Pierścieniak białoniebieski
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | grzyby | ||
| Typ | podstawczaki | ||
| Klasa | pieczarniaki | ||
| Rząd | pieczarkowce | ||
| Rodzina | pierścieniakowate | ||
| Rodzaj | pierścieniak | ||
| Gatunek | pierścieniak białoniebieski | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Stropharia caerulea Kreisel Beihefte zur Sydowia 8: 229 (1979) | |||
| |||
Pierścieniak białoniebieski (Stropharia caerulea Kreisel) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Stropharia, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus politus Bolton 1788
- Psilocybe caerulea (Kreisel) Noordel. 1995
W atlasach grzybów spotykane są też nazwy: łysiczka modra, pierścieniak modry.
Polską nazwę (pierścieniak białoniebieski) podał Stanisław Domański w 1955 r. Władysław Wojewoda proponuje nazwę łysiczka niebieskawa, jednak jest ona niezgodna z pozycją taksonomiczną tego gatunku, który obecnie nie należy do rodzaju łysiczka (Psilocybe), lecz do rodzaju Stropharia (pierścieniak). W tej sytuacji prawidłowa jest nazwa podana przez Domańskiego[3].
Morfologia
- Kapelusz
Średnica 5–7 cm[4]. Za młodu stożkowato-łukowaty, później rozszerzony z wyraźnym garbem. Garb jest zazwyczaj tępy, rzadziej ostry. Skórka kapelusza śliska, błękitnoniebieska lub niebieskozielona, a u starszych okazów ma kolor od siarkowożółtego do kremowego[5]. Kapelusz pierścieniaka białoniebieskiego szybko traci niebieskawą barwę[6].
- Blaszki
Przyrośnięte i zbiegające ząbkiem. Początkowo mają cielistooliwkowy kolor, później purpurowobrązowy, a ich ostrza są białe, włókniste lub ząbkowane[5].
- Trzon
Wysokość 3–7 cm, grubość 2–5 mm. Jest walcowaty i sprężysty. Początkowo ma niebieskozielonkawy kolor, później robi się jaśniejszy; u podstawy słomkowożółty, górą błękitnoniebieski. Na koniec staje się białawy i pokryty drobnymi płatkami lub włóknisto-łuskowaty[5].
Cienki, mięsisty. Początkowo jest błękitnozielony, potem zielonawoszary i brudnobiały, a u podstawy trzonu kremowy. Zapach kwaśny[5].
Purpurowo-brązowy. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o grubych ścianach i bez pory rostkowej. Rozmiar 7-9 × 4.5-6 µm[7].
Występowanie i siedlisko
Występuje w Ameryce Północnej i Europie[8].
Rośnie na obrzeżu lasów iglastych, mieszanych i liściastych, także na polanach i pastwiskach, w parkach i ogrodach (szczególnie w sąsiedztwie pokrzywy zwyczajnej). Rośnie na ziemi, w trawie. Owocniki pojawiają się od sierpnia do listopada[3]. Częściej spotykany jest poza lasami, preferuje gleby bogate w azot[5].
Znaczenie
Grzyb niejadalny. Przez grzybiarzy jest omijany, gdyż nie chcą go pomylić ze śmiertelnie trującym muchomorem sromotnikowym. Czasami nawet uważany jest za grzyb trujący. W istocie jest nieszkodliwy, nie nadaje się jednak do spożycia ze względu na śluzowaty kapelusz i mierny smak[4].
Gatunki podobne
Najbardziej podobny jest pierścieniak grynszpanowy (Stropharia aeruginosa). Jest jednak bardziej zielonkawy i na kapeluszu nie występują odcienie niebieskie. Jego blaszki są fioletowe z białymi ostrzami, jest też bardziej śliski[5].
Przypisy
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] .
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2011-10-15] .
- ↑ a b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b TillT. R.Lohmeyer TillT., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3 .
- ↑ a b c d e f PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
- ↑ MarekM. Snowarski MarekM., Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-776-4 .
- ↑ Atlas grzybów. Łysiczka niebieskawa [online] [dostęp 2011-10-21] .
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-09-15] .
