Kościół św. Szczepana w Breisach am Rhein

Kościół św. Szczepana

Stephansmünster

kościół parafialny
Widok z południowego zachodu
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Badenia-Wirtembergia
Miejscowość	Breisach am Rhein
Adres	Münsterplatz 2, 79206 Breisach am Rhein
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki (łaciński)
Archidiecezja	Fryburga Bryzgowijskiego
Wezwanie	św. Szczepana
Wspomnienie liturgiczne	26 grudnia
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	śś. Gerwazego i Protazego
Historia Data rozpoczęcia budowy XII wiek Data zakończenia budowy ok. 1500 Data zniszczenia 1945 Data odbudowy 1961
Dane świątyni Styl romanizm, gotyk Wieża kościelna • liczba wież 2 Liczba naw 3
Położenie na mapie Badenii-Wirtembergii Kościół św. Szczepana
Położenie na mapie Niemiec Kościół św. Szczepana
48°01′44,5″N 7°34′47,0″E/48,029028 7,579722
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kościół św. Szczepana (niem. Stephansmünster, alem. Stephansmünschder) – rzymskokatolicki, romańsko-gotycki kościół parafialny noszący tytuł honorowy Münster, znajdujący się w niemieckim mieście Breisach am Rhein.

Za czasów rzymskich na tym wzgórzu znajdował się rzymski fort, istniejący pod koniec IV wieku. Nie znaleziono fundamentów kościoła z czasów Merowingów czy Karolingów, lecz fakt sprowadzenia do miasta relikwii śś. Gerwazego i Protazego w 1064 roku pozwala sądzić, że stała tu wówczas świątynia. Kościół w Breisach wzmiankowany jest w roku 1143^[1].

Budowę późnoromańskiej świątyni rozpoczęto w wieku XII^[1][2]. W XV wieku nastąpił zwrot w kierunku gotyku, w 1473 przebudowano romańskie filary, a następnie wzniesiono nowe prezbiterium oraz sklepienia żebrowe^[1]. W 1496^[3] lub 1500 roku wybudowano ażurowe lektorium^[2], a w latach 1523–1526 wykonano ołtarz główny^[4].

Kościół został zrujnowany w 1945 roku wskutek działań wojennych, lecz większość najcenniejszego zabytkowego wyposażenia nie została zniszczona^[2]. Prace rekonstrukcyjne wspomagane przez władze francuskie ukończono w 1961 roku^[3].

Kościół ma formę trójnawowej bazyliki. Korpus nawowy i transept są późnoromańskie, a prezbiterium z absydą – gotyckie. Południowe ramię transeptu jest krótsze niż północne – jego długość jest podyktowana położeniem przy skarpie oraz na fundamentach rzymskiego fortu. Jedno przęsło nawy głównej odpowiada dwóm przęsłom naw bocznych. Arkady naw są ostrołukowe, a otwory okienne romańskiej części wieńczą łuki pełne. Dwie wieże dostawiono do ścian prezbiterium^[1].

Fresk Sąd Ostateczny wykonał w latach 1488–1491 Martin Schongauer^[2]. Wnętrze zdobi również relikwiarz autorstwa Petera Berlina z 1496 z kośćmi śś. Gerwazego i Protazego^[5].

W prezbiterium ustawiono drewniany ołtarz szafiasty z lat 1523–1526, sygnowany inicjałami H.L.^[2] Według legendy został on wykonany przez Hansa Liefrinka, który chciał wyjść za córkę miejskiego radnego Ruffachera. Warunkiem było wybudowanie ołtarza wyższego, niż sam kościół. Artysta rozwiązał ten problem, wykrzywiając jego iglicę w kierunku nawy, inspirując się napotkaną wygiętą różą^[4]. Predellę zdobią figury ewangelistów, w centralnym polu ołtarza ulokowano scenę koronacji Matki Bożej. W prawym skrzydle umiejscowiono figury śś. Szczepana i Wawrzyńca, a w lewym – Gerwazego i Protazego. Pod iglicą ustawiono rzeźbę Świętej Anny Samotrzeciej w otoczeniu śś. Witalisa i Walerii oraz grających aniołów^[5]. Ołtarz odrestaurowano w 1984 roku^[6].

Drewnianą ambonę wykonał w 1567 roku cieśla Johannes Seger^[6].

Przed 1730 rokiem organy znajdowały się na lektorium. Ostatnie przedwojenne organy wykonano w 1931 roku w warsztacie Xavera Möncha(inne języki) w Überlingen, lecz zostały one zniszczone wskutek pożaru wywołanego działaniami wojennymi. Obecny instrument wykonano w 1963 roku w zakładzie Johannes Klais Orgelbau(inne języki) w Bonn, odremontował go w 2000 roku organmistrz Wolfram Stützle z Waldkirch. Prócz niego we wnętrzu znajdują się również drugie, mniejsze organy^[6].

Na wieżach kościoła zawieszonych jest łącznie dziesięć brązowych dzwonów. Dane instrumentów^[7]:

• 
  Widok z północnego zachodu
• 
  Fasada
• 
  Wnętrze
• 
  Lektorium
• 
  Ołtarz szafiasty
• 
  Stalle
• 
  Ambona
• 
  Organy
• 
  Relikwiarz śś. Gerwazego i Protazego