Powiat goniądzki

Powiat goniądzki (niem. Kreis Goniondz) – jednostka administracyjna na ziemiach zabranych istniejąca w latach 1795–1807. Należała do Królestwa Prus (do departamentu białostockiego Prus Nowowschodnich). Siedzibą władz powiatu był Goniądz.

Historia

16 listopada 1794 upadło powstanie kościuszkowskie, w rok później upadła I Rzeczpospolita. Po trzecim rozbiorze tereny północno-wschodniej Polski weszły w skład państwa pruskiego, które utworzyło z nich nową prowincję Prusy Nowowschodnie z podziałem na dwa departamenty: białostocki i płocki. Departament białostocki podzielono na dziesięć powiatów (dystryktów) – jednym z nich był powiat goniądzki[1][2].

Powiat goniądzki utworzono głównie z północnych części województwa podlaskiego I Rzeczypospolitej[3]. Powiat goniądzki objął 10 miast: Augustów, Goniądz, Grajewo, Jedwabne, Osowiec, Radziłów, Rajgród, Szczuczyn, Wąsosz i Wizna[4][5].

Powiat goniądzki zniesiono w związku na mocy traktatu tylżyckiego z 1807 roku, kiedy to główna część jego obszaru weszła w skład Księstwa Warszawskiego (państwa polskiego związanego unią personalną z Królestwem Saksonii), gdzie został włączony do departamentu łomżyńskiego[6]. Jedynie sam Goniądz i najbliższe okolice przekazano Imperium Rosyjskimu[1], gdzie wszedł w skład obwodu białostockiego i utworzonego tam powiatu białostockiego.

Zobacz też

  • Powiat biebrzański

Przypisy

  1. ↑ a b Jan Wąsicki, Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy Nowowschodnie (Neuostpreussen) 1799-1806, Poznań 1963, s. 130-148
  2. ↑ Witold Jemielity, Podziały administracyjne powiatów białostockich i monieckiego w latach 1919-1990, "Studia Teologiczne Białostocko-Drohiczyńsko-Łomżyńskie" t. 11, 1993, s. 308
  3. ↑ A. Cz. Dobroński, Od rozbiorów do końca lat dwudziestych XIX w., rozdział XI Historia Województwa Podlaskiego, Instytut Wydawniczy Kreator, Białystok 2010, s. 109-110.
  4. ↑ Holsche A C. von: Geographie und Statistik von West-, Süd- und Neu-Ostpreussen, nebst einer kurzen Geschichte des Königreichs Polen bis zu dessen Zertheilung.
  5. ↑ Karte von Surascher Kreise gefertigt im Monathe Januarius 1804 vom Camerconducteur Łapiński, skala 1:140 000. Archiwum Główne Akt Dawnych Warszawa, zbiór kartograficzny sygn. AG 125 –21.
  6. ↑ Trzebiński, W., & Borkiewicz, A. (1956). Podziały administracyjne Królestwa Polskiego w okresie 1815-1918 r.:(zarys historyczny). Dokumentacja Geograficzna.