Marian Książkiewicz
| Data i miejsce urodzenia | 22 stycznia 1906 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 16 lutego 1981 |
| profesor nauk geologicznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | 1929 |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
       | |
Marian Książkiewicz (ur. 22 stycznia 1906 w Krakowie, zm. 16 lutego 1981 tamże) – polski geolog, badacz geologii Karpat.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Jana, maszynisty kolejowego, i Heleny Popiel[1]. W 1924 zdał maturę w V Gimnazjum im. Jana Kochanowskiego w Krakowie. W latach 1925–1929 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Na podstawie rozprawy Badania geologiczne w Karpatach Wadowickich w 1930 uzyskał doktorat. Następnie podjął pracę w Katedrze Geologii UJ, początkowo jako asystent. Po habilitacji w 1933 (rozprawa: Budowa brzeżnych Beskidów Wadowickich i ich stosunek do przedmurza) wykładał tam jako docent.
Po wybuchu II wojny światowej udał się do Francji, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego, z którym dostał się do Anglii. Tam do 1943 uczestniczył w pracach Polskiego Ośrodka Naukowego, a następnie wykładał geologię na kursach politechnicznych w Birmingham[1].
Do kraju wrócił w listopadzie 1945 i objął kierownictwo Katedry Geologii UJ, od 1946 jako profesor zwyczajny. Kierował nią do emerytury w 1977 (w 1951–1957 w strukturach AGH w Krakowie). W latach 1954–1961 kierował Oddziałem Krakowskim Instytutu Geologicznego Centralnego Urzędu Geologii, a później krakowskim oddziałem Zakładu Nauk Geologicznych PAN[1]. Był członkiem korespondentem (1952), rzeczywistym (1969) Polskiej Akademii Nauk, członkiem Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, Węgierskiego Towarzystwa Geologicznego, Królewskiego Towarzystwa Geologicznego w Londynie, Towarzystwa Geologicznego Francji, Słowackiego Towarzystwa Mineralogiczno-Geologicznego, Bułgarskiego Towarzystwa Geologicznego[1] oraz członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Geologicznego[2].
Brał udział w wyprawie naukowej Ludomira Sawickiego do Dobrudży w 1927 i na Bałkany w 1928 r. Odbył też podróże do Portugalskiej Afryki Wschodniej (obecnie Mozambik, 1939), Algierii (1952) i Syrii (1956). Wspomnienia z podróży po Mozambiku znalazły się w książce Ze wspomnień podróżników, Warszawa 1958, pod redakcją Bolesława Olszewicza.
Opracował szereg rozpraw naukowych i podręczników.
Zmarł w Krakowie, pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera XIVB-20-2)[3].
Wybrane prace
- Marian Książkiewicz: Geologia dynamiczna. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa (Wydania w: 1968, 1972, 1979).
Ordery i odznaczenia
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)[4]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
Nagrody
- Nagroda Państwowa III stopnia za mapę geologiczną arkusza Wadowice i dzieło poświęcone geologii tego obszaru (1952)[5]
- Nagroda Państwowa I stopnia
Upamiętnienie
W gmachu Instytutu Nauk Geologicznych UJ została umieszczona tablica pamiątkowa poświęcona Marianowi Książkiewiczowi, Oddział Karpacki Państwowego Instytutu Geologicznego otrzymał imię Mariana Książkiewicza[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e Zbigniew Wójcik, Książkiewicz Marian Giganci Nauki [dostęp 2024-07-24].
- ↑ Lista członków Polskiego Towarzystwa Geologicznego, stan na 31 stycznia 1971, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego Tom XL-1970, Zeszyt 3-4, Kraków 1971
- ↑ Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 153, ISBN 978-83-233-4527-5 .
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/126 - na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.
- ↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-07-23].
Bibliografia
- Stefan Witold Alexandrowicz, Marian Książkiewicz (1906–1981), PAUza nr. 288, 12 marca 2015, s. 2–3
