Wierność kwiatowa

Wierność kwiatowa – tendencja do odwiedzania przez owada takich samych kwiatów (gatunku lub nawet jednej z jego form barwnych) mimo dostępności innych^[1].

Samice pszczół zbierające pokarm dla potomstwa (pyłek i nektar kwiatowy) nie odwiedzają wszystkich dostępnych w danym siedlisku kwiatów, ale mogą czasowo ograniczać się do zbierania pokarmu tylko z wybranego typu kwiatów. Zbieranie pokarmu z danego gatunku czy formy może trwać przez część lotu po pokarm (po czym pszczoła zmienia rodzaj odwiedzanych kwiatów) lub dłużej^[1]. Zjawisko wierności kwiatowej nie jest tożsame ze specjalizacją pokarmową, gdzie samice również zawężają wybór odwiedzanych kwiatów, jednak te same preferencje są specyficzne gatunkowo i utrzymują się przez całe życie. Wierność kwiatową wykazują również gatunki polilektyczne, np. pszczoła miodna^[2]. Uważa się, że czasowa specjalizacja w określonym typie kwiatu pozwala pszczole na bardziej efektywne żerowanie, dzięki temu, że pszczoła odwiedza te kwiaty, w których wcześniej znalazła wartościowy pokarm lub nauczyła się efektywnie pozyskiwać z nich pyłek i nektar^[2][1].

Zjawisko wierności kwiatowej było znane ludziom już co najmniej od ok. 350 r. p.n.e., kiedy to zostało ono opisane przez Arystotelesa u pszczoły miodnej^[1][3]. Ponieważ skuteczne zapylenie wymaga przeniesienia pyłku między roślinami tego samego gatunku, wierność kwiatowa zwiększa efektywność wykazujących ją pszczół jako zapylaczy^[1]. Dzięki temu, że pszczoła odwiedza kolejno kilka roślin tego samego gatunku, zwiększają się szanse przeniesienia między nimi pyłku. W pszczelarstwie wierność kwiatowa jest cechą pozwalającą na uzyskanie miodów powstałych głównie z nektaru jednego gatunku rośliny^[4].

Nie tylko pszczoły wykazują wierność kwiatową. Była ona opisywana u szeregu innych owadów odwiedzających kwiaty^[3], np. bzygów^[5] czy motyli^[6], i wydaje się być rozpowszechnionym zjawiskiem wśród owadów zapylających^[7].