Zielaki
| Amytornithinae | |||
| Mathews, 1946[1] | |||
 Przedstawiciel podrodziny – zielak wąsaty (A. striatus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ptaki | ||
| Podgromada | Neornithes | ||
| Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | chwostkowate | ||
| Podrodzina | zielaki | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Rodzina: Amytornis Stejneger, 1885 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Rodzaje i gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Zielaki[9] (Amytornithinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny chwostkowatych (Maluridae).
Zasięg występowania
Podrodzina obejmuje gatunki występujące w Australii[10][11].
Morfologia
Długość ciała 14–22 cm; masa ciała 15–35 g[10].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1831 roku francuski zoolog René Lesson w publikacji swojego autorstwa Traité d’ornithologie i nadając mu nazwę Amytis[2]; jednakże nazwa ta była zajęta przez rodzaj wieloszczeta którego opisał w 1822 roku francuski zoolog Marie Jules César Savigny, dlatego w 1885 roku norweski zoolog Leonhard Hess Stejneger nadał nową nazwę rodzajowi ptaka: Amytornis[8]. Gatunkiem typowym rodzaju jest zielak grubodzioby (Amytornis textilis).
Etymologia
- Amytis: Amytis (żyła ok. 550 p.n.e.), córka Astyagesa, władcy Medów, która wyszła za mąż za pogromcę ojca, a zarazem jego własnego wnuka – Cyrusa II Wielkiego, założyciela perskiego imperium[12].
- Amytornis: rodzaj Amytis Lesson, 1831; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[13].
- Diaphorillas: gr. διαφορος diaphoros „różny, inny”, od διαφορεω diaphoreō „rozproszyć, rozwiać”, od διαφερω diapherō „przenieść, zanieść”; ιλλας illas, ιλλαδος illados „drozd”[14].
- Magnamytis: łac. magnus „wielki”; rodzaj Amytis Lesson, 1831[15]. Typ nomenklatoryczny: Amytornis woodwardi E. Hartert, 1905.
- Eyramytis: jezioro Eyre, Australia; rodzaj Amytis Lesson, 1831[15]. Typ nomenklatoryczny: Amytis goyderi Gould, 1875.
- Mytisa: anagram nazwy rodzajowej Amytis Lesson, 1831[16]. Typ nomenklatoryczny: Diaphorillas striatus howei Mathews, 1911 (= Dasyornis striatus Gould, 1842).
- Maluropsis: rodzaj Malurus Vieillot, 1816; gr. οψις opsis, οψεως opseōs „wygląd”[17]. Typ nomenklatoryczny: Amytornis barbatus Favaloro & McEvey, 1968.
- Cryptamytis: gr. κρυπτος kruptos „ukryty”; rodzaj Amytis Lesson, 1831[18]. Typ nomenklatoryczny: Amytornis merrotsyi Mellor, 1913.
Podział systematyczny
Do podrodziny należy jeden rodzaj Amytornis z następującymi gatunkami[9]:
- Amytornis barbatus Favaloro & McEvey, 1968 – zielak maskowy
- Amytornis woodwardi E. Hartert, 1905 – zielak białogardły
- Amytornis dorotheae (Mathews, 1914) – zielak rdzawoskrzydły
- Amytornis striatus (Gould, 1840) – zielak wąsaty
- Amytornis rowleyi Schodde & Mason, 1999 – zielak rdzawobrewy
- Amytornis whitei Mathews, 1910 – zielak rdzawy
- Amytornis merrotsyi Mellor, 1913 – zielak krótkosterny
- Amytornis housei (Milligan, 1902) – zielak czarny
- Amytornis goyderi (Gould, 1875) – zielak pustynny
- Amytornis ballarae Condon, 1969 – zielak szarobrzuchy
- Amytornis purnelli (Mathews, 1914) – zielak skalny
- Amytornis textilis (C. Dumont, 1824) – zielak grubodzioby
- Amytornis modestus (North, 1902) – zielak tęgodzioby
Uwagi
- ↑ Młodszy homonim Amytis de Savigny, 1822 (Polychaeta).
- ↑ a b Nowa nazwa dla Amytis Lesson, 1831.
Przypisy
- ↑ G.M. Mathews: A working list of Australian birds including the Australian quadrant and New Zealand. Sydney: Author, 1946, s. 107. (ang.).
- ↑ a b R.P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levraul, 1831, s. 453. (fr.).
- ↑ H.Ch. Oberholser. Some untenable names in ornithology. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 51, s. 212, 1899. (ang.).
- ↑ a b G.M. Mathews. A Reference-List to the Birds of Australia. „Novitates zoologicae”. 18 (3), s. 366, 1912. (ang.).
- ↑ G.M. Mathews. New genera. „Austral Avian Record”. 1 (8), s. 196, 1912–1913. (ang.).
- ↑ R. Schodde & L. Christidis. Genetic Differentiation and Subspeciation in the Grey Grasswren Amytornis barbatus (Maluridae). „Emu”. 87, s. 189, 1987. DOI: 10.1071/MU9870188. (ang.).
- ↑ L. Christidis, F.E. Rheindt, W.E. Boles & J.A. Norman. A re-appraisal of species diversity within the Australian grasswrens Amytornis (Aves: Maluridae). „Australian Zoologist”. 87 (4), s. 189, 1987. DOI: 10.7882/AZ.2013.004. (ang.).
- ↑ a b L.H. Stejneger: Natural history of birds. W: The standard natural history. L.J. Kingsley (red.). Cz. 4: Birds. Boston: S.E. Cassino, 1885, s. 499. (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Amytornithinae Mathews, 1946 – zielaki (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-15].
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Fairywrens (Maluridae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.maluri1.01. [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Lyrebirds, scrubbirds, bowerbirds, Australasian wrens. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-24]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Amytis [dostęp 2023-05-24] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Amytornis [dostęp 2023-05-24] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Diaphorillas [dostęp 2023-05-24] .
- ↑ a b The Key to Scientific Names ↓, Eyramytis [dostęp 2023-05-24] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Mytisa [dostęp 2023-05-24] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Maluropsis [dostęp 2023-05-24] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cryptamytis [dostęp 2023-05-24] .
Bibliografia
- The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
