Stawy Sołackie

Stawy Sołackie

Panorama Dużego Stawu w kierunku wschodnim - po lewej punkt widokowy z barierkami
Położenie
Państwo	Polska
Miejscowości nadbrzeżne	Poznań
Region	Pojezierze Poznańskie
Morfometria
Powierzchnia	3,6 ha
Hydrologia
Rzeki zasilające	Bogdanka
Rzeki wypływające	Bogdanka
Rodzaj jeziora	sztuczne
Położenie na mapie Poznania Stawy Sołackie
Położenie na mapie Polski Stawy Sołackie
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Stawy Sołackie
52°25′18″N 16°54′14″E/52,421667 16,903889

Stawy Sołackie – ciąg sztucznych zbiorników wodnych spiętrzonych na Bogdance w Poznaniu na terenie Parku Sołackiego.

Park Sołacki (14,63 ha) założony został z inicjatywy miasta w 1907 na dawnych bagnach, według projektu Hermanna Kube. Po spiętrzeniu Bogdanki uzyskano zespół stawów, z czego dwa powstały dodatkowo w 1995 i mają bardzo małe rozmiary (są to akweny sedymentacyjno-flotacyjne), w związku z czym najczęściej pisze się o dwóch stawach z czasów Kubego.

Obecna powierzchnia stawów wynosi 3,6 ha, a łączna długość linii brzegowej – 1050 m. Staw większy (wschodni – tzw. Duży Staw) ma powierzchnię 3,22 ha, długość linii brzegowej 760 m, a głębokość 1,5–2 m. Staw Mały ma powierzchnię 0,2 ha, głębokość 1,3–1,5 m i charakter wydłużonej laguny.

Kształt jest rozciągnięty na linii wschód-zachód. Brzegi zajmują zarówno krzewy, lasy liściaste, jak i niewielkie połacie trawników. Brzegi Stawu Dużego opadają raczej łagodnie, natomiast Małego są spadziste i umocnione. Dno w obu zbiornikach zamulone.

Od północy urządzono punkt widokowy z barierkami. Jeszcze w latach 70. XX wieku możliwe było pływanie po akwenach wypożyczanymi na południowym brzegu łodziami. Obecnie tradycja ta jest odtwarzana i od wiosny 2012 roku znów możliwe jest wypożyczenie łódek. W przewężeniu między stawami znajduje się drewniany most dla pieszych. Obok stoi restauracja wysokiej klasy (dawniej Piracka, obecnie Meridian). W pobliżu znajduje się też kontrowersyjna rzeźba Dwie kobiety autorstwa Sylwestra Ambroziaka.

Występują miejscami w litoralu niewielkie płaty makrofitów. W północnych częściach skupiska ptactwa wodnego.

W latach 1999–2000 przeprowadzono badania fykologiczne Stawów. Stwierdzono występowanie 208 taksonów sinic i glonów oraz 22 taksony o randze podgatunku. Najbogaciej reprezentowany był Staw Duży (164 taksony). Znaleziono 41 gatunków okrzemek, w tym zagrożone wyginięciem: Gomphonema helveticum i Cymbella elginensis^[1].

Całkowita liczba komórek fitoplanktonu i biomasy była dwa razy większa w Stawie Dużym, niż w Małym. Fykoflora Stawów miała charakter zielenicowo-okrzemkowy. Maksymalna liczebność przypadała na początkowy okres jesieni^[1]. W sezonie wegetacyjnym 2012 wykazano w stawach występowanie łącznie 294 taksonów fitoplanktonu: 244 w Stawie Małym i 246 w Dużym. Większość z nich stanowiły zielenice (32%) i okrzemki (33%). Ocena ilościowa wykazała jednak, że latem obydwa stawy zdominowały zielone glony, a jesienią nitkowate sinice. Najwyższe zagęszczenie fitoplanktonu miało miejsce jesienią (wówczas udział sinic był największy). Dominującymi gatunkami były Ulnaria acus, Crucigenia tetrapedia, Tetraedron minimum, Planktothrix agardhii i Pseudanabaena limnetica^[2].

W połowie lat 60. XX wieku w stawach stwierdzono występowanie bardzo rzadkiego na niżu grzybieńczyka wodnego^[3].

Czystość wód stawowych pozostawała zawsze poważnym problemem. Staw zbiera m.in. wiele kolektorów deszczowych z okolicy. Jest to ostatni akwen na Bogdance przed jej ujściem do Warty. W 2005 spuszczono wodę i dokonano oczyszczenia, tudzież wapnowania dna stawów. Wcześniej zbiorniki rekultywowano także w latach 1995–1996. W 2020 również przeprowadzono odmulanie i oczyszczanie Dużego Stawu metodą refulacji. Ze stawu wydobyto wówczas około 8,9 tys. m³ uwodnionego namułu (co dało około 7,5 tys. m³ materiału po odsączeniu), który został zagospodarowany. Przeprowadzono wtedy także prace konserwacyjno-remontowe w obrębie budowli piętrząco-upustowej oraz kanału upustowego^[4].

Dojazd zapewniają tramwaje linii 9 i 11, do przystanku Nad Wierzbakiem lub Park Sołacki.

• Sołacz,

oraz w pobliżu:

• Poczekalnia tramwajowa na Sołaczu,
• Osiedle przy ul. Nad Wierzbakiem w Poznaniu,
• Aleja Wielkopolska w Poznaniu.

• Poznań – plan miasta i okolic 1:20.000, Wydawnictwo Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2004, ISBN 83-87157-01-5
• Ryszard Gołdyn, Barbara Jankowska, Piotr Kowalczak, Maria Pułyk, Elżbieta Tybiszewska, Janusz Wiśniewski, Wody powierzchniowe Poznania, w: Środowisko naturalne miasta Poznania. Część I, Urząd Miejski w Poznaniu, Poznań, 1996, s.52, ISBN 83-906665-0-3
• Magdalena Szczepańska, Elementy wodne w systemie rekreacyjnym miasta Poznania, s.193 (.pdf) – http://www.studiaperiegetica.pl/pub/10_2_2008.pdf (dostęp 17.8.2010)