Kościół św. Józefa w Hamburgu

Kościół św. Józefa w Hamburgu

St.-Joseph-Kirche

Kościół parafialny
Fasada kościoła św. Józefa
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Hamburg
Miejscowość	Hamburg
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Katholische Pfarrei St. Joseph Hamburg – Altona
Wezwanie	św. Józef
Historia Data rozpoczęcia budowy 1718 Data zakończenia budowy 1721 Aktualne przeznaczenie czynny kościół parafialny Data zniszczenia 28 lipca 1944 Data odbudowy 1953–1955
Dane świątyni Styl barok Architekt Melchior Tatz Świątynia • materiał bud. • cegła Liczba naw 1
Położenie na mapie Hamburga Kościół św. Józefa w Hamburgu
Położenie na mapie Niemiec Kościół św. Józefa w Hamburgu
53°33′05″N 9°57′29″E/53,551389 9,958056
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kościół św. Józefa – wnętrza

Kościół św. Józefa w Hamburgu (niem. St.-Joseph-Kirche) – kościół rzymskokatolicki w Hamburgu, położony przy ul. Große Freiheit 41 w okręgu administracyjnym Altona, obecnie dzielnica St. Pauli. Wybudowany został w latach 1718–1721 według projektu architekta Melchiora Tatza. Jest pierwszym katolickim kościołem zbudowanym w Europie północnej po nastaniu reformacji, a jego parafia jest najstarszą katolicką parafią w północnych Niemczech^[1].

Altona, dziś najbardziej na zachód wysunięty okręg administracyjny Hamburga, była aż do XX w. samodzielnym miastem, należącym do księstwa Holsztyn. Chociaż Altona i Holsztyn należały de iure do Cesarstwa, to księstwem od roku 1640 zarządzali królowie duńscy. Król Fryderyk III jako książę Holsztynu nadał w roku 1658 katolickiej wspólnocie Altony przywilej wolności wyznania i wyznaczył miejsce do budowy świątyni przy Große Freiheit. Nazwa ulicy była symboliczna: duńscy królowie uznali istniejące korzyści mieszkańców Altony wynikające z faktu, iż mogli oni w swoim mieście, w przeciwieństwie do sąsiedniego Hamburga, cieszyć się wolnością handlową i religijną. Ponieważ rzemieślnicy i drobni przedsiębiorcy, również bez członkostwa w cechach oraz uchodźcy religijni dostali w Altonie możliwość pracy, przyczynili się przez to do pomyślnego rozwoju miasta.

Katolicka parafia w Altonie została założona ok. 1594 roku, a od 1660 zaczęła budować kaplicę przy Grosse Freiheit. Ten pierwszy kościół został zniszczony przez pożar Altony w 1713 roku, podczas wielkiej wojny północnej. Po 1718 roku wybudowano drugi kościół dedykując go św. Józefowi.

Budowa nowego kościoła rozpoczęła się w 1718 roku i trwała do 1721. Nadzór nad robotami budowlanymi powierzono pochodzącemu z monarchii habsburskiej architektowi Melchiorowi Tatzowi. Ponieważ kościół jest nieco cofnięty w stosunku do linii zabudowy, znajduje się przed nim niewielki placyk, z którego wybiega prostopadle ulica Schmuckstraße, tworząc oś widokową na jego barokową fasadę. Kościół został zbudowany z cegły jako założenie salowe. Barokowa, łukowato uformowana fasada, wykonana została z piaskowca w oparciu o wzory włoskie. Z potężnym, zwieńczonym figurą św Józefa i otoczonym wysokimi oknami portalem oraz z ozdobionym wolutami szczytem stanowi ona jeden z najważniejszych przykładów sztuki barokowej na terenie Hamburga i okolic. Kościół posiadał niegdyś wartościowe, barokowe wyposażenie, które jednak w dużej mierze przepadło podczas II wojny światowej. Przyległą plebanię wybudował w 1717 roku architekt miejski Claus Stallknecht.

Od 1796 roku aż do śmierci w 1808 roku sprawował posługę duszpasterską w kościele św. Józefa francuski kardynał, książę-biskup diecezji Metz Louis-Joseph de Montmorency-Laval (1725–1808), żyjący po 1791 na wygnaniu w krajach niemieckich.

O jego życiu w Altonie niewiele wiadomo. Kiedy tam przybył, miał ok. 72 lat. Zapamiętano go, jak chodził ulicami miasta w czerwonym płaszczu rozdając czasem dzieciom pieniądze. Przy ołtarzu często usługiwał mu niejaki Aloys Kleyser, który prowadził noclegownię i tawernę na Grosse Freiheit, w pobliżu kościoła św. Józefa. Kardynał do pomocy miał gosposię i zakonnicę ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia; prawdopodobnie wymagał wówczas opieki zdrowotnej.

Kiedy papież Pius VII zawarł konkordat z Napoleonem, wezwał do powrotu wszystkich biskupów francuskich przebywających na wygnaniu. Kardynał Montmorency-Laval nie zdecydował się jednak na ten krok. Pozostał na emigracji zachowując aż do śmierci tytuł biskupa Metzu.

Zmarł 17 czerwca 1808 roku. Jego ciało zostało pochowane w krypcie kościoła św. Józefa.

Prawie sto lat później, w 1900 roku szczątki kardynała zostały przeniesione do Metzu i w dniu 4 lipca złożone w krypcie miejscowej katedry. Krypta pod kościołem św. Józefa w Altonie została zniszczona w czasie II wojny światowej w wyniku bombardowania^[2].

1 kwietnia 1938 roku na podstawie Ustawy o Wielkim Hamburgu z 26 stycznia 1937 Altona znalazła się w granicach Hamburga^[3]. 28 lipca 1944 roku w wyniku bombardowania kościół został niemal doszczętnie zniszczony. Jego wnętrze strawił pożar a sklepienia runęły. Pozostała jedynie fasada, jakkolwiek i ona mocno ucierpiała.

Odbudowa kościoła, pod kierunkiem Georga Wellhausena, miała miejsce w latach 1953–1955. Odrestaurowano wówczas fasadę i cały kościół dając jego wnętrzu nowoczesny wygląd. 11 grudnia 1955 biskup Johannes von Rudloff uroczyście konsekrował kościół. Na początku lat. 70 podjęto decyzję o rebarokizacji wnętrza mając na celu przywrócenie jego pierwotnego, paradnego stanu. Prace przeprowadzono w latach 1976–1978 pod nadzorem architekta Jörna Rau. Obecnie we wnętrzu dominuje wielki ołtarz główny, który razem z oboma ołtarzami bocznymi i delikatnymi kolorami ścian nawiązuje do pierwotnego wyglądu kościoła^[1].

Przy kościele św. Józefa działa Polska Misja Katolicka. Została ona utworzona w roku 1976. Biskup ordynariusz diecezji Osnabrück, Helmut Wittler dekretem z dnia 4 sierpnia 1977 roku ustalił status prawny polskiej placówki w Hamburgu, erygując tzw. misję duszpasterską dla wiernych języka polskiego, zacieśniając jednocześnie jej terytorium do obszaru Hamburga, leżącego w obrębie diecezji Osnabrück (część prawobrzeżna Łaby).

Dekretem arcybiskupa Wernera Thissena, od dnia 1 sierpnia 2009 roku opiekę duszpasterską nad polskojęzycznymi katolikami w dekanacie Hamburg-Harburg sprawuje Polska Misja Katolicka w Hamburgu. Obecnie Misja obejmuje jurysdykcyjnie 5 dekanatów miasta Hamburga łącznie z miastem Norderstedt. Patronką Misji jest Matka Boża Częstochowska; jej odpust przypada 3 maja.

Misja prowadzi pracę duszpasterską wśród polskich emigrantów w Niemczech. Do podstawowej działalności duszpasterskiej należy sprawowanie sakramentów i przepowiadanie Słowa Bożego. Oprócz posługi duszpasterskiej misja prowadzi też tzw. duszpasterstwo ruchów i wspólnot wewnątrzkościelnych, działalność kulturalno-oświatową oraz charytatywno-społeczną i wydawniczą^[4].

• F. Grundmann, T. Helms: Wenn Steine predigen – Hamburgs Kirchen vom Mittelalter zur Gegenwart. Medien Verlag Schubert, 1993. (niem.). Brak numerów stron w książce
• R. (red.) Hootz: Bildhandbuch der Kunstdenkmäler Hamburg & Schleswig-Holstein. Deutscher Kunstverlag, 1981. (niem.). Brak numerów stron w książce

• Strona parafii (niem.)
• Strona Polskiej Misji Katolickiej w Hamburgu przy kościele św. Józefa (pol.)