Tadeusz Kurzeja

Tadeusz Kazimierz Kurzeja
major żandarmerii major żandarmerii
Data i miejsce urodzenia

12 stycznia 1896
Wadowice

Przebieg służby
Siły zbrojne

c. i k. Armia
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

Armia „Modlin”

Stanowiska

dowódca żandarmerii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Zasługi (II RP) Krzyż Zasługi (II RP) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Waleczności (Austro-Węgry)

Tadeusz Kazimierz Kurzeja (ur. 12 stycznia 1896 w Wadowicach, zm. ?) – major żandarmerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 12 stycznia 1896 w Wadowicach, w rodzinie Antoniego[1][2]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej Armii. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Nr 80[3]. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1917 w korpusie oficerów piechoty[4].

30 września 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika, zaliczony do Rezerwy armii z równoczesnym powołaniem do służby czynnej na czas wojny i przydzielony do Żandarmerii Polowej Frontu Galicyjsko-Wołyńskiego[5]. Walczył na wojnie z bolszewikami. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w 6 dywizjonie żandarmerii polowej, a jego oddziałem macierzystym był Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 5 w Krakowie[6].

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 2. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[7]. Przez wiele lat pełnił służbę w 5 dywizjonie żandarmerii w Krakowie[8][9][10][11]. 31 marca 1924 awansował na kapitana ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 3. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[12]. W 1934 napisał pracę „Dezercja do Niemiec. Jej przyczyny, środki zaradcze”[13]. Na majora awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 w korpusie oficerów żandarmerii[14]. W latach 1937–1939 pełnił funkcję I zastępcy dowódcy 1 dywizjonu żandarmerii w Warszawie[15].

30 sierpnia 1939, zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym, objął funkcję dowódcy żandarmerii Armii „Modlin”[16][17]. W czasie kampanii wrześniowej walczył na stanowisku dowódcy żandarmerii Armii „Modlin”, a następnie Armii generała brygady Emila Krukowicz-Przedrzymirskiego. 25 września 1939 w rejonie Wólki Łabuńskiej dostał się do niemieckiej niewoli. Następnego dnia zdołał zbiec z niewoli przy pomocy żony polskiego mechanika lotniczego. Następnie ukrywał się, korzystając z pomocy żony majora żandarmerii Bronisława Borelowskiego. 17 października 1939 przybył do Warszawy. 7 listopada 1939 został zatrzymany w „łapance” i skierowany do obozu jeńców. W niemieckiej niewoli przebywał do 29 kwietnia 1945[18]. Był jeńcem Oflagu VII A Murnau[19]. W listopadzie 1945, po uwolnieniu z niewoli, dowodził 17 szwadronem żandarmerii Polskich Sił Zbrojnych[20]. 25 lipca 1969 otrzymał obywatelstwo brytyjskie[21]. Mieszkał wówczas w Londynie przy 94 Goldsmith Avenue, West London, W3[21].

Ordery i odznaczenia

  • Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1938 „za zasługi w służbie wojskowej”[22]
  • Srebrny Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”[23][24]
  • Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej[3]
  • Srebrny Medal Waleczności 2 klasy[3]

Przypisy

  1. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-02].
  2. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-02].
  3. ↑ a b c Ranglisten 1918 ↓, s. 725.
  4. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 328.
  5. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 93 z 25 października 1919, s. 2337.
  6. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 403, 726.
  7. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 293.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1057, 1064.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 962, 966.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 669, 676.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 288, 793.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924, s. 177.
  13. ↑ Kasprzycki 2019 ↓, s. 161.
  14. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 282.
  15. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 834.
  16. ↑ Kurzeja 1945 ↓, s. 181, 193.
  17. ↑ Suliński 2003 ↓, s. 301.
  18. ↑ Kurzeja 1945 ↓, s. 195-196.
  19. ↑ Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-02-10)].
  20. ↑ Kurzeja 1945 ↓, s. 193.
  21. ↑ a b Naturalisation. „The London Gazette”. 44941, s. 9729, 1969-09-23. Londyn. (ang.). 
  22. ↑ M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612.
  23. ↑ Monitor Polski nr 260, poz. 636. 1928-11-10. [dostęp 2022-11-16].
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 412.

Bibliografia

  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Remigiusz Kasprzycki. Niespełnione marzenia naiwnych. Losy dezerterów z Wojska Polskiego w Niemczech w latach 1921−1939. „Niepodległość i Pamięć”. 1 (65), 2019. Warszawa: Muzeum Niepodległości. ISSN 1427-1443. 
  • Tadeusz Kurzeja: Sprawozdanie z kampanii wrześniowej 1939 roku. [w:] Armia „Modlin” - Sztab, sygn. B.I.19b [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1945-11-21. [dostęp 2022-02-02].
  • Jan Suliński: Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945. Warszawa: Kompas II, 2003. ISBN 83-912638-5-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.