| Ten artykuł dotyczy duchownego. Zobacz też: inne osoby o tym imieniu i nazwisku. |
Stefan
Symeon Jaworski |
Metropolita riazański |
|
Kraj działania | Imperium Rosyjskie |
Data i miejsce urodzenia | 1658 Jaworów, Rzeczpospolita Obojga Narodów |
Data i miejsce śmierci | 27 listopada 1722 Moskwa, Imperium Rosyjskie |
Miejsce pochówku | Riazań |
Metropolita riazański |
Okres sprawowania | 1700–1722 |
locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego |
Okres sprawowania | 1701–1721 |
|
Wyznanie | prawosławie |
Kościół | Rosyjski Kościół Prawosławny |
Śluby zakonne | 1689 |
Chirotonia biskupia | 7 kwietnia 1700 |
| Multimedia w Wikimedia Commons | |
Sukcesja apostolska
Data konsekracji | 7 kwietnia 1700 |
Miejscowość | Moskwa |
Konsekrator | Adrian |
Konsekrowani biskupi | Filoteusz (Leszczyński) | 4 stycznia 1702 | Innocenty (Kulczycki) | 5 marca 1721 | |
Stefan (imię świeckie Symeon Iwanowicz Jaworski, po przyjęciu unii Stanisław, ur. 1658 w Jaworowie, zm. 16 listopada?/27 listopada 1722 w Moskwie) – ukraiński biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. W latach 1701–1721 locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego. W 1721 Piotr I dokonał radykalnej reformy ustroju Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, likwidując instytucję patriarchatu i wprowadzając Świątobliwy Synod Rządzący, kierowany przez świeckiego oberprokuratora, jako najwyższy organ zarządzający.
Życiorys
Urodził się w Jaworowie koło Lwowa w województwie ruskim w szlacheckiej prawosławnej rodzinie Jaworskich herbu Sas. Ukończył Kolegium Mohylańskie w Kijowie. Następnie dokonał konwersji na wyznanie unickie i kontynuował studia w szkołach katolickich we Lwowie, Lublinie, Poznaniu i Wilnie pod imieniem Stanisława Simona. Z okresu nauki na uczelniach katolickich wyniósł doskonałą znajomość teologii katolickiej oraz wrogi stosunek do protestantyzmu.
W 1687 lub 1689 wrócił do Kijowa i dokonał powtórnej konwersji na prawosławie. W 1689, za radą metropolity kijowskiego Warłaama złożył wieczyste śluby mnisze, wstępując do Ławry Pieczerskiej. Od 1690 wykładał w Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, zaś od 1691 był jej prefektem. W 1697 otrzymał godność igumena.
Był bliskim współpracownikiem metropolity kijowskiego Warłaama, wielokrotnie służył jako jego poseł do Rosji. W styczniu 1700 razem z innym igumenem zawiózł do patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Adriana list z prośbą o ponowne erygowanie eparchii perejasławskiej i wyświęcenie jednego z przybyłych duchownych na jej ordynariusza. Po przyjeździe do Moskwy ihumen Stefan został poproszony o wygłoszenie kazania na pogrzebie wojewody Szeina. Kazanie to wywarło wielkie wrażenie na carze Piotrze I, który nakazał patriarsze wyświęcić go na biskupa i wyznaczyć na ordynariusza dowolnej eparchii w niewielkiej odległości od Moskwy. Ihumen początkowo nie zgadzał się na przyjęcie chirotonii biskupiej, ostatecznie jednak przystał na to i 7 kwietnia 1700 został biskupem riazańskim i muromskim, po czym natychmiast otrzymał godność metropolity.
16 grudnia 1701, ponad rok po śmierci patriarchy Adriana, Piotr I wyznaczył metropolitę Stefana na locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego, nie pozwalając na wybory patriarchy. Motywacją dla wyznaczenia na ten urząd metropolity riazańskiego było wykształcenie w zachodnich szkołach, jakie uzyskał on w odróżnieniu od duchownych rosyjskich. Metropolita Stefan w pełni popierał politykę cara, chwaląc w swoich tekstach jego wyprawy wojenne. Zgodnie z jego życzeniem dokonał szeregu chirotonii biskupich wykształconych poza Rosją duchownych, zreformował Moskiewską Akademię Duchowną w duchu zachodnim. Starał się jednak przeciwdziałać reformom ustroju Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i wprowadzaniu doń rozwiązań naśladujących te funkcjonujące w Kościołach protestanckich. W rezultacie stopniowo tracił zaufanie Piotra I. Nie czując się na siłach, by otwarcie sprzeciwić się władcy, metropolita wielokrotnie prosił o zwolnienie z funkcji i zgodę na odejście w stan spoczynku, car jednak nie dopuszczał do tego. W ostatnich latach życia Stefan (Jaworski) w zarządzaniu Cerkwią wykonywał jedynie polecenia Piotra I, na jego życzenie opuścił Riazań i zamieszkał w Petersburgu, oddając faktyczny zarząd swojej eparchii w ręce biskupa krutickiego. O nominacjach i chirotoniach biskupich decydował Piotr I, zmuszając m.in. Stefana do wyświęcenia Teofana (Prokopowicza), z którego poglądami locum tenens zdecydowanie się nie zgadzał.
W 1721, po powstaniu Świątobliwego Synodu Rządzącego, metropolita Stefan został włączony w skład jego członków. Negatywnie nastawiony do tejże instytucji, nie uczestniczył jednak w jej pracach. Zmarł w 1722 w Moskwie i został pochowany w soborze Zaśnięcia Matki Bożej w Riazaniu. Swoją obszerną bibliotekę przekazał do monasteru w Nieżynie, który sam polecił założyć.
Bibliografia
- Стефан (Яворский). ortho-rus.ru. [dostęp 2011-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ros.).
- Arseniusz (1198–1213)
- Eufrozyn z Athosu (1223–1237)
- Józef I (1284–1285)
- Bazyli (1286–1294)
- Stefan (1303)
- Cyryl (data nieznana)
- Sawa I (1304)
- Mitrofan I (1304)
- Cyryl II (data nieznana)
- Filip (data nieznana)
- Grzegorz (1325–1334)
- Eutymiusz (data nieznana)
- Teodul (data nieznana)
- Michał I (data nieznana)
- Sawa II (data nieznana)
- Cyryl III (1334–1343)
- Wassian I (data nieznana)
- Bazyli (1356–1360)
- Atanazy (1360–1376)
- Wassian II (1376)
- Teoktyst (1385–1387)
- Teognost I (1387/1388–1389)
- Jeremiasz (1389–1392)
- Teognost II (1392–1400/1401)
- Stefan (1400 (?))
- Eufrozyn (1401–1410)
- Sergiusz (Azakow) (1423)
- Jonasz (Odnouszew) (1431–1448)
- Eufrozyn (Zwieniec) (1448–1461)
- Dawid (1462–1471)
- Bazyli III (data nieznana)
- Teodozjusz (1471–1481)
- Symeon (Szymon ?) (1481–1496)
- Protazy (1496–1516)
- Sergiusz II (1517–1521)
- Jonasz II (1522–1547)
- Michał II (1548–1551)
- Kasjan (1551–1554)
- Guriasz (Łużecki) (1554–1562)
- Akacjusz (data nieznana)
- Leonid (1564)
- Filoteusz (1562–1569)
- Sergiusz III (1570–1572)
- Teodozjusz (Wiatka) (Wiatko?) (1573)
- Leonid (Protasjew) (1573–1584)
- Mitrofan II (1585–1598)
- Warłaam (1598–1601)
- Ignacy (1602–1605)
- Teodoryt (1605–1617)
- Józef II (1619–1620)
- Antoni (1621–1637)
- Mojżesz (1638–1651)
- Misael (1651–1655)
- Hilarion (1657–1673)
- Józef III (1674–1681)
- Paweł (Morawski) (1681–1686)
- Abrahamiusz (1687–1700)
- Stefan (Jaworski) (1700–1722)
- Sylwester (Chołmski) (1723–1725)
- Teofilakt (Łopatinski) (1726)
- Gabriel (Bużynski) (1726–1731)
- Laurenty (Gorka) (1731–1733)
- Aleksy (Titow) (1733–1750)
- Dymitr (Sieczenow) (1752–1757)
- Palladiusz (Jurjew) (1758–1778)
- Szymon (Łagow) (1778–1804)
- Ambroży (Jakowlew-Orlin) (1804–1809)
- Teofilakt (Rusanow) (1809–1817)
- Sergiusz (Kryłow-Płatonow) (1817–1824)
- Filaret (Amfitieatrow) (1825–1828)
- Grzegorz (Postnikow) (1828–1831)
- Eugeniusz (Kazancew) (1831–1837)
- Gabriel (Gorodkow) (1837–1858)
- Smaragd (Kryżanowski) (1858–1869)
- Irynarch (Popow) (1864–1867)
- Aleksy (Rżanicyn) (1867–1876)
- Palladiusz (Rajew-Pisariew) (1876–1882)
- Teoktyst (Popow) (1882–1894)
- Justyn (Polanski) (1894–1896)
- Melecjusz (Jakimow) (1896–1900)
- Polieukt (Piaskowski) (1900–1902)
- Arkadiusz (Karpinski) (1902–1906)
- Nikodem (Bokow) (1906–1911)
- Dymitr (Spierowski) (1911–1917)
- Jan (Smirnow) (1917–1919)
- Beniamin (Muratowski) (1920–1922)
- Ambroży (Smirnow) (1923)
- Borys (Sokołow) (1923–1928)
- Juwenaliusz (Masłowski) (1928–1936)
- Aleksy (Siergiejew) (1942–1943)
- Dymitr (Gradusow) (1944–1947)
- Filaret (Lebiediew) (1948–1951)
- Mikołaj (Czufarowski) (1951–1963)
- Palladiusz (Kaminski) (1963–1965)
- Borys (Skworcow) (1965–1972)
- Szymon (Nowikow) (1972–2003)
- Paweł (Ponomariow) (2003–2013)
- Beniamin (Zaricki) (2013–2015)
- Marek (Gołowkow) (od 2015)
|
- Mitrofan z Woroneża (1682–1703)
- Arseniusz (Kostiurin) (1704–1712)
- Stefan (Jaworski)[A] (1712–1714)
- Pachomiusz (Szpakowski) (1714–1723)
- Józef (1725–1726)
- Lew (Jurłow) (1727–1730)
- Joachim (Strukow) (1730–1742)
- Beniamin (Sachnowski) (1742–1743)
- Teofilakt (Gubanow) (1743–1757)
- Cyryl (Laszewiecki) (1758–1761)
- Joannicjusz (Pawlucki) (1761–1763)
- Tichon (Sokołow) (1763–1767)
- Tichon (Jakubowski) (1775)
- Tichon (Malinin) (1775–1788)
- Innocenty (Polanski) (1788–1794)
- Metody (Smirnow) (1795–1799)
- Atanazy (Iwanow) (1799)
- Arseniusz (Moskwin) (1799–1810)
- Antoni (Sokołow) (1810–1816)
- Epifaniusz (Kaniwiecki) (1816–1825)
- Antoni (Smirnicki) (1826–1846)
- Ignacy (Siemienow) (1847–1850)
- Parteniusz (Czertkow) (1850–1853)
- Józef (Bogosłowski) (1853–1864)
- Serafin (Arietinski) (1865–1886)
- Beniamin (Smirnow) (1886–1890)
- Anastazy (Dobradin) (1890–1913)
- Tichon (Nikanorow) (1913–1920)
- Tichon (Wasilewski) (1920–1922)
- Włodzimierz (Szymkowicz) (1923–1926)
- Piotr (Zwieriew) (1926)
- Nataniel (Troicki) (1927)
- Zachariasz (Łobow) (1929–1935)
- Piotr (Sokołow) (1935–1936)
- Aleksander (Toropow)[A] (1936–1937)
- Jonasz (Orłow) (1944–1945)
- Józef (Oriechow) (1945–1961)
- Sergiusz (Pietrow) (1961–1963)
- Nikon (Łysenko) (1963–1964)
- Włodzimierz (Kotlarow) (1964–1965)
- Palladiusz (Kaminski) (1965–1968)
- Serafin (Nikitin)[A] (1968)
- Michał (Czub) (1968–1972)
- Platon (Łobankow) (1972–1975)
- Juwenaliusz (Tarasow) 1975–1982
- Metody (Niemcow) (1982–2003)
- Sergiusz (Fomin) (od 2003)
|
Metropolici Moskwy (1448–1589) | - Jonasz (1448–1461)
- Teodozjusz (1461–1464)
- Filip I (1464–1473)
- Geronty (1473–1489)
- Zozym (1490–1494)
- Szymon (1495–1511)
- Warłam (1511–1521)
- Daniel (1522–1539)
- Joazaf (1539–1542)
- Makary (1542–1563)
- Atanazy (1564–1566)
- Filip II (1566–1568)
- Cyryl (1568–1572)
- Antoni (1572–1581)
- Dionizy II (1581–1587)
- Hiob (1587–1589)
|
---|
Patriarchowie Moskwy (Pierwszy okres funkcjonowania) (1589–1700) | - Hiob (1589–1605)
- Ignacy (1605–1606) (wykreślony pośmiertnie)
- Hermogen (1606–1612)
- Efrem (1612–1613[A])
- Jonasz (1613–1619[A])
- Filaret (1619–1633)
- Joazaf I (1634–1640)
- Józef (1642–1652)
- Nikon (1652–1666)
- Joazaf II (1667–1672)
- Pitirim (1672–1673)
- Joachim (1674–1690)
- Adrian (1690–1700)
- Stefan (Jaworski) (1700–1721[A])
- Świątobliwy Synod Rządzący (1721–1917)
|
---|
Arcybiskupi i metropolici w okresie synodalnym (1742–1917) | - Józef (Wołczański) (1742–1745)
- Platon (Malinowski) (1745–1754)
- Tymoteusz (Szczerbacki) (1757–1767)
- Ambroży (Zertis-Kamienski) (1768–1771)
- Platon (Lewszyn) (1775–1811)
- Augustyn (Winogradski) (1811–1819)
- Serafin (Głagolewski) (1819–1821)
- Filaret (Drozdow) (1821–1867)
- Innocenty (Wieniaminow-Popow) (1868–1879)
- Makary (Bułgakow) (1879–1882)
- Joannicjusz (Rudniew) (1882–1891)
- Leoncjusz (Lebiedinski) (1891–1893)
- Sergiusz (Lapidiewski) (1893–1898)
- Włodzimierz (Bogojawleński) (1898–1912)
- Makary (Niewski) (1912–1917)
|
---|
Patriarchowie Moskwy (Drugi okres funkcjonowania) (od 1917) | - Tichon (1917–1925)
- Piotr (1925[A])
- Sergiusz (1925–1926[A])
- Józef (1926[A])
- Serafin (1926–1927[A])
- Sergiusz (1927–1943[A])
- Sergiusz (1943–1944)
- Aleksy I (1945–1970)
- Pimen (1971–1990)
- Filaret (1990[A])
- Aleksy II (1990–2008)
- Cyryl I (2008–2009[A]; od 2009)
|
---|
- ISNI: 0000000055366350
- VIAF: 8200085
- LCCN: n84078788
- GND: 119533820
- LIBRIS: sq4698zb1l61hcg
- SUDOC: 112481051
- NKC: js2016907681, js20020805107
- NTA: 149178786
- PLWABN: 9810694910305606, 9810577336005606
- NUKAT: n2013170381
- J9U: 987007346542005171