Pedro Almodóvar
Pedro Almodóvar, 2018 | |||
Prawdziwe imię i nazwisko | Pedro Almodóvar Caballero | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 25 września 1949 | ||
Zawód | reżyser, scenarzysta, producent, aktor | ||
Lata aktywności | od 1974 | ||
| |||
|
Pedro Almodóvar Caballero (ur. 25 września 1949, niektóre źródła podają rok 1951[1], w Calzada de Calatrava) – hiszpański reżyser i scenarzysta filmowy.
Podwójny zdobywca Oscara, jeden z najbardziej znanych i cenionych na świecie reżyserów kina autorskiego.
Zasiadał w jury konkursu głównego na 45. MFF w Cannes (1992). Przewodniczył obradom jury na 70. MFF w Cannes (2017).
Życiorys
Urodził się w Calzada de Calatrava, w prowincji Ciudad Real, Kastylia-La Mancha. W wieku 16 lat z rodzinnego miasta przeprowadził się do Madrytu. Były to czasy autorytarnej dyktatury Francisca Franco, ograniczenia wolności wypowiedzi. Kontrast między tamtym światem a dzisiejszą Hiszpanią można zobaczyć w filmie Drżące ciało. Żyjąc na marginesie tamtego systemu, Almodóvar przez wiele lat utrzymywał się z prac dorywczych, aż w końcu, na okres 12 lat, został zatrudniony w największej hiszpańskiej firmie telekomunikacyjnej – Telefónica. Stała praca umożliwiła mu zakup pierwszej kamery.
Był jedną z czołowych postaci hiszpańskiego la movida madrileña, kulturalnego renesansu po śmierci generała Franco. Opublikował powieść Fuego en las entrañas oraz zwierzenia fikcyjnej gwiazdy porno Patty Diphusa, drukowane w czasopiśmie „La Luna de Madrid”.
Już od roku 1972 tworzył filmy krótkometrażowe, jego pierwszy pełnometrażowy film został jednak wyświetlony dopiero w roku 1980. Zdjęcia do Pepi, Luci, Bom i innych dziewczyn z dzielnicy trwały ponad 18 miesięcy. Film, który kosztował około 13 tysięcy funtów, stał się przebojem i pozwolił Almodóvarowi założyć wraz z bratem wytwórnię filmową El Deseo (1985).
Twórczość
Almodóvar, mający wyrazisty, autorski styl reżyserii, jest jednym z najbardziej znanych hiszpańskich i europejskich reżyserów. To on odkrył talent aktorski Antonia Banderasa i Penélope Cruz. Do swoich filmów sam pisze scenariusze, reżyseruje je, a w większości występuje w epizodycznych rolach i jest ich producentem.
Filmy Almodóvara to najczęściej melodramatyczne, pełne nieprawdopodobnych sytuacji historie, z elementami czarnego humoru i swobodnie wplatające do tematyki obyczajowej wątki homoseksualne. Bohaterami są często postaci z nizin społecznych, marginesu społecznego (dilerzy narkotyków, prostytutki, kryminaliści). Jego motywy są takie jak w przypadku surrealistów: oburzenie drobnomieszczańskiej moralności.
W swej twórczości Almodóvar przeszedł ewolucję od skandalizujących, utrzymanych w estetyce punkowej filmów z lat osiemdziesiątych i początku lat dziewięćdziesiątych (np. Kika) do psychologicznych komedii o kobietach (np. Wszystko o mojej matce).
Jest zdobywcą ponad 90[3] prestiżowych nagród filmowych m.in. Oscarów w kategorii najlepszy film zagraniczny za Wszystko o mojej matce (2000) oraz za scenariusz do filmu Porozmawiaj z nią (2003).
W Polsce Remigiusz Grzela dokonał adaptacji teatralnej zbioru felietonów Pedra Almodóvara pt. Patty Diphusa (jedynej w Polsce autoryzowanej przez Almodóvara), w której zagrała Ewa Kasprzyk, najpierw w Teatrze Rozmaitości, a później w Teatrze „Polonia”.
Filmografia
- Pepi, Luci, Bom i inne dziewczyny z dzielnicy lub (Pepi, Luci, Bom y otras chicas del montón) (1980);
- Labirynt namiętności (Laberinto de pasiones) (1982);
- Pośród ciemności (Entre tinieblas) (1983);
- Czym sobie na to wszystko zasłużyłam? (¿Qué he hecho yo para merecer esto?) (1984);
- Matador (Matador) (1986);
- Prawo pożądania (La ley del deseo) (1987);
- Kobiety na skraju załamania nerwowego (Mujeres al borde de un ataque de nervios) (1988);
- Zwiąż mnie (¡Átame!) (1989);
- Wysokie obcasy (Tacones lejanos) (1991);
- Kika (Kika) (1993);
- Kwiat mego sekretu (La flor de mi secreto) (1995);
- Drżące ciało (Carne trémula) (1997);
- Wszystko o mojej matce (Todo sobre mi madre) (1999);
- Porozmawiaj z nią (Hable con ella) (2002);
- Złe wychowanie (La mala educación) (2004);
- Volver (Volver) (2006);
- Przerwane objęcia (Los abrazos rotos) (2009);
- Skóra, w której żyję (La piel que habito) (2011);
- Przelotni kochankowie (Los amantes pasajeros) (2013);
- Julieta (2016);
- Ból i blask (Dolor y gloria) (2019);
- Ludzki głos (The Human Voice) (2020);
- Matki równoległe (Madres paralelas) (2021);
- Dziwne ścieżki życia (Extraña forma de vida) (2023);
- W pokoju obok (The Room Next Door) (2024).
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Pedro Almodóvar w bazie IMDb (ang.)
- Oficjalna strona Pedro Almodóvara. clubcultura.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-05)]. (ang. • hiszp. • fr.)
- Blog Pedro Almodóvara. pedroalmodovar.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-14)]. (ang. • hiszp. • fr.)
- Pedro Almodóvar w bazie IMDb (ang.)
- Pedro Almodóvar w bazie Filmweb
- p
- d
- e
1980-89 |
|
---|---|
1990-99 |
|
2000-09 |
|
2010-19 |
|
2020-29 |
|
- p
- d
- e
- Wikiprojekt:Filmy
- p
- d
- e
1980-2009 |
|
---|---|
2010-2029 |
|
- p
- d
- e
- p
- d
- e
- p
- d
- e
- Wikiprojekt:Filmy
- p
- d
- e
|
- Wikiprojekt:Filmy
- p
- d
- e
- p
- d
- e
1940–1960 |
|
---|---|
1961–1980 |
|
1981–2000 |
|
2001–2020 |
|
2021–2040 |
|
- ISNI: 0000000121453146, 0000000368646249
- VIAF: 100280741
- ULAN: 500233693
- LCCN: n90606701
- GND: 119278472
- NDL: 00462207
- LIBRIS: mkz130q53bczq54
- BnF: 12184017z
- SUDOC: 030954770
- SBN: CFIV096565
- NKC: ola2002113845
- BNE: XX4578342, XX1467809
- NTA: 073452181
- BIBSYS: 90554632
- CiNii: DA06585632
- Open Library: OL91944A
- PLWABN: 9810560962005606
- NUKAT: n96500780
- J9U: 987007296201405171
- PTBNP: 64766
- CANTIC: a10462041
- LNB: 000109004
- NSK: 000213545
- BNA: 000027393
- BNC: 000143295
- ΕΒΕ: 75433
- BLBNB: 000237793
- KRNLK: KAC201202734, KAC2018P6841
- LIH: LNB:xNS;=Bv
- PWN: 3868101
- Britannica: biography/Pedro-Almodovar
- Treccani: pedro-almodovar
- Universalis: pedro-almodovar
- БРЭ: 3906878
- NE.se: pedro-almodovar
- Nacionālā enciklopēdija: 58771
- SNL: Pedro_Almodóvar
- Catalana: 0231509
- DSDE: Pedro_Almodóvar
- Hrvatska enciklopedija: 1906