Macierzanka nadobna
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | jasnotowce | ||
Rodzina | jasnotowate | ||
Rodzaj | macierzanka | ||
Gatunek | macierzanka nadobna | ||
Nazwa systematyczna | |||
Thymus pulcherrimus Schur. Verh. Mitth. Siebenbürg. Vereins Naturwiss. Hermannstadt 10: 140 (1859)[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
|
Macierzanka nadobna (Thymus pulcherrimus Schur.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jasnotowatych. Występuje Karpatach – w Rumunii, Ukrainie, na Słowacji oraz w Czechach i Polsce[3]. W niektórych ujęciach bywa wyodrębniany od macierzanki karpackiej (Thymus carpathicus)[4], a w innych taksony są utożsamiane[3].
Morfologia
- Pokrój
- Półkrzew tworzący luźne darnie. Gatunek bardzo podobny do macierzanki karpackiej.
- Łodyga
- Dwa rodzaje pędów: płonne i kwiatostanowe. Pędy płonne są długie, płożące się i rosną przez wiele lat. Pędy kwiatostanowe wyrastają rzędami z pędów płonnych, mają długość do 10 cm i wznoszą się. Są wyraźnie prostokątne. Pod samym kwiatostanem owłosione są dookoła, niżej owłosione są po dwóch przeciwległych bokach.
- Liście
- Ciemnozielone, okrągławe, trójkątnie jajowate, lśniące i nagle ściągnięte w ogonek. Na pędach kwiatonośnych zwiększają się wyraźnie ku górze. Na brzegach mają długie rzęski, a czasami także na powierzchni są delikatnie orzęsione..
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostan – główkę. Kielich kwiatów posiada długie włoski, jest dwuwargowy, przy czym górna warga jest dłuższa od dolnej i ma trójkątnie lancetowate ząbki. Korona o purpurowym kolorze i długości 6–9 mm.
Biologia i ekologia
Bylina. Kwitnie od czerwca do lipca. Siedlisko: murawy, skały, nadrzeczne kamieniska, upłazy, hale. Głównie na podłożu wapiennym (roślina wapieniolubna). W Tatrach rośnie aż do piętra halnego, głównie jednak po górną granicę lasu – (500-)1000-2000 m n.p.m.
- Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.
Ochrona
W Czechach jest to takson ujęty na czerwonej Liście ze względu na rzadkość występowania. W Polsce także znajduje się pod ścisłą ochroną gatunkową.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
- ↑ a b c d Thymus pulcherrimus Schur, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-05] .
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 192-193, ISBN 978-83-62975-45-7 .
Bibliografia
- Maria Henslowa: Badania nad wiedzą ludową o roślinach: 163-164. Warszawa, 1978
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- http://botany.cz/cs/thymus-pulcherrimus-sudeticus/