Maurycy O’Brien de Lacy
Portret Maurycego O'Brien de Lacy, narysowany przez Witkacego | |||
Data i miejsce urodzenia | 15 kwietnia 1891 | ||
---|---|---|---|
Data śmierci | 23 lipca 1978 | ||
Prezydent Grodna | |||
Okres | od 1930 | ||
Poprzednik | |||
Następca | Kazimierz Sulistrowski | ||
Odznaczenia | |||
|
Maurycy O’Brien de Lacy (ur. 15 kwietnia 1891[1][2] w Augustówku pod Grodnem, zm. 23 lipca 1978) – polski ziemianin irlandzkiego pochodzenia, działacz społeczny i samorządowiec, prezydent Grodna (1930–1933), członek Rady Związku Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej w 1936 roku[3].
Życiorys
Urodził się 15 kwietnia 1891 w majątku Augustówek na Grodzieńszczyźnie w rodzinie ziemiańskiej o korzeniach normańsko-irlandzkich Aleksandra, który był Irlandczykiem, i Gabrieli z Radowickich - Polki, która wychowała dzieci w tradycji patriotycznej[4]. Miał siostry: Marię po mężu Jahołkowską (zm. 1957), Genowefę po mężu Zembrzuską (1883–1971), Aleksandrę po mężu hr. Miączyńską (1895–1987) oraz braci Terencjusza „Terry'ego” i Patryka[5] – oficerów Wojska Polskiego.
Ukończył studia z dziedziny rolnictwa na Politechnice Ryskiej, gdzie w 1911 przyjęto go do Korporacji „Arkonia”[6].
W czasie I wojny światowej pracował dla Czerwonego Krzyża, był m.in. komendantem 156 Szlacheckiego Pociągu Sanitarnego Jego Cesarskiej Mości Księcia Jerzego Michała[7] na terenach tzw. Nowej Rosji (Odessa) i Ukrainy. Podczas pracy poznał rosyjską arystokratkę Nadzieję Drucką, z którą w listopadzie 1917 wziął w Moskwie ślub (w obrządkach prawosławnym i katolickim), zrywając uprzednio zaręczyny z inną. W okresie rewolucji rosyjskiej lat 1917–1918 przebywał w Moskwie, gdzie był zatrudniony w aprowizacji. W 1918 powrócił do dworu Augustówek na południowych przedmieściach Grodna. W latach 1919–1920 walczył w wojnie polsko-bolszewickiej.
Po powrocie na rodzinne gospodarstwo, które odziedziczył po ojcu (wraz z braćmi), rozpoczął jego odbudowę[8][9]. Udzielał się społecznie na terenie powiatu grodzieńskiego, pełnił m.in. obowiązki wiceprezesa Związku Ziemian, był członkiem Towarzystwa Rolniczego. W latach 1930–1933 sprawował funkcję prezydenta Grodna[10].
We wrześniu 1939 został mianowany społecznym inspektorem rolnym powiatu grodzieńskiego. Po agresji ZSRR Na Polskę znalazł się na terenie Mazowsza, gdzie zarządzał podwarszawskim majątkiem. Został aresztowany przez Gestapo, a na skutek interwencji żony w 1940 zwolniony. Podczas wojny pracował również w majątku na warszawskim Rakowcu. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 258-3-20)[11].
Ordery i odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (13 kwietnia 1929)[12]
- Medal Świętego Jerzego IV stopnia (Imperium Rosyjskie, 2 lutego 1917)[7]
21 czerwca 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[1].
Przypisy
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-14].
- ↑ JoannaJ. Sypuła-Gliwa JoannaJ., Dzikie Gęsi z Zielonej Wyspy, „Echa Polesia”, 20 (4), Brześć 2008, s. 65-70 [dostęp 2021-02-02] .
- ↑ LeszekL. Śliwiński LeszekL., Ogólnopolska reprezentacja powiatowych związków komunalnych w II Rzeczypospolitej, Częstochowa 2013, s. 256 .
- ↑ Margaret O'Brien deM.O.'B. Lacy Margaret O'Brien deM.O.'B., Dzikie Gęsi z Zielonej Wyspy, Łomianki 2009, ISBN 978-83-7565-058-7 .
- ↑ Maurycy O’Brien de Lacy [online], geni_family_tree [dostęp 2022-04-01] (pol.).
- ↑ Lista członków korporacji na stronie Archowum
- ↑ a b Памяти героев ↓.
- ↑ Dziennik Urzędowy Województwa Białostockiego
- ↑ Wspomnienie o Annie Belof na stronie poświęconej Rodzinom Katyńskim. [dostęp 2009-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-26)].
- ↑ Rada Miejska dokonała wyboru prezydenta miasta, „Nowy Dziennik Kresowy”, nr 267, 26 września 1930, s. 4; Pan O’Brien de Lacy przyjął mandat prezydenta miasta, „Nowy Dziennik Kresowy”, nr 268, 27 września 1930, s. 4, Nowa władza w grodzie Batorego, „Nowy Dziennik Kresowy”, nr 306, 3 października 1930, s. 4.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MAURYCY O'BRIEN DE LACY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10] .
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 94, poz. 224 „za zasługi na polu szkolnictwa”.
Literatura
- Nadzieja Drucka, Trzy czwarte...: wspomnienia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1977.
- Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : О`Бриен де Ласси Маврикий Александрович. Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej Zarząd ds. utrwalenia pamięci poległych w obronie Ojczyzny. [dostęp 2021-08-15]. (ros.).