Tadeusz Lutak

Tadeusz Lutak
Pancerz
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

29 sierpnia 1917
Żarnowa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
AK Armia Krajowa

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Armii Krajowej Krzyż Partyzancki Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości Medal „Pro Bono Poloniae” Świadek Historii
Odznaka honorowa „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego”

Tadeusz Lutak ps. „Pancerz” (ur. 29 sierpnia 1917 w Żarnowej) – kapitan Wojska Polskiego, żołnierz konspiracji niepodległościowej w czasie II wojny światowej[1].

Życiorys

Po ukończeniu szkoły powszechnej wstąpił do wojska. 25 listopada 1937 został przydzielony do szkoły podoficerskiej jako elew 2. Batalionu Pancernego w Żurawicy. Po ukończeniu szkoły podoficerskiej we wrześniu 1938 został przydzielony do kompanii czołgów Vickers jako goniec motocyklowy. W tym samym roku wziął udział w zajęciu Śląska Cieszyńskiego, Orawy i Spiszu[1].

W trakcie polskiej wojny obronnej września 1939 brał udział w walkach 121. kompanii czołgów lekkich w ramach 10 Brygady Kawalerii i dostał się do niewoli niemieckiej, z której jednak zdołał zbiec. Od 1940 zaangażowany był w działalność konspiracyjną w ramach Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Był członkiem grupy dywersyjnej Stanisława Mikulskiego ps. „Żmija”. W ramach podległej AK organizacji wywiadowczo-dywersyjnej kryptonim „Ruch” pozyskiwał informacje wywiadowcze. Brał udział w akcjach sabotażowych i dywersyjnych, a także w akcji likwidacyjnej kolaboranta niemieckiego Edwarda Kocha w Niebylcu[1]. Był żołnierzem w plutonie dyspozycyjnym Inspektoratu Rzeszów Armii Krajowej, a w 1944 został dowódcą drużyny dywersyjnej z Żarnowej w dowodzonym przez ppor. Mikulskiego plutonie dywersyjnym Placówki AK Strzyżów[2][3][1]. Po wkroczeniu Armii Czerwonej wyjechał na Ziemie Odzyskane. W rodzinne strony powrócił w 1946 i w kolejnych latach pracował w Żarnowej jako rolnik i masarz[1].

Po transformacji systemowej w Polsce zaangażował się w działalność kombatancką jako członek Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych. W 2001 został awansowany na podporucznika WP w stanie spoczynku. W 2019 otrzymał Nagrodą Honorową IPN – „Świadek Historii”[1].

W sierpniu 2022 obchodził 105 urodziny, będąc w tym momencie także najstarszym byłym czołgistą WP[4]. Został wówczas wyróżniony tytułem Honorowego Obywatela Powiatu Strzyżowskiego[5]. 3 marca 2023 został awansowany na kapitana WP w stanie spoczynku[6]. W lutym 2024 otrzymał honorową odznakę „Zasłużony dla województwa podkarpackiego”[7].

Wybrane odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Por. Tadeusz Lutak, ps. „Pancerz” skończył 105 lata – żołnierz Armii Krajowej, uczestnik kampanii wrześniowej, najstarszy czołgista Wojska Polskiego i Świadek Historii IPN. rzeszow.ipn.gov.pl. [dostęp 2023-02-17].
  2. ↑ A.A. Zielińska A.A., "Żołnierze wyklęci" żyli wśród nas [online], Strzyżowski.pl, 4 października 2018 .
  3. ↑ Konieczkowski 1986 ↓, s. 96.
  4. ↑ 105 lat kończy dzisiaj por. Tadeusz Lutak ze Strzyżowa. Jeden z ostatnich żołnierzy wojny obronnej we wrześniu 1939 roku. nowiny24.pl. [dostęp 2023-02-17].
  5. ↑ Tytuł Honorowego Obywatela Powiatu Strzyżowskiego dla por. Tadeusza Lutaka. strzyzow.pl. [dostęp 2023-02-17].
  6. ↑ Telewizja PolskaT.P. S.A Telewizja PolskaT.P., Tadeusz Lutak ps. Pancerz awansowany do stopnia kapitana [online], rzeszow.tvp.pl [dostęp 2023-07-25]  (pol.).
  7. ↑ Sejmik uhonorował kpt. Tadeusza Lutaka, najstarszego podkarpackiego akowca. 2024-02-27. [dostęp 2024-02-27].
  8. ↑ Wojewoda wręczyła Krzyże Oficerskie Orderu Odrodzenia Polski. rzeszow.uw.gov.pl. [dostęp 2023-02-17].

Bibliografia

  • RomanR. Konieczkowski RomanR., Strzępy wspomnień, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1986 .
  • Zbigniew K.Z.K. Wójcik Zbigniew K.Z.K., Rzeszów w latach drugiej wojny światowej. Okupacja i konspiracja 1939–1944–1945, Rzeszów: Instytut Europejskich Studiów Społecznych, 1998 .