Woody Strode

Woody Strode

Imię i nazwisko	Woodrow Wilson Woolwine Strode
Data i miejsce urodzenia	25 lipca 1914 Los Angeles
Data i miejsce śmierci	31 grudnia 1994 Glendora
Zawód	sportowiec, aktor
Współmałżonek	Luukialuana Kalaeloa (1940–1980; jej śmierć) Tina Ellawee (1982–1994; jego śmierć)
Lata aktywności	1941–1994
Multimedia w Wikimedia Commons

Woody Strode, właśc. Woodrow Wilson Woolwine Strode (ur. 25 lipca 1914 w Los Angeles, zm. 31 grudnia 1994 w Glendora) – amerykański sportowiec i aktor.

Był lekkoatletą, dziesięcioboistą i gwiazdą futbolu amerykańskiego, a także jednym z pierwszych czarnoskórych amerykańskich graczy w National Football League (NFL) w okresie powojennym^[1][2][3]. Po karierze sportowej został aktorem filmowym, w 1961 otrzymał nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę gladiatora Draby w dramacie historyczno–kostiumowym Stanleya Kubricka Spartakus (1960)^[4]. Służył także w United States Army Air Forces podczas II wojny światowej^[2]

Urodził się w Los Angeles w Kalifornii jako jeden z dwóch synów Rose Norris Strode i Baylousa Strode’a Seniora, murarza^[5]. Miał brata Baylousa Juniora^[5]. Jego rodzice pochodzili z Nowego Orleanu; jego babcia ze strony matki była pochodzenia afroamerykańskiego i czirokeskiego, jego dziadek ze strony ojca był Afroamerykaninem, a babcia była pochodzenia Kri.

Dorastał w South Central. Jako nastolatek był wysoki i szczupły, a jego osiągnięcia sportowe ujawniły się dopiero, po gwałtownym wzroście 195 cm, tuż przed pójściem do szkoły średniej Thomas Jefferson High School^[6] w południowo-wschodnim Los Angeles. Brał udział w wielu dyscyplinach sportowych, w tym w koszykówce i lekkoatletyce^[5]. Został nawet wybrany na kapitana ogólnomiejskiej drużyny futbolu amerykańskiego^[5]. Jego światowej klasy umiejętności w dziesięcioboju były na czele z pchnięciem kulą na odległość 15 m (kiedy rekord świata wynosił 17 m) i skokiem wzwyż z wysokości 196 m (ówczesny rekord świata wynosił 2,08 m)^[5].

W latach 1937–39 studiował w college’u na UCLA^[7]. Na UCLA był gwiazdą lekkoatletyki i fenomenem futbolu^[8]. Strode grał u boku Jackie Robinsona i Kenny’ego Washingtona. Wszyscy byli jednymi z najbardziej znanych zawodników futbolu uniwersyteckiego w kraju. Ale żadna profesjonalna drużyna nie wybrałaby Afroamerykanów. Dopiero w 1946 obaj dołączyli do Los Angeles Rams, ponownie integrując National Football League po 13 latach segregacji^[9]. W 1941 przez kilka miesięcy był zawodowym wrestlerem. W latach 1949–1962 powrócił do zapasów.

Debiutował na kinowym ekranie jako plemienny policjant w dramacie wojennym Henry’ego Hathawaya Zmierzch (Sundown) z Gene Tierney. Przełom w jego karierze stała się bliska współpraca z reżyserem Johnem Fordem, który obsadził go w głównej roli sierżanta Braxtona Rutledge’a w westernie Sierżant Rutledge (1960), a także w westernie Człowiek, który zabił Liberty Valance’a (The Man Who Shot Liberty Valance, 1962) i dramacie Siedem kobiet (7 Women, 1966)^[10] jako Lean Warrior z Anne Bancroft. Za kreację przywódcy afrykańskiego ruchu wyzwoleńczego Maurice’a Lalubiego, który zostaje schwytany przez najemników rządowych na podstawie spreparowanych zarzutów i torturowany, co czyni go męczennikiem w dramacie Valeria Zurliniego Siedzący po prawicy (Seduto alla sua destra, 1968)^[11] przyniosła mu nominację do NAACP Image Awards dla wybitnego aktora w filmie kinowym.

Był dwukrotnie żonaty. 14 października 1940 zawarł związek małżeński z Luukialuaną „Luaną” Kalaeloą. Mieli syna Kalaiego (ur. 16 grudnia 1946, zm. 27 listopada 2014 na białaczkę w wieku 67 lat). 17 września 1980 Luukialuana zmarła w wieku 63 lat. 10 maja 1982 Woody Strode ożenił się z Tiną Ellawee^[12].

Zmarł 31 grudnia 1994 na raka płuca w wieku 80 lat^[13].

• 1942: Star Spangled Rhythm jako kierowca motocykla w Rochester
• 1954: Demetriusz i gladiatorzy jako jeden z gladiatorów
• 1955: Syn Sindbada jako strażnik pałacowy
• 1956: Dziesięcioro przykazań jako król Etiopii / niewolnik
• 1958: Korsarz jako Toro
• 1959: Wzgórze Pork Chop jako szeregowy Franklin
• 1960: Spartakus jako Draba
• 1960: Sierżant Rutledge jako sierżant Braxton Rutledge
• 1961: Dwaj jeźdźcy jako „Kamienna Łydka”
• 1962: Człowiek, który zabił Liberty Valance’a jako Pompey
• 1965: Dżingis chan jako Sengal
• 1966: Zawodowcy jako Jake Sharp
• 1968: Shalako jako Chato, przywódca Apaczów
• 1968: Siedzący po prawicy jako Maurice Lalubi
• 1968: Pewnego razu na Dzikim Zachodzie jako Stony
• 1972: Mściciele jako Job
• 1980: Akcja na Kubie jako Titi
• 1984: Cotton Club jako Holmes
• 1995: Szybcy i martwi jako Charles Moonlight

• 1961: Rawhide jako kapral Gabe Washington / Binnaburra
• 1966: Batman jako Wielki Mogul
• 1977: Jak zdobywano Dziki Zachód jako szef Arapaho
• 1980: Diukowie Hazzardu jako Willie

• Gretchen Atwood: Lost Champions: Four Men, Two Teams, and the Breaking of Pro Football’s Color Line. Bloomsbury USA, 2016. ISBN 978-1-62040-600-7.
• Woody Strode, Sam Young: Goal Dust: The Warm Candid Memoirs of a Pioneer Black Athlete and Actor. Rowman & Littlefield, 1993. ISBN 978-1-56833-014-3.

• Woody Strode (1914–1994) w bazie IMDb (ang.)
• Woody Strode w bazie Filmweb
• Woody Strode w bazie Notable Names Database (ang.)