Izbice

Izbice
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Raški
Grad	Novi Pazar
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	1949
Geografija
Koordinate	43°07′56″N 20°33′53″E / 43.1322°N 20.5647°E / 43.1322; 20.5647
Nadmorska visina	717 m
Izbice Izbice (Srbije)
Ostali podaci
Pozivni broj	020
Registarska oznaka	NP

Koordinate: 43° 07′ 56" SGŠ, 20° 33′ 53" IGD Izbice je naseljeno mesto grada Novog Pazara u Raškom okrugu. Prema popisu iz 1914. godine Izbice je imalo 236 stanovnika, pripadalo je opštini Rajetiće, srezu Deževskom, okrugu Raškom. Po službenim podacima i popisu iz 1946. godine, selo Izbice je imalo 959 stanovnika, a obuhvatalo je sledeće zaseoke: Izbice 315, Hotkovo 115, Pljevljani 155, Osoje 146, Pedelje 73 i Netvrđe 155 stanovnika. Prema popisu iz 2002. bilo je 1949 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 1676 stanovnika).

Geografija

Selo Izbice se nalazi istočno od Novog Pazara, sa obe strane glavnog seoskog puta i Izbičke reke. Seosko područje se prostire između Novopazarske banje, Hotkova, Pljevljana, Netvrđa, Dragunca i Brestova. Selo je razbijenog tipa, mada su neke kuće u grupama na manjem prostoru, u zaseocima: Kleče, Mokrica, Zlatarevina, Gornje i Donje Izbice. Srednja nadmorska visina sela je 550 metara, a udaljenost od Novog Pazara je 5 kilometara. Prema Brestovu je brdo Veliki Debeljak (924 m), Mali Debeljak (723 m) prema Banji, Prlovi (712 m) prema Pljevljanima i Netvrđu (597 m). Manji reljefni oblici su: Lokva, Ćirov do i Jagnjilo, u čijoj blizini se nalazi ravan Okruglica, useci Bećov, Dobrin, Rujski potok i Žlijeb.

Kroz selo protiče Izbička reka u dužini od 15 km. Izvire na vrhu Medenovca, na 1217 metara nadmorske visine, sa izvora zvanog Hajdučka česma, a čine je još dva manja vodotoka. Ona teče od juga ka severu, primajući usput nekoliko manjih potoka: Bećov potok koji teče od Klekovaka, Dobrin potok koji teče od Laza ispod Krševa, Rujski potok iz Žežnice i Žlijeb, koji teče od Ledine. Kod Banje Izbička reka prima Brestovački potok a onda se uliva u Rašku. Voda Izbičke reke služi za navodnjavanje imanja, što leti dovodi do opadanja vodostaja a za vreme sušnih perioda reka presuši. Na Izbičkoj reci je radilo više vodenica: Rajka Filipovića, Čedomira Jeremića (izgrađena 1912), Konstantina Kostića iz 1935, Jezdimira Radanovića iz 1919. godine. Vremenom su ove vodenice prestale da rade. Meštani Izbica su na temeljima stare vodenice Čedomira Jeremića 1996. godine izgradili novu seosku vodenicu, jednu od najboljih u novopazarskoj opštini. Na velikim površinama prostiru se livade: Baščevine, Čalije, Stanovište, Zlatarevina, Velika livada, Mirova i Radova livada i Pašina livada. Na livadskim površinama nalazi se nekoliko periodičnih jezera, koja meštani nazivaju blata, Okruglice u livadi Lokve (obraslo ševarom) i Vasov do prema Netvrđu.

Uz pomoć grupe meštana 19. i 20. juna 1995. godine izvršeno je iskopavanje na lokalitetu središta groblja Crkvine i posle kraćeg otkopavanja ukazali su se temelji crkve koja je tu postojala. Dimenzije crkve su 7,6 sa 3,5 metara, i utvrđeno je da potiče s kraja 16. ili s početka 17. veka. U tom periodu stanovnici Izbica i drugih sela novopazarskog kraja su se masovno iseljavali, tako da crkvu nije imao ko da održava pa je ona oronula i propala.

Ime sela

Postoji nekoliko tumačenja kako je selo dobilo ime. Po jednom tumačenju, selo je dobilo ime po tome što se u osnovi sela nalazi reč IZBA, što znači donja soba ili donja kuća. Ovo tumačenje bi odgovaralo izgledu kuća u selu koje su izgrađene na dolinskim stranama reke, tako da su neke sa izbama. Po drugoj verziji Izbice je dobilo ime po rudarskoj terminologiji. Naime, na ovom području, od antike pa do kasnog srednjeg veka, bila je snažno razvijena rudarska aktivnost, koja je u turskom periodu bila obuhvaćena nahijom Žežna. Radnici koji su prihvatali rudu i čistili je (birali) nazivali su se IZBIRALCI. Moguće da ovi izbiralci nisu čistili samo rudu sa Medenovca, već i onu sa lokaliteta na desnoj strani Izbičke reke. Moguće je da je selo dobilo ime baš po ovoj rudarskoj terminologiji, a ne po terminu reči izba.

Demografija

U naselju Izbice živi 1364 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 32,2 godina (32,0 kod muškaraca i 32,4 kod žena). U naselju ima 464 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 4,20.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	738	^[1]
1953.	804
1961.	927
1971.	979
1981.	1256
1991.	1676	1644
2002.	2207	1949

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Bošnjaci	941	48.28%
Srbi	739	37.91%
Muslimani	222	11.39%
Jugosloveni	22	1.12%
Romi	12	0.61%
Crnogorci	4	0.20%
nepoznato	7	0.35%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[2]


	m	ž
?	13	11
80+	14	11
75-79	10	9
70-74	33	30
65-69	25	44
60-64	38	33
55-59	33	37
50-54	39	47
45-49	83	66
40-44	53	71
35-39	71	54
30-34	58	63
25-29	77	84
20-24	97	83
15-19	94	87
10-14	80	90
5-9	72	74
0-4	85	80
prosek	32.0	32.4

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	117	122	158	192	274	365	464

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	53	55	60	93	94	59	26	8	8	8	4.20

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	738	252	445	32	3	6	730

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	172	464	79	11	4

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	340	49	1	6	111	10	24	26	10	24
Ženski	197	57	-	-	82	1	2	11	2	1
Oba	537	106	1	6	193	11	26	37	12	25
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	4	21	15	7	13	-	-	19
Ženski	1	3	1	8	17	2	-	-	9
Oba	1	7	22	23	24	15	-	-	28

Reference

↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7