Nisaetus
| Nisaetus | |||
| Hodgson, 1836[1] | |||
 Wojownik krótkoczuby (N. lanceolatus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ptaki | ||
| Podgromada | Neornithes | ||
| Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
| Rząd | szponiaste | ||
| Rodzina | jastrzębiowate | ||
| Podrodzina | jastrzębie | ||
| Plemię | Accipitrini | ||
| Rodzaj | Nisaetus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Nisaetus nipalensis Hodgson, 1836 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Nisaetus – rodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w obrębie rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji Południowo-Wschodniej i Australazji[6].
Morfologia
Długość ciała 43–84 cm, rozpiętość skrzydeł 95–175 cm; masa ciała 500–3900 g; samice są większe i cięższe od samców[6].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1836 roku etnolog i przyrodnik Brian Houghton Hodgson w artykule poświęconym podsumowaniu opisu nowych gatunków sokołowatych, opublikowanym w czasopiśmie The journal of the Asiatic Society of Bengal[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) wojownik górski (N. nipalensis).
Etymologia
- Limnaetus: epitet gatunkowy Falco limnaeetus Horsfield, 1821; gr. λιμνη limnē ‘bagno’; αετος aetos ‘orzeł’[7]. Gatunek typowy (tautonimia): Falco limnaeetus[d] Horsfield, 1821.
- Nisaetus (Nisaetos): rodzaj Nisus Lacépède, 1799 (jastrząb); gr. αετος aetos ‘orzeł’[8].
- Phaeoaetus: gr. φαιος phaios ‘ciemny, brązowy, szary’; αετος aetos ‘orzeł’[9].
- Limnaetops: rodza Limnaetus Vigors & Horsfield, 1830; gr. ωψ ōps, ωπος ōpos ‘oblicze’[10].
Podział systematyczny
Do niedawna wszystkie gatunki z tego rodzaju zaliczane były do rodzaju Spizaetus skupiającego gatunki występujące w Azji, Afryce i Ameryce[6]. Badania molekularne wykazały jednak, że gatunki azjatyckie są bliżej spokrewnione z orlikiem malajskim (Ictinaetus malayensis)[11][12]. Do rodzaju należą następujące gatunki[13]:
- Nisaetus nanus (Wallace, 1868) – wojownik mały
- Nisaetus kelaarti (Legge, 1878) – wojownik jarzębaty
- Nisaetus nipalensis Hodgson, 1836 – wojownik górski
- Nisaetus alboniger Blyth, 1845 – wojownik żałobny
- Nisaetus bartelsi (Stresemann, 1924) – wojownik jawajski
- Nisaetus lanceolatus (Temminck & Schlegel, 1844) – wojownik krótkoczuby
- Nisaetus pinskeri (Preleuthner & Gamauf, 1998) – wojownik leśny
- Nisaetus philippensis (J.H. Gurney, 1863) – wojownik filipiński
- Nisaetus cirrhatus (J.F. Gmelin, 1788) – wojownik indyjski
- Nisaetus floris (E. Hartert, 1898) – wojownik sundajski
Fragment kladogramu z uwzględnieniem rodzaju Nisaetus[14]:
| Nisateus |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b B.H. Hodgson. Summary Description of some New Species of Falconidæ. „The journal of the Asiatic Society of Bengal”. 5 (52), s. ryc. vii, s. xxv, 1836. (ang.).
- ↑ N.A. Vigors & T. Horsfield: Catalogue of Zoological Specimens. W: S.H. Raffles: Memoir of the Life and Public Services of Sir Thomas Stamford Raffles, F.R.S., &c. &c. Particularly in the government of Java, 1811-1816, Bencoolen and its dependencies, 1817-1824; with details of the commerce and resources of The Eastern Archipelago. And selections from his correspondence. London: James Duncan, 1830, s. 648. (ang.).
- ↑ W. Elliott. Supplement to Raptores. „Madras Journal of Literature and Science”. 10, s. 234, 1839. (ang.).
- ↑ R. Ridgway. Diagnoses of some new genera of birds. „Smithsonian miscellaneous collections”. 72 (4), s. 2, 1920. (ang.).
- ↑ E.Ch.S. Baker: The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Cz. 7: Birds. London: Taylor & Francis, 1930, s. 408. (ang.).
- ↑ a b c D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae),, version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.accipi1.01 [dostęp 2024-07-30] (ang.), Nisaetus.
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Limnaetus [dostęp 2023-04-25] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nisaetus [dostęp 2023-04-25] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Phaeoaetus [dostęp 2023-04-25] .
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Limnaetops [dostęp 2023-04-25] .
- ↑ A.J. Helbig, A. Kocum, I. Seibold, M.J. Braun. A multi-gene phylogeny of aquiline eagles (Aves: Accipitriformes) reveals extensive paraphyly at the genus level. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 35 (1), s. 147–164, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2004.10.003. (ang.).
- ↑ E. Haring, K. Kvaløy, J.-O. Gjershaug, N. Røv i inni. Convergent evolution and paraphyly of the hawk-eagles of the genus Spizaetus (Aves, Accipitridae) – phylogenetic analyses based on mitochondrial markers. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 45 (4), s. 353–365, 25 maja 2007. Blackwell Verlag. DOI: 10.1111/j.1439-0469.2007.00410.x.
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2024-04-07). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-04-30].
- ↑ J. Boyd III: Accipitridae: Hawks, Kites, Eagles. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-06]. (ang.).
Bibliografia
- The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
