Piżmaczek florydzki
Neofiber alleni[1] | |||
True, 1884[2] | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Gromada | ssaki | ||
Podgromada | żyworodne | ||
Infragromada | |||
Rząd | gryzonie | ||
Podrząd | Supramyomorpha | ||
Infrarząd | myszokształtne | ||
Nadrodzina | myszowe | ||
Rodzina | chomikowate | ||
Podrodzina | karczowniki | ||
Plemię | Ondatrini | ||
Rodzaj | piżmaczek | ||
Gatunek | piżmaczek florydzki | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[7] | |||
najmniejszej troski | |||
Zasięg występowania | |||
| |||
|
Piżmaczek florydzki[8] (Neofiber alleni) – gatunek gryzonia z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju piżmaczek (Neofiber). Piżmaczek florydzki występuje na Florydzie i na południowo-wschodnich krańcach stanu Georgia[9]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) wymienia Neofiber alleni w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych jako gatunek najmniejszej troski (LC – least concern)[7][9]. Neofiber alleni obejmuje 4 podgatunki[9].
Systematyka
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1884 roku amerykański biolog Frederick William True nadając mu nazwę Neofiber alleni[2]. Opis ukazał się w czasopiśmie „Science” wydawanym przez American Association for the Advancement of Science[2]. Holotyp pochodził z Georgiany, w hrabstwie Brevard, we Florydzie, w Stanach Zjednoczonych[10].
Autorzy Handbook of the Mammals of the World oraz Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunki[9][11].
Etymologia
- Neofiber: gr. νεος neos „nowy”; rodzaj Fiber Duméril, 1806 (bóbr)[12].
- alleni: dr Joel Asaph Allen (1838–1921), amerykański zoolog (teriologia i ornitologia), prezydent założyciel American Ornithologists’ Union w 1883 roku, kurator Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej w latach 1885–1921[13][14].
- apalachicolae: Apalachicola, Floryda, Stany Zjednoczone[4].
- nigrescens: łac. nigrescens, nigrescentis „czarniawy”, od nigrescere „stać się czarnym”, od niger „czarny”[14].
- struix: łac. struix, struicis „sterta, stos, masa rzeczy”; w aluzji do domów w kształcie kopuły, które piżmaczki florydzkie budują z różnych materiałów roślinnych[15]
Nazewnictwo
W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” dla rodzaju Neofiber zaproponowano polską nazwę piżmaczek, a dla gatunku Neofiber alleni nazwę piżmaczek florydzki[8].
Kariotyp
Garnitur chromosomowy N. alleni tworzy 26 par chromosomów (2n=52)[9].
Budowa ciała
Wzór zębowy[16] | I | C | P | M | |
---|---|---|---|---|---|
16 | = | 1 | 0 | 0 | 3 |
1 | 0 | 0 | 3 |
Jest opisywany jako duży przedstawiciel rodziny Arvicolinae (karczowniki), jest jednak mniejszy od piżmaka amerykańskiego. Część grzbietowa piżmaczka florydzkiego jest wybarwiona na kolor ciemnobrązowy (włosy jaśniejsze u nasady i ciemnieją na końcach). Natomiast część brzuszna jest baldopłowa. Włosy na łapach są sztywne, co zwiększa powierzchnię stóp i ułatwia pływanie[9].
wymiar | |
---|---|
długość tułowia z głową | 186–213 mm |
długość ogona | 99–168 mm |
długość ucha | 15–22 mm |
długość tylnej kończyny | 40–50 mm |
masa ciała |
Tryb życia
Piżmaczki florydzkie mogą być aktywne przez cały rok. Wiodą półwodny tryb życia[9]. Żyją do ok. 2 lat[7].
Rozród
Po ciąży trwającej 26–29 dni, samica rodzi średnio 2 (1–4) młode[9].
Rozmieszczenie geograficzne
Typowa lokalizacja: Floryda, hrabstwo Brevard, Georgiana[9][10]. Piżmaczek florydzki występuje na Florydzie i na południowo-wschodnich krańcach stanu Georgia[9].
Zasięg występowania w zależności od podgatunku[11]:
- N. a. alleni – zasięg: północno-wschodnia Floryda,
- N. a. apalachicolae – zasięg: północno-zachodnia część Florydy oraz południowo-wschodnie krańce stanu Georgia,
- N. a. nigrescens – centralna Floryda,
- N. a. struix – południowy kraniec półwyspu Floryda.
Ekologia
W skład diety piżmaczka florydzkiego prawdopodobnie wchodzą nasiona, części zielone i korzenie roślin z rodzajów: grzybienie, kosaciec, tarczeń, płoczyniec, Woodwardia, a także traw takich jak: proso, chwastnica, Mariscus i Sporobolus. Piżmaczki prawdopodobnie żywią się też skorupiakami[9].
Siedlisko
Piżmaczek florydzki zasiedla mokradła (15–46 cm) gęsto porośnięte trawami, w tym z gatunków Panicum hemitomon i Leersia hexandra oraz roślinami z rodzaju pontederia[9][7]. Podłoże siedliska jest piaszczyste, torfowe lub miękkie. Zbiorniki są na tyle głębokie, by umożliwiały zanurzenie się w wodzie w porze suchej. Zwierzęta zasiedlają zarówno mokradła słodkowodne, jak i słonowodne. Lubią pływające maty torfowiskowe. Piżmaczki florydzkie budują także rozbudowane systemy nor, drążąc tunele w osuszonych glebach błotnych zajętych przez pola trzciny cukrowej i inne obszary rolnicze[7].
Ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) wymienia Neofiber alleni w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych jako gatunek najmniejszej troski (LC – least concern)[7][9].
Przypisy
- ↑ Neofiber alleni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c F.W. True. A muskrat with a round tail. „Science”. 4 (75), s. 34, 1884. (ang.).
- ↑ Schwartz 1953 ↓, s. 12.
- ↑ a b Schwartz 1953 ↓, s. 14.
- ↑ A.H. Howell. Description of a new race of the Florida water-rat (Neofiber alleni). „Journal of Mammalogy”. 1 (2), s. 79, 1920. DOI: 10.2307/1373747. (ang.).
- ↑ Schwartz 1952 ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f Neofiber alleni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n U.F.J.Pardiñas et al.: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 288. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Neofiber alleni. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 5 stycznia 2020]
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 342. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 453, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 8–9. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ a b The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ Schwartz 1952 ↓, s. 3.
- ↑ Fiona Reid: A Field Guide to Mammals of North America, North of Mexico. San Diego: Houghton Mifflin Harcourt, 2006, s. 146, seria: Peterson field guide series. ISBN 978-0-395-93596-5.
Bibliografia
- A. Schwartz. A new race of the round-tailed muskrat, Neofiber alleni, from southern Florida. „Natural History Miscellanea”. 101, s. 1–3, 1952. (ang.).
- A. Schwartz. A systematic study of the water rat (Neofiber alleni). „Occasional Papers of the Museum of Zoology, University of Michigan”. 547, s. 1–27, 1953. (ang.).
- Britannica: animal/Florida-water-rat