Przewiercień cienki

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

przewiercień

Gatunek

przewiercień cienki

Nazwa systematyczna

Bupleurum tenuissimum L.
Sp. Pl. 1: 238. 1753

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Przewiercień cienki (Bupleurum tenuissimum L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w północno-zachodniej Afryce (od Maroka po Tunezję) oraz w południowej i środkowej Europie od Portugalii na zachodzie po Kaukaz i Azję Mniejszą na wschodzie. Północna granica zasięgu sięga do Wielkiej Brytanii, Danii, Szwecji, Polski i Ukrainy^[3].

W Polsce rośnie tylko w Niecce Nidziańskiej na trzech współczesnych stanowiskach: Szczerbaków, Gadawa i Solec-Zdrój^[4]. Podawany był z wydm nadmorskich na wyspie Uznam i z okolic Jarosławca, poza tym z okolic Nowogrodu Bobrzańskiego^[5].

Morfologia

Pokrój: Sinawozielona roślina zielna z cienkim, wrzecionowatym korzeniem. Łodyga osiąga od 10 do 75 cm wysokości, rozgałęzia się od nasady, może być obła lub kanciasta^[5].
Liście: Równowąskie lub równowąsko lancetowate; osiągają 2–5 cm długości i 1–4 mm szerokości. Dolne zwężone są w krótkie ogonki, górne są siedzące. Wiązki przewodzące są prawie równoległe i jest ich od 3 do 9^[5].
Kwiaty: Zebrane po 3–5 w baldaszki, a te po 1–6 w baldachy złożone. Pokrywy i pokrywki są 3–5-listkowe, równowąskie do lancetowatych, 3-nerwowe. Płatki korony drobne – do 0,5 mm długości, są półkoliste lub nieco wydłużone, żółtawozielone lub czerwonawożółtawe^[5].
Owoce: Jajowate lub jajowato kulistawe rozłupnie o długości do 0,5 mm. Pokryte podłużnymi, ostrymi i falistymi żebrami, poza tym brodawkowane^[5].

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna, halofit. Rośnie przy słonych źródłach, na słonych łąkach i na wydmach nadmorskich. Kwitnie od sierpnia do listopada^[5].

Zagrożenia i ochrona

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[6]: E (wymierający, krytycznie zagrożony); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[7]
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin: CR (critical, krytycznie zagrożony)^[8]

Od 2014 r. roślina podlega w Polsce ochronie gatunkowej^[9].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ Bupleurum tenuissimum L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-07-10] .
↑ R. Olaczek 2001. Przewiercień cienki. s. 269-271. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 49-50 .
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.