Vedno nas čakajo težki razgledi,
vendar kljub temu pojenja sovrag.
Prapor svobode, resnice nad nami
kaže nam pot in krepi nam korak.
Prapor resnice in osvoboditve,
ki nas pripelje po poti do zmag.
V borbo krvavo, sveto in pravo,
da priborimo svobodno si pot.
Na barikade, na barikade,
v boj za svobodo, ti delavski rod.
Slavno in zlato smo vojno končali,
osvobojen je zdaj delavski rod.
Mnogo smo žrtev za svobodo dali,
da je naš narod tej smrti otet.
Če bi spet vihre sovražne grozile,
če kdo svobodo bi rad nam otel,
kakor nekoč bi orožje zgrabili,
pojdi zdaj z vetrom naš slavni napev.
V borbo krvavo, sveto in pravo,
da priborimo svobodno si pot.
Na barikade, na barikade,
v boj za svobodo, ti delavski rod.
Muzika
Muzika na klaviru sa pevanjem na engleskom:
Poljska verzija, stari snimak iz 1909, peva Jan Stern:
Izvori
- ↑ Zakrzewski, pp. 13–16
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Ante Nazor, Pjesme međunarodnog radničkog pokreta u revolucionarnim previranjima u Jugoslaviji
- ↑ Ascher, Abraham (1994). The Revolution of 1905: Russia in Disarray, Stanford University Press, pp. 157–158, ISBN 0-8047-2327-3
- ↑ 4,0 4,1 Jahja Fehratović, Amela Lukač-Zoranić: Ratna i poratna revolucionarna poezija u Jugoslaviji
- ↑ Oskar Danon: S pjesmom po šumama i gorama istočne Bosne
- ↑ https://znaci.org/poezija/varsavljanka.php
Povezano
- p
- r
- u
Lista španskih boraca • Bataljon "Georgi Dimitrov" • Bataljon "Đuro Đaković" • Bataljon "Tomaš Masarik" • Udruženje španskih boraca i prijatelja
"No pasaran" • "Na barikade" • "Ay Carmela" ("Živjela petnaesta brigada")
