Kompania łączności 23 Dywizji Piechoty
Historia | |
Państwo | Polska |
---|---|
Sformowanie | 1932 |
Rozformowanie | 1939 |
Dowódcy | |
Pierwszy | kpt. Rene Machalski |
Ostatni | kpt. Władysław Rewieński |
Działania zbrojne | |
kampania wrześniowa | |
Organizacja | |
Dyslokacja | garnizon Kraków, Katowice |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość |
Kompania łączności 23 Dywizji Piechoty – pododdział łączności Wojska Polskiego.
Historia kompanii
Na podstawie rozkazu Ministerstwa Spraw Wojskowych Szefostwo Łączności L. 680/tjn.32/Org. z 7 października 1932[a] została sformowana z dniem 20 października 1932 kompania telegraficzna 23 Dywizji Piechoty[3].
Na stanowisko dowódcy kompanii wyznaczony został kapitan Rene Maria Maksymilian Machalski, a na stanowisko młodszego oficera kompanii porucznik Wacław Mirosław Jekiel[b] i podporucznik Ryszard Ludwik Adolf Mayer[7]. We wrześniu 1933 dołączył ppor. Stefan Miechowicz, absolwent Szkoły Podchorążych Inżynierii[8].
Kompania telegraficzna 23 DP została zorganizowana przez dowódcę 5 batalionu telegraficznego w tymczasowym miejscu postoju w Krakowie. Przeniesienie kompanii do Katowic nastąpiło na podstawie zarządzenia dowódcy Okręgu Korpusu Nr V po wygaśnięciu epidemii tyfusu w 73 pułku piechoty i opróżnieniu koszar przeznaczonych dla kompanii[2]. Oficerowie, podoficerowie i szeregowcy służby czynnej rocznika 1910 byli przydzieleni z 5 baonu telegraficznego i istniejących już kompanii telegraficznych, natomiast rekruci rocznika 1911 zostali powołani do 5 baonu telegraficznego w dniach 29-31 października 1932[2]. Kompania otrzymała osiem koni wierzchowych (remontów), osiem koni taborowych, osiem kompletnych rzędów wierzchowych i dwie pary uprzęży taborowych[9].
Kompania stacjonowała w Katowicach[10][11] i była organiczną jednostką łączności 23 Dywizji Piechoty[12].
Kompania miała prowadzić szkolenie według obowiązującej wówczas „Instrukcji wyszkolenia wojsk łączności” sygn. MSWojsk. Szefostwo Łączności L. dz. 900/tjn. Wyszk. 30[13].
Kompania miała dwa plutony, lecz nie posiadała radia[14]. Pluton radio był mobilizowany w pułku radio w Warszawie[15] i po zakończeniu mobilizacji przydzielony do dywizji[16][17]. Dywizja nie posiadała wówczas organu zaopatrzenia i naprawy sprzętu łączności, czyli organu służby łączności[15].
Na podstawie rozkazu Dowództwa Łączności MS Wojsk. L. 3000/tjn. I.Org. z 11 października 1937 kompania telegraficzna 23 DP została przeorganizowana i przemianowana na kompanię łączności 23 DP[9]. W składzie kompanii został utworzony pluton radio[18][19].
Organizacja pokojowa kompanii łączności:
- dowódca kompanii (kapitan),
- drużyna dowódcy kompanii[c],
- I pluton telefoniczny,
- II pluton telefoniczny,
- III pluton radio,
- gołębnik polowy,
- stacja Hughesa[20][12].
Etat przewidywał 4 oficerów, 14-18 podoficerów (zależnie od typu kompanii), 130-133 szeregowców, 14 koni wierzchowych, 18-20 koni pociągowych, 2 samochody ciężarowe, 2 motocykle, 8 rowerów ewentualnie 60 gołębi pocztowych[12][18].
Organizacja pokojowa była dostosowana do zadań mobilizacyjnych i okazała się dobrą[21].
Kompania łączności 23 DP ze względu na charakter i zakres przewidywanych zadań, została wzmocniona dodatkowym plutonem łączności[12]. Na podstawie rozkazu Departamentu Dowodzenia Ogólnego MSWojsk. L. dz. 1339/tj. z 19 lutego 1938 został utworzony specjalny pluton łączności. Służbę w tym plutonie pełnili wyłącznie Polacy z Górnego Śląska – pewni politycznie[22]. Skład osobowy plutonu łączności spec. (na czas pokoju) do obsługi sieci telefonicznej na pozycji umocnionej Górnego Śląska przedstawiony w załączniku do pisma L. 381/Mob. 37 z dnia 9 października 1937 przewidywał jednego oficera, 11 podoficerów i 47 szeregowych, jeden samochód ciężarowy, jeden motocykl z koszem i 19 rowerów. Na załączniku umieszczono uwagę, że dla plutonu przydzielono dotychczas 5 podoficerów zawodowych i 10 szeregowych[23].
1 września 1938 uprawnienia dowódcze względem kompanii otrzymał szef łączności dywizji[24][22][d]. Dowódcami (szefami) łączności 23 DP byli: kpt. / mjr łącz. Mieczysław Hieronim Zaleski (1 III 1929[26] – I 1931[27]), mjr łącz. Roman Łączyński (III 1931[28] – XII 1934[29]) i kpt. / mjr łącz. Edmund Idźkowski (XII 1934[30] – IX 1939[31]). Pomocnikiem dowódcy łączności we wrześniu 1939 był ppor. łącz. Bartułcki (?)[32].
Do zadań kompanii należało szkolenie rezerw podoficerów i szeregowców jedynie na potrzeby własne. Poborowi byli wcielani bezpośrednio do kompanii. Etaty były tak skalkulowane, że dla zaspokojenia zapotrzebowań wojennych musiano powołać pod broń osiem roczników rezerwistów[20][12]. Kandydaci na podoficerów służby czynnej z kompanii szkolili się w szkołach podoficerskich batalionów telegraficznych i pułku radio[33].
1 września 1938 na konferencji u szefa Oddziału I Sztabu Głównego podjęto decyzję o mobilizowaniu w Katowicach zestawu łączności dla rezerwowej 55 Dywizji Piechoty i skreśleniu z tabel mob. Kadry 4 batalionu telegraficznego w Brześciu jednego dyspozycyjnego zestawu łączności (pluton łączności Kwatery Głównej nr 60, kompania telefoniczna nr 60 i drużyna parkowa łączności nr 60)[34][e].
Wiosną 1939 kompania została podporządkowana pod względem wyszkolenia fachowego dowódcy 2 Grupy Łączności[36]. Ze względu na szybki wybuch wojny dowództwo grupy nie odegrało powierzonej mu roli[37].
Zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W” kompania łączności 23 DP była jednostką mobilizującą. Pod względem mobilizacji materiałowej była przydzielona do 73 pułku piechoty[11][38].
Dowódca kompanii był odpowiedzialny za przygotowanie całości mobilizacji jednostek wpisanych na tabelę mob. z wyjątkiem mobilizacji materiałowej, za którą był współodpowiedzialny razem z dowódcą 73 pułku piechoty[39].
Dowódca kompanii był ponadto odpowiedzialny za przeprowadzenie mobilizacji:
- kompanii telefonicznej 23 DP,
- plutonu łączności Kwatery Głównej 23 DP,
- plutonu radio 23 DP,
- drużyny parkowej łączności 23 DP,
- plutonu łączności spec. nr 32,
- samodzielnej drużyny gołębi pocztowych nr 7 (bez 2-go gołębnika)[f],
- kompanii telefonicznej nr 66,
- plutonu łączności Kwatery Głównej nr 66,
- plutonu radio nr 66,
- drużyny parkowej łączności nr 66.
Wszystkie jednostki były mobilizowane w Katowicach, w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim[11][g].
Po zakończeniu czynności mobilizacyjnych kompania przekazywała: nadwyżki personelu i materiału koleją do Ośrodka Zapasowego Telegraficznego „Kraków”, natomiast nadwyżki koni i środków przewozowych do 73 pp. Stacja Hughesa odchodziła do dyspozycji dowódcy Obszaru Warownego „Śląsk”[11][38]
Jednostki zmobilizowane przynależały pod względem ewidencyjnym do OZ Telegraficznego „Kraków” z wyjątkiem plutonów radio 23 i 55 DP, które przynależały do Ośrodka Zapasowego Radio w Warszawie[42].
23 sierpnia 1939 została zarządzona mobilizacja jednostek „niebieskich” na terenie Okręgu Korpusu Nr V. Początek mobilizacji został wyznaczony na godz. 6.00 następnego dnia[43].
- Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej dywizji piechoty w 1939 roku.
Jednostki łączności 23 i 55 DP były formowane według organizacji wojennej L.3124/mob.org., ukompletowane zgodnie z zestawieniem specjalności L.3124/mob.AR oraz uzbrojone i wyposażone zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3124/mob./mat.[44]
Plutony łączności Kwatery Głównej 23 i 55 DP przeznaczone były do obsługi dowództw dywizji, kompanie telefoniczne przeznaczone do budowy i obsługi polowej sieci telefonicznej (z kabla polowego), a drużyny parkowe łączności odpowiadały za zaopatrzenie, naprawę i ewakuację sprzętu łączności[45][46][47].
Plutony radio 23 i 55 DP były formowane według organizacji wojennej L.3121/mob.org., ukompletowane zgodnie z zestawieniem specjalności L.3121/mob.AR oraz uzbrojone i wyposażone zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3121/mob./mat.[44]
Samodzielna drużyna gołębi pocztowych nr 7 była formowana według organizacji wojennej L.3681/mob.org., ukompletowana zgodnie z zestawieniem specjalności L.3681/mob.AR oraz uzbrojona i wyposażona zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3681/mob./mat.[44]
Pluton łączności spec. nr 32 był formowany według organizacji wojennej L.3127/mob.org., ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.3127/mob.AR oraz uzbrojony i wyposażony zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3127/mob./mat.[44] Pluton był przeznaczony dla dowódcy Obszaru Warownego „Śląsk”[11].
27 sierpnia 1939 na bazie plutonu łączności spec. nr 32 została sformowana forteczna kompania łączności[48].
W czasie kampanii wrześniowej jednostki łączności z plutonami radio walczyły w składzie macierzystych dywizji, forteczna kompania łączności w składzie Grupy Fortecznej Obszaru Warownego „Śląsk”, natomiast samodzielna drużyna gołębi pocztowych nr 7 została przeznaczona dla Armii „Kraków”[49].
Kadra kompanii
- Dowódcy kompanii
- kpt. łącz. Rene Maria Maksymilian Machalski[h] (X 1932 – IX 1933)
- kpt. łącz. Witold Antoni Fedak (od X 1933[52])
- kpt. łącz. Władysław Rewieński[i] (1939)
- Obsada personalna kompanii łączności 23 DP w marcu 1939[10]
- dowódca kompanii – kpt. łącz. Władysław Rewieński
- zastępca dowódcy kompanii – por. łącz. Jerzy Skwarczyński
- dowódca plutonu telefonicznego – por. łącz. Włodzimierz Nieścierowicz
- dowódca plutonu radio – por. łącz. Władysław Lisowski[j]
- Obsada personalna jednostek łączności 23 DP i plutonu radio we wrześniu 1939[57]
- dowódca kompanii telefonicznej 23 DP – kpt. łącz. Władysław Rewieński
- zastępca dowódcy kompanii – por. łącz. Jerzy Skwarczyński[k]
- dowódca plutonu – por. łącz. rez. inż. Czesław Bogdan Trześniowski[l]
- dowódca plutonu – pchor. / ppor. łącz. Bolesław Kossecki[m]
- dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Maks Adam Macioł[n]
- dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Władysław Nowakowski[o]
- dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Stefan Wrona[p]
- dowódca plutonu łączności KG 23 DP – por. łącz. Apolinary Antoni Kowalewski[q]
- dowódca plutonu radio 1 DP – ppor. łącz. Aleksander Dakowski
- dowódca drużyny parkowej łączności 23 DP – NN
- Obsada personalna jednostek łączności rezerwowej 55 DP i plutonu radio we wrześniu 1939[57]
- dowódca kompanii telefonicznej nr 66 – por. łącz. Włodzimierz Nieścierowicz[r]
- dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Stefan Buksiński[s]
- dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Stanisław Jan Hliniak[t]
- dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Bolesław Pierwocha[u]
- dowódca plutonu – ppor. łącz. posp. rusz. Władysław Muszyński[v]
- dowódca plutonu łączności KG nr 66 – por. łącz. Zdzisław Bohdan Zgierski[w]
- dowódca plutonu radio nr 66 – ppor. łącz. rez. inż. Janusz Inocenty Sułowski[x]
- dowódca drużyny parkowej łączności nr 66 – NN
- dowódca kompanii – kpt. uzbr. inż. Antoni Dłużniewski[73] †1940 Charków[74]
- dowódca plutonu – ppor. łącz. rez. Czesław Wcisło[z]
- dowódca plutonu łączności KG[aa] – ppor. łącz. rez. Józef Folwarczny[ab]
- Funkcja nieznana
- por. łącz. rez. Wacław Kossow †1940 Charków[77]
Uwagi
- ↑ Wspomniany rozkaz został wydany w uzupełnieniu rozkazu MSWojsk. Szefostwo Łączności L. dz. 1000 Og. tj. z 23 października 1931, rozkazu MS Wojsk. Biuro Og. Org. L. 1907/tj. Org. z 18 lipca 1932 (ogłoszonego 11 sierpnia 1932 w „Dodatku Tajnym” nr 6 do Dziennika Rozkazów MS Wojsk.[1]) i rozkazu Szefostwa Łączności L. 531/tj. z 12 września 1932[2].
- ↑ Wacław Mirosław Jekiel ur. 5 czerwca 1897 w Przemyślu. W styczniu 1934 został przeniesiony do Pomocniczej Składnicy Inżynierii w Krakowie[4], a z dniem 20 grudnia 1934 do Składnicy Łączności nr 5[5]. 26 czerwca 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[6].
- ↑ W składzie drużyny dowódcy kompanii znajdował się szef kompanii, pisarz, podoficer sprzętowy, podoficer sanitarny, podoficer gospodarczo-furażowy, podoficer weterynaryjny i podkuwacz[18].
- ↑ Stanowisko szefa łączności dywizji piechoty zostało przemianowane na dowódcę łączności. Jednocześnie wydano instrukcję normującą ściśle zakres działania dowódcy łączności dywizji piechoty[25][24].
- ↑ W uzupełnionej wersji planu mobilizacyjnego „W” numer „60” nadano jednostkom dyspozycyjnego zestawu łączności mobilizowanego przez kompanię łączności 28 Dywizji Piechoty w Dęblinie dla „Samodzielnej Grupy Operacyjnej (czarnej)”, czyli Korpusu Interwencyjnego[35].
- ↑ Drugi gołębnik mobilizowała kompania łączności 7 Dywizji Piechoty[40].
- ↑ P. Zarzycki przedstawił wcześniejsze wydanie tabeli mob. Pluton łączności spec. nr 32 był wówczas mobilizowany w grupie „zielonej”, a jednostki łączności przeznaczone dla rezerwowej 55 DP i samodzielna drużyna gołębi pocztowych nr 7 nie były wpisane w tabelę mob.[38]. Także Adam Śliwa podał, że pluton łączności spec. nr 32 został zmobilizowany w grupie „zielonej”[41].
- ↑ kpt. łącz. Rene Maria Maksymilian Machalski ur. 1 lutego 1898. Z dniem 1 października 1933 został przydzielony do dyspozycji Ministerstwa Poczt i Telegrafów na okres sześciu miesięcy[50]. Z dniem 31 marca 1934 został przeniesiony do rezerwy[51]. Zmarł 19 listopada 1965 i został pochowany na cmentarzu Hampstead w Londynie.
- ↑ kpt. łącz. Władysław Rewieński ur. 27 czerwca 1907[53]. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[54].
- ↑ por. łącz. Władysław Lisowski ur. 30 maja 1911[55] w Żytomierzu, w rodzinie Konstantego. We wrześniu 1939 był dowódcą kompanii radio nr 8 przydzielonej Grupie Operacyjnej „Piotrków”[56].
- ↑ por. łącz. Jerzy Skwarczyński ur. 7 czerwca 1909[58]. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[54].
- ↑ Inż. Czesław Bogdan Trześniowski ur. 1 października 1905. Na stopień porucznika rezerwy został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 8. lokatą w korpusie oficerów łączności[59].
- ↑ Bolesław Kossecki ur. 13 maja 1915 w m. Strule. Był absolwentem XV promocji Szkoły Podchorążych Łączności w Zegrzu (1937–1940). Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[54].
- ↑ Maks Adam Macioł ur. 17 grudnia 1913. Na stopień podporucznika rezerwy został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 86. lokatą w korpusie oficerów łączności[60]. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[54].
- ↑ Jeden z dwóch: Władysław Nowakowski (ur. 7 lutego 1914) na stopień podporucznika rezerwy został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 59. lokatą w korpusie oficerów łączności[61] lub Władysław Nowakowski (ur. 27 kwietnia 1901) na stopień podporucznika rezerwy został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 150. lokatą w korpusie oficerów łączności, w 1934 posiadał przydział w rezerwie do Centrum Wyszkolenia Łączności[62].
- ↑ Stefan Wrona ur. 3 czerwca 1914. Na stopień podporucznika rezerwy został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 57. lokatą w korpusie oficerów łączności[61]. Możliwe, że to on był ofiarą eksperymentów pseudomedycznych w KL Dachau, w którym przebywał od 5 maja 1940 do 20 kwietnia 1945[54].
- ↑ por. łącz. Apolinary Antoni Kowalewski ur. 23 lipca 1907. W marcu 1939 służył w 5 baonie telegraficznym[63].
- ↑ por. łącz. Włodzimierz Nieścierowicz ur. 10 grudnia 1908[64].
- ↑ Stefan Buksiński ur. 10 sierpnia 1903 w Bladenhorst, w Westwalii, w rodzinie Szczepana. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 145. lokatą w korpusie oficerów łączności. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kościan i posiadał przydział w rezerwie do 7 baonu telegraficznego w Poznaniu[65].
- ↑ Stanisław Jan Hliniak ur. 28 stycznia 1906. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 i 17. lokatą w korpusie oficerów łączności. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Katowice i posiadał przydział w rezerwie do 5 baonu telegraficznego[66]. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w obozie przejściowym w koszarach 20 pułku piechoty w Krakowie o czym zawiadamiał żonę Irenę na łamach Ilustrowanego Kuryera Codziennego nr 266 z 7 października 1939.
- ↑ Bolesław Pierwocha ur. 17 lipca 1906. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 109. lokatą w korpusie oficerów łączności[67]. Zmarł 27 sierpnia 1961. Został pochowany na cmentarzu parafii św. Józefa w Świętochłowicach-Zgodzie.
- ↑ Władysław Muszyński ur. 1 lipca 1886 w Wąwelnie, w rodzinie Franciszka. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1923 w korpusie oficerów łączności. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III i posiadał przydział w rezerwie do Kadry 3 baonu telegraficznego[68].
- ↑ Zdzisław Bohdan Zgierski ur. 17 czerwca 1911. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 15 sierpnia 1934 i 9. lokatą, a na stopień porucznika awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 1. lokatą w korpusie oficerów łączności[69][55]. W marcu 1939 pełnił służbę w kompanii łączności 6 DP w Krakowie na stanowisku dowódcy plutonu telefonicznego[70].
- ↑ Mgr inż. Janusz Inocenty Sułowski ur. 17 czerwca 1907 w rodzinie Tadeusza. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1937 i 15. lokatą w korpusie oficerów łączności[71]. Zmarł 25 lipca 1989 w Warszawie. Został pochowany na Starych Powązkach.
- ↑ Wg Jana Przemsza-Zielińskiego kapitana Dłużniewskiego na stanowisku dowódcy kompanii miał zastąpić porucznik Kubik (?)[72].
- ↑ Czesław Wcisło ur. 24 czerwca 1906. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 107. lokatą w korpusie oficerów łączności. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Sosnowiec i posiadał przydział w rezerwie do 5 baonu telegraficznego[75]. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II C Woldenberg[54].
- ↑ Pluton obsługiwał Kwaterę Główną GO „Ślask”.
- ↑ Józef Folwarczny ur. 9 listopada 1906 w Suchej Średniej. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1932 i 8. lokatą w korpusie oficerów łączności. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Królewska Huta i posiadał przydział w rezerwie do Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu[76]. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu XI B, a później Oflagu II C Woldenberg[54].
Przypisy
- ↑ Kozłowski 1964 ↓, s. 198.
- ↑ a b c Zajączkowski 2015 ↓, s. 587.
- ↑ Zajączkowski 2015 ↓, s. 205, 587.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 15.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 marca 1935, s. 36.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-24]..
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 425, 426.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 15 sierpnia 1933, s. 163, 171.
- ↑ a b Zajączkowski 2015 ↓, s. 207.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 826.
- ↑ a b c d e Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 499.
- ↑ a b c d e Popławski 1965 ↓, s. 135.
- ↑ Zajączkowski 2015 ↓, s. 205.
- ↑ Cepa 1940 ↓, s. 5.
- ↑ a b Cepa 1940 ↓, s. 4.
- ↑ Konarski 1940 ↓, s. 82.
- ↑ Chamski 1941 ↓, s. 3.
- ↑ a b c Zajączkowski 2015 ↓, s. 208.
- ↑ Popławski 1965 ↓, s. 135, wg autora pluton radio został utworzony na podstawie rozkazu z 27 lipca 1937..
- ↑ a b Konarski 1940 ↓, s. 84.
- ↑ Konarski 1940 ↓, s. 87.
- ↑ a b Kozłowski 1964 ↓, s. 204.
- ↑ Śliwa 2019 ↓, s. 39.
- ↑ a b Zajączkowski 2015 ↓, s. 210, 211.
- ↑ Chamski 1941 ↓, s. 12.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 202.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 7.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931, s. 108.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 267.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 268.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 264, 537.
- ↑ Leonard 1991 ↓, s. 220.
- ↑ Chamski 1941 ↓, s. 77.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CXV, CXVII, 1000.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CXVII, CLXXXVI, 502.
- ↑ Kozłowski 1964 ↓, s. 205, 206.
- ↑ Chamski 1941 ↓, s. 11.
- ↑ a b c Zarzycki 1995 ↓, s. 140.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 474.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 490.
- ↑ Śliwa 2019 ↓, s. 42.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 475.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 218.
- ↑ a b c d Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1096.
- ↑ Cepa 1940 ↓, s. 20, 21, 71.
- ↑ Chamski 1941 ↓, s. 169.
- ↑ Popławski 1965 ↓, s. 144.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1082.
- ↑ Leonard 1991 ↓, s. 234, 236.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 17.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 142.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 12.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 266.
- ↑ a b c d e f g Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-12-06].
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 270.
- ↑ Leonard 1991 ↓, s. 233.
- ↑ a b c Leonard 1991 ↓, s. 236.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 268.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 128, 669.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 230.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 324.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 180, 696.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 270, 821.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 269.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 178, 701.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 178, 699.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 176.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 177, 697.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 38, 581.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 824.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 274.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1993 ↓, s. 69.
- ↑ Śliwa 2019 ↓, s. 38.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 92.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 179, 699.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 178, 696.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 247.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Heliodor Cepa: Uwagi na temat przygotowania łączności w czasie pokoju i jej działania w czasie wojny. [w:] B.I.9a [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-01-06. [dostęp 2022-06-13].
- Zygmunt Chamski: Studjum łączności w kampanii polskiej 1939 roku. [w:] B.I.9c cz. 1 odpis [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, październik 1941. [dostęp 2022-06-13].
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Zenon Konarski: Uwagi i spostrzeżenia, dotyczące przygotowań do działań wojennych z zakresu organizacji i mobilizacji wojsk łączności. [w:] B.I.9b [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-01-30. [dostęp 2022-06-13].
- Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
- Władysław Leonard: Dowództwa i łączność : Obsada we wrześniu 1939. [w:] B.I.9c cz. 2 [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, styczeń 1991. [dostęp 2018-10-31].
- Tadeusz Popławski. Polskie wojska łączności w wojnie obronnej 1939 r.. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (36), 1965. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny.
- Jan Przemsza-Zieliński: Księga wrześniowej chwały pułków śląskich. T. II. Katowice, Sosnowiec: Biblioteka Śląska w Katowicach i Sosnowiecka Oficyna Wydawniczo-Autorska „Sowa Press”, 1993. ISBN 83-85876-06-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Adam Śliwa: Grupa Forteczna Obszaru Warownego „Śląsk”. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-8164-222-4.
- Marek Zajączkowski: Wielkopolskie oddziały wojsk łączności 1919–1939. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Poznania, 2015. ISBN 978-83-77-68-116-9.
- Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
- p
- d
- e
- Dowództwo Łączności MSWojsk.
- Szefostwo Łączności Sztabu Głównego
grupy łączności | |
---|---|
pułki łączności |
|
bataliony łączności |
|
kompanie łączności |
|
szkolnictwo | |
służba łączności |
|
- Korpus oficerów łączności
- Jednostki dowodzenia i łączności Wojska Polskiego