Ninox

Ninox
Hodgson, 1837[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – sowica brunatna (N. scutulata)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

sowy

Rodzina

puszczykowate

Podrodzina

sowice

Rodzaj

Ninox

Typ nomenklatoryczny

Ninox nipalensis Hodgson, 1837 (= Strix lugubris[a] Tickell, 1833)

Synonimy
  • Hieracoglaux Kaup, 1848[2]
  • Sceloglaux Kaup, 1848[3]
  • Spiloglaux Kaup, 1848[2]
  • Cephaloptynx Kaup, 1852[4]
  • Ctenoglaux Kaup, 1852[5]
  • Rabdoglaux Bonaparte, 1854[6]
  • Rhodoglaux G.R. Gray, 1855[7]
  • Berneyornis Mathews, 1916[8]
Gatunki

36 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Ninox – rodzaj ptaków z podrodziny sowic (Hieracoglaucinae) w obrębie rodziny puszczykowatych (Strigidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii, Oceanii i Azji[9][10].

Morfologia

Długość ciała 15–65 cm, rozpiętość skrzydeł 56–140 cm; masa ciała 78–1700 g[9].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1837 roku etnolog i przyrodnik Brian Houghton Hodgson w artykule poświęconym nowemu rodzajowi Striginae wraz z opisem nowego gatunku i typu opublikowanym w czasopiśmie Madras Journal of Literature and Science[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) sowica brunatna (N. scutulata).

Etymologia

  • Ninox: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Nisus Cuvier, 1800 (jastrząb) oraz Noctua Savigny, 1809 (sowa)[11].
  • Hieracoglaux: gr. ἱεραξ hierax, ἱερακος hierakos ‘jastrząb’; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos ‘sowa’[12]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Falco connivens Latham, 1801[13].
  • Sceloglaux: gr. σκελος skelos ‘noga’; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos ‘sowa’; wymarła sowica białolica miała długie, upierzone nogi i palce[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Athene albifacies G.R. Gray, 1844.
  • Spiloglaux: gr. σπιλος spilos ‘plamka’; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos ‘sowa’[15]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Strix novaeseelandiae J.F. Gmelin, 1788[13].
  • Cephaloptynx: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’; πτυγξ ptunx, πτυγγος ptungos ‘sowa’[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Noctua punctulata Quoy & Gaimard, 1830.
  • Ctenoglaux: gr. κτεις kteis, κτενος ktenos ‘grzebień’; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos ‘sowa’[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Strix scutulata Raffles, 1822.
  • Rabdoglaux: gr. ῥαβδωτος rhabdōtos ‘pasiasty, paskowany’, od ῥαβδος rhabdos ‘smuga, pasmo’; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos ‘sowa’[18]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Athene (?) strenua Gould, 1838[7].
  • Rhodoglaux: gr. ῥοδον rhodon ‘róża’; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos ‘sowa’[19]. Gatunek typowy: Athene rufa Gould, 1846.
  • Berneyornis: Frederic Lee Berney (1865–1949), australijski ornitolog, prezes RAOU w latach 1934–1935; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos ‘ptak’[20]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Athene (?) strenua Gould, 1838.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[21]:

  • Ninox rufa (Gould, 1846) – sowica maskowa
  • Ninox strenua (Gould, 1838) – sowica wielka
  • Ninox albifacies (G.R. Gray, 1844) – sowica białolica
  • Ninox connivens (Latham, 1801) – sowica szczekliwa
  • Ninox rudolfi A.B. Meyer, 1882 – sowica plamkogłowa
  • Ninox fusca (Vieillot, 1817) – sowica timorska
  • Ninox rotiensis R.E. Johnstone & Darnell, 1997 – sowica pręgoskrzydła
  • Ninox plesseni Stresemann, 1929 – sowica atolowa
  • Ninox boobook (Latham, 1801) – sowica australijska
  • Ninox leucopsis (Gould, 1838) – sowica tasmańska
  • Ninox novaeseelandiae (J.F. Gmelin, 1788) – sowica ciemnolica
  • Ninox japonica (Temminck & Schlegel, 1845) – sowica północna
  • Ninox scutulata (Raffles, 1822) – sowica brunatna
  • Ninox randi Deignan, 1951 – sowica czekoladowa
  • Ninox affinis Beavan, 1867 – sowica namorzynowa
  • Ninox philippensis Bonaparte, 1855 – sowica filipińska
  • Ninox spilocephala Tweeddale, 1879 – sowica paskowana
  • Ninox leventisi Rasmussen, Allen, Collar, DeMeulemeester, Hutchinson, Jakosalem, Kennedy, Lambert & Paguntalan, 2012 – sowica białogardła
  • Ninox reyi Oustalet, 1880 – sowica suluska
  • Ninox rumseyi Rasmussen, Allen, Collar, DeMeulemeester, Hutchinson, Jakosalem, Kennedy, Lambert & Paguntalan, 2012 – sowica białorzytna
  • Ninox spilonotus Bourns & Worcester, 1894 – sowica plamista
  • Ninox mindorensis Ogilvie-Grant, 1896 – sowica jarzębata
  • Ninox sumbaensis Olsen, Wink, Sauer-Gürth & Trost, 2002 – sowica szarolica
  • Ninox burhani Indrawan & Somadikarta, 2004 – sowica samotna
  • Ninox ochracea (Schlegel, 1866) – sowica ochrowa
  • Ninox ios Rasmussen, 1999 – sowica cynobrowa
  • Ninox hypogramma (G.R. Gray, 1861) – sowica ciemnogłowa
  • Ninox hantu (Wallace, 1863) – sowica rdzawobrzucha
  • Ninox squamipila (Bonaparte, 1850) – sowica molucka
  • Ninox forbesi P.L. Sclater, 1883 – sowica ognista
  • Ninox natalis Lister, 1889 – sowica prążkowana
  • Ninox meeki Rothschild & E. Hartert, 1914 – sowica kroplista
  • Ninox theomacha (Bonaparte, 1855) – sowica papuaska
  • Ninox punctulata (Quoy & Gaimard, 1830) – sowica obrożna
  • Ninox odiosa P.L. Sclater, 1877 – sowica cynamonowa
  • Ninox variegata (Quoy & Gaimard, 1830) – sowica cętkowana

Uwagi

  1. ↑ Podgatunek N. scutulata.

Przypisy

  1. ↑ a b B.H. Hodgson. Indication of a new Genus belonging to the Strigine Family, with Description of the New Species and Type. „Madras Journal of Literature and Science”. 5, s. 23, 1837. (ang.). 
  2. ↑ a b Kaup 1848 ↓, s. 766, 768.
  3. ↑ Kaup 1848 ↓, s. 768.
  4. ↑ Kaup 1852 ↓, s. 105.
  5. ↑ Kaup 1852 ↓, s. 109.
  6. ↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrieme partie. 1, s. 112, 1854. (fr.). 
  7. ↑ a b Gray 1855 ↓, s. 135.
  8. ↑ G.M. Mathews: The Birds of Australia. T. V. London: H.F. & G. Witherby, 1916, s. 305. (ang.).
  9. ↑ a b D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Owls (Strigidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, Ninox, DOI: 10.2173/bow.strigi1.01 [dostęp 2024-01-31]  (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  10. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-01-31]. (ang.).
  11. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ninox [dostęp 2023-04-25] .
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Hierocoglaux [dostęp 2023-04-25] .
  13. ↑ a b Gray 1855 ↓, s. 8.
  14. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Sceloglaux [dostęp 2023-04-25] .
  15. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Spiloglaux [dostęp 2023-04-25] .
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cephaloptynx [dostęp 2023-04-25] .
  17. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ctenoglaux [dostęp 2023-04-25] .
  18. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Rabdoglaux [dostęp 2023-04-25] .
  19. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Rhodoglaux [dostęp 2023-04-25] .
  20. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Berneyornis [dostęp 2023-04-25] .
  21. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hieracoglaucinae Bonaparte, 1854 – sowice (wersja: 2023-12-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-01-31].

Bibliografia

  • J.J. Kaup. Ueberßicht der Eulen (Styrigidae). „Isis von Oken”. 1848, s. 753–774, 1848. (niem.). 
  • J.J. Kaup: Monograph of the owls – Strigidae. W: W. Jardine: Contributions to ornithology for 1852. Edinburgh: W.H. Lizars, 1853, s. 103–123. (ang.).
  • G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 1–192. (ang.).
  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).
  • J9U: 987007554356105171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • GBIF: 2497780
  • identyfikator iNaturalist: 20099
  • ITIS: 553765
  • NCBI: 56288
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 371329