Objaw Kussmaula

Objaw Kussmaula – paradoksalne zwiększenie ciśnienia w żyłach szyjnych podczas wdechu, występujące między innymi w niewydolności serca, zwężeniu zastawki trójdzielnej i zaciskającym zapaleniu osierdzia. Powstaje na skutek zastoju krwi przed prawym sercem.

• Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 25. ISBN 83-7430-031-0.