Lucjan Janiszewski
pułkownik dyplomowany piechoty | |||
Pełne imię i nazwisko | Lucjan Karol Janiszewski | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 6 czerwca 1891 | ||
Data i miejsce śmierci | wiosna 1940 | ||
Przebieg służby | |||
Lata służby | 1914–1940 | ||
Siły zbrojne | Wojsko Polskie | ||
Jednostki | 35 Dywizja Piechoty | ||
Stanowiska | |||
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa | ||
Odznaczenia | |||
|
Lucjan Karol Janiszewski, ps. „Pluch” (ur. 6 czerwca 1891 w Dąbrowicy, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się 6 czerwca 1891 w Dąbrowicy, w ówczesnym powiecie rówieńskim guberni wołyńskiej, w rodzinie Władysława herbu Sas (ur. 1840) i Antoniny z Wysoczańskich[1]. Uczył się w Lubelskiej Szkole Handlowej, gdzie zdał maturę w 1910 roku. Następnie podjął studia na Politechnice w Liège. W tym okresie swego życia był członkiem Związku Strzeleckiego i Związku Walki Czynnej.
W sierpniu 1914 roku wstąpił do pierwszego plutonu Pierwszej Kompanii Kadrowej[2][3], dowodzonej przez porucznika Tadeusza Kasprzyckiego. Następnie służył w 5 pułku piechoty Legionów[2]. W lipcu 1916 roku został odkomenderowany przez Józefa Piłsudskiego do pracy w Polskiej Organizacji Wojskowej. Działał na stanowisku dowódcy okręgu w Kaliszu. 4 maja 1917 roku wrócił do 5 pp Leg[2]. Po kryzysie przysięgowym, z racji tego, że był oficerem (podporucznikiem) został internowany w Beniaminowie. Po zwolnieniu z obozu działał w warszawskiej POW. W listopadzie 1918 roku został oddelegowany do Siemiatycz, w celu przeprowadzenia mobilizacji POW[2].
W marcu 1919 roku został wcielony do 22 pułku piechoty w stopniu porucznika, był tam dowódcą kompanii, a czasowo batalionu[2]. 1 grudnia tego roku awansował na kapitana. W 1921 roku odkomenderowany został na II Kurs Normalny Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[2]. 1 października 1923 roku po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego przydzielony został do Oddziału I Sztabu Generalnego na stanowisko referenta, a następnie kierownika referatu[2]. 31 marca 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 60. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W listopadzie 1925 roku został dowódcą baonu w 80 pułku piechoty, a w marcu 1927 roku powrócił do pracy w Oddziale I Sztabu Głównego. 23 stycznia 1929 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 32. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W tym samym roku objął stanowisko szefa sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie[4]. W marcu 1932 roku wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 50 pułku piechoty w Kowlu[2][5]. W styczniu 1934 roku mianowany został dowódcą pułku KOP „Głębokie”[2][6]. 1 stycznia 1936 roku awansował na pułkownika. W 1938 roku został mianowany dowódcą Obszaru Warownego „Wilno”.
W czasie kampanii wrześniowej był dowódcą piechoty dywizyjnej 35 Dywizji Piechoty Rezerwowej. Brał udział w obronie Lwowa, po agresji ZSRR na Polskę i kapitulacji miasta przed Armią Czerwoną dostał się do niewoli sowieckiej i wbrew warunkom kapitulacji został skierowany do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie (wykaz, poz. 3944)[3] i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
Był rozwiedziony[7].
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z dnia 5 października 2007 roku został mianowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[8]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w Lutomiersku został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Lucjana Janiszewskiego.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6575[a][3]
- Krzyż Niepodległości – 20 stycznia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[9]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1928 „za zasługi na polu organizacji wojska”[10]
- Krzyż Walecznych trzykrotnie[11]
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”[12][13]
- Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej[14]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[11]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[11]
- Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kompanii Kadrowej”[15]
- Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii – 12 grudnia 1929[16]
Zobacz też
- awanse generalskie oficerów II Rzeczypospolitej Polskiej z 2007
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
- zbrodnia katyńska
Uwagi
- ↑ Lucjan Janiszewski w kwestionariuszu kawalera Orderu Virtuti Militari podał, że posiada krzyż z wybitym numerem „6675”. Numer ten został przekreślony, a obok dopisany numer „6575”[1]. Posiadaczem krzyża z numerem „6675” był Adam Dobrodzicki.
Przypisy
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g h i Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b c Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 110.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 12 marca 1929
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 232.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 19.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 2.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632.
- ↑ a b c Kolekcja VM ↓, s. 3.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 1, nr 1 z 19 marca 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych G.M.I.L. 1254 z 1926 r. (Dziennik Personalny z 1926 r. Nr 12, s. 72).
- ↑ 6 sierpień: 1914–1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 19 .
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.
Bibliografia
- Janiszewski Lucjan Karol. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.37-2833 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-23].
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.), Sztab Główny WP, Warszawa 1931, s. 7.
- Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 23, 578.
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Majchrowski Jacek M., Pierwsza Kompania Kadrowa – portret oddziału, Kraków 2002.
- Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. s. 183. [dostęp 2014-12-06].
- Lucjan Janiszewski. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-12-06].