Pēteris Radziņš
generał | |
Data i miejsce urodzenia | 2 maja 1880 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 8 października 1930 |
Przebieg służby | |
Lata służby | 1898–1928 |
Siły zbrojne | Armia Imperium Rosyjskiego |
Stanowiska | szef sztabu, |
Główne wojny i bitwy | wojna rosyjsko-japońska, |
Odznaczenia | |
Pēteris Radziņš (ur. 2 maja 1880[1], zm. 8 października 1930 w Rydze[1]) – łotewski oficer, szef sztabu Armii Łotewskiej i jej głównodowodzący. Zwolennik wojskowego przymierza łotewsko-polskiego.
Życiorys
Pochodził z rodziny luterańskiej. Szkołę realną ukończył w Valce przy dzisiejszej granicy estońskiej[2].
W 1898 wstąpił jako ochotnik do armii rosyjskiej. Służył m.in. w Kownie w 112. Uralskim Pułku Piechoty. Wkrótce trafił do Wileńskiej Szkoły Wojskowej, którą ukończył w 1901 w stopniu podporucznika. Następnie służył w 24. Symbirskim Pułku Piechoty w gubernii łomżyńskiej. Walczył w wojnie rosyjsko-japońskiej. W latach 1907–1910 studiował w rosyjskiej Akademii Sztabu Generalnego. Przed wybuchem I wojny światowej został mianowany dowódcą 32. Pułku Piechoty w Warszawie[2].
Walczył pod Komarowem, Warszawą, Rawą Mazowiecką i Łodzią, Przasnyszem i Mławą, Szawlami i Mitawą. W czasie wojny odznaczony orderami Św. Jerzego, św. Stanisława i św. Anny[1].
Od 1915 szef sztabu twierdzy w Nowogeorgijewsku[2], skąd wydostał się samolotem do Białegostoku[1]. Szef sztabu 8. dywizji syberyjskiej, następnie 61. dywizji piechoty[1]. W 1917 awansowany na pułkownika. Od 1918 na froncie besarabskim. Od marca 1918 w armii Państwa Ukraińskiego hetmana Skoropadskiego[2]. Od grudnia 1918 w armii Ukraińskiej Republiki Ludowej Symona Petlury jako pomocnik szefa sztabu[2]. W 1919 po klęsce armii URL w walkach z bolszewikami wyjechał do Warszawy, skąd po spotkaniu z Zigfrīdem Meierovicsem powrócił na Łotwę by 29 października[1] objąć stanowisko szefa sztabu armii łotewskiej[2]. Przygotował działania przeciwko Zachodniej Armii Ochotniczej Pawła Bermondta-Awałowa oraz Armii Czerwonej[2]. 13 sierpnia 1919 odznaczony Orderem Pogromcy Niedźwiedzia i awansowany do stopnia generała[1].
30 grudnia 1919 współsygnował wojskową umowę o współpracy polsko-łotewskiej w Łatgalii, skutkiem której była wspólna operacja Zima i wyparcie bolszewików z Dyneburga i okolic w styczniu 1920[2]. Został odznaczony orderem Virtuti Militari[3].
W sierpniu 1920 brał udział w konferencji państw bałtyckich w Bulduri[2]. Zwolennik idei Międzymorza oraz przymierza wojskowego polsko-łotewskiego[2]. Jesienią 1920 odszedł z armii na własną prośbę. Działał w prawicowym Klubie Narodowym. Wykładał w Szkole Wojennej oraz Szkole Lotniczej.
Od 1924 głównodowodzący Łotewskich Sił Zbrojnych[2]. W lutym 1925 odznaczony estońskim orderem Krzyża Wolności[4]. Odszedł ze stanowiska w 1928 roku w związku ze skandalem wokół płk Ikše, oskarżonego o przygotowywanie zamachu stanu[2]. Opublikował wspomnieniową książkę pt. Latvijas brīvības karš (pol. Łotewska wojna o wolność).
Zmarł w 1930 i został pochowany na cmentarzu Brackie Mogiły[2].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g L.k.o.k. biogrāfija / LKOK nr.3/1 / Radziņš, Pēteris. [dostęp 2023-06-15]. (łot.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Tomasz Otocki: Generał Pēteris Radziņš. Przyjaciel Polski i Ukrainy, sympatyk Międzymorza. Przegląd Bałtycki, 2017-11-24. [dostęp 2023-06-15].
- ↑ Bartosz Chmielewski: Polsko-łotewskie braterstwo broni: “Operacja Zima” 1920 roku. Przegląd Bałtycki, 2021-01-03. [dostęp 2021-01-05]. (pol.).
- ↑ Teenetemärkide kavalerid. [dostęp 2023-06-15]. (est.).