Tommy (album)

Tommy

Wykonawca albumu studyjnego
The Who
Wydany	23 maja 1969
Nagrywany	1968–1969
Gatunek	hard rock art rock
Długość	75:00 (LPx2) 121:31 (Deluxe)
Wydawnictwo	Track, Polydor, Decca
Producent	Kit Lambert
Oceny
AllMusic [1] Robert Christgau A-[2]
Album po albumie
Direct Hits (1968) Tommy (1969) Live at Leeds (1970)

Tommy – czwarty album studyjny angielskiego zespołu rockowego The Who wydany 23 maja 1969 roku. Album jest jedną z dwóch pełnowymiarowych rock oper zespołu (druga to Quadrophenia wydana w 1973).

Tommy skomponowany został przez gitarzystę Pete’a Townshenda z pomocą Johna Entwistle’a w dwóch utworach i Keitha Moona w jednym utworze. Album zawiera także utwór „Eyesight to the Blind (The Hawker)” autorstwa Sonny Boya Williamsona II.

Album przedstawia historię tytułowego Tommy’ego, który w dzieciństwie był świadkiem jak kochanek matki zabija jego ojca. Na skutek wstrząsu psychicznego chłopak stracił wzrok, słuch i mowę, jednak dzięki doskonałemu zmysłowi dotyku został mistrzem flippera. W niedługim czasie stał się wielką gwiazdą i przywódcą, jednak finalnie Tommy zostaje porzucony przez swoich fanów i wielbicieli.

Tommy został napisany pod wpływem nauk i losów Meher Baba i jest jemu dedykowany.

Album osiągnął 4. miejsce na amerykańskiej liście pozostając na niej przez 126 tygodni. W Wielkiej Brytanii osiągnął natomiast miejsce drugie.

W 2003 album został sklasyfikowany na 96. miejscu listy 500 albumów wszech czasów magazynu „Rolling Stone”^[3].

Wszystkie utwory są autorstwa Pete’a Townshenda z wyjątkiem:

1.	„Overture”	5:21
2.	„It’s a Boy”	0:38
3.	„1921”	2:49
4.	„Amazing Journey”	3:25
5.	„Sparks”	3:46
6.	„Eyesight to the Blind (The Hawker)” (Williamson)	2:13
		18:12

1.	„Christmas”	4:34
2.	„Cousin Kevin” (Entwistle)	4:07
3.	„Acid Queen”	3:34
4.	„Underture”	10:09
		22:24

1.	„Do You Think It’s Alright?”	0:24
2.	„Fiddle About” (Entwistle)	1:26
3.	„Pinball Wizard”	3:01
4.	„There’s a Doctor”	0:23
5.	„Go to the Mirror!”	3:49
6.	„Tommy, Can You Hear Me?”	1:36
7.	„Smash the Mirror”	1:35
8.	„Sensation”	2:27
		14:41

1.	„Miracle Cure”	0:12
2.	„Sally Simpson”	4:12
3.	„I’m Free”	2:40
4.	„Welcome”	4:34
5.	„Tommy’s Holiday Camp” (Moon)	0:57
6.	„We’re Not Gonna Take It”	7:08
		19:43

W 2003 roku Tommy został wydany jako hybrydowe SACD i DVD-Audio. Płyty zawierają utwory w systemie 5.1 oraz odrzuty z sesji.

1.	„Overture”	5:21
2.	„It’s a Boy”	0:38
3.	„1921”	2:49
4.	„Amazing Journey”	3:25
5.	„Sparks”	3:46
6.	„Eyesight to the Blind (The Hawker)”	2:13
7.	„Christmas”	4:34
8.	„Cousin Kevin”	4:07
9.	„Acid Queen”	3:34
10.	„Underture”	10:09
11.	„Do You Think It’s Alright?”	0:24
12.	„Fiddle About”	1:26
13.	„Pinball Wizard”	3:01
14.	„There’s a Doctor”	0:23
15.	„Go to the Mirror!”	3:49
16.	„Tommy, Can You Hear Me?”	1:36
17.	„Smash the Mirror”	1:35
18.	„Sensation”	2:27
19.	„Miracle Cure”	0:12
20.	„Sally Simpson”	4:12
21.	„I’m Free”	2:40
22.	„Welcome”	4:34
23.	„Tommy’s Holiday Camp”	0:57
24.	„We’re Not Gonna Take It”	7:08
		1:15:00

Pierwsze dwanaście utworów zawierają odrzuty z sesji oraz dema w systemie surround. Pozostałe utwory są stereo.

1.	„I Was” (poprzednio niewydane)	0:17
2.	„Christmas” (odrzut, poprzednio niewydane)	4:43
3.	„Cousin Kevin Model Child”	1:25
4.	„Young Man Blues” (Allison)	2:51
5.	„Tommy Can You Hear Me?” (wersja alternatywna, poprzednio niewydane)	1:59
6.	„Trying to Get Through” (poprzednio niewydane)	2:51
7.	„Sally Simpson” (odrzut, poprzednio niewydane)	4:09
8.	„Miss Simpson” (poprzednio nie wydane)	4:18
9.	„Welcome” (wersja alternatywna, poprzednio niewydane)	3:44
10.	„Tommy’s Holiday Camp” (wersja alternatywna, poprzednio niewydane)	1:07
11.	„We’re Not Gonna Take It” (wersja alternatywna, poprzednio niewydane)	6:08
12.	„Dogs, Part Two”	2:26
13.	„It’s a Boy” (poprzednio niewydane)	0:43
14.	„Amazing Journey” (poprzednio niewydane)	3:41
15.	„Christmas”	1:55
16.	„Do You Think It’s Alright?” (poprzednio niewydane)	0:28
17.	„Pinball Wizard”	3:46
		46:31

 Osobny artykuł: Tommy (film).

W 1975 roku Tommy został zaadaptowany jako film w reżyserii Kena Russella. W rolę Tommy’ego wcielił się Daltrey. W filmie zagrała także reszta zespołu oraz m.in. Ann-Margret jako matka Tommy’ego oraz Oliver Reed jako jej partner. Na planie w epizodach pojawili się też tacy artyści jak Elton John, Tina Turner, Eric Clapton, Arthur Brown oraz Jack Nicholson.

• Roger Daltrey – wokal, harmonijka ustna
• Pete Townshend – gitara, wokal, instrumenty klawiszowe
• John Entwistle – gitara basowa, róg, wokal
• Keith Moon – perkusja, wokal
• Paul Townshend (brat Pete’a) – wokal wspierający
• Simon Townshend (brat Pete’a) – wokal wspierający

• The Who – „Tommy” [online], Discogs [dostęp 2023-12-05]  (ang.).