Kalina wawrzynowata
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | szczeciowce | ||
Rodzina | piżmaczkowate | ||
Rodzaj | kalina | ||
Gatunek | kalina wawrzynowata | ||
Nazwa systematyczna | |||
Viburnum tinus L. Sp. pl. 1:267. 1753[3] | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
najmniejszej troski | |||
|
Kalina wawrzynowata, kalina wiecznie zielona (Viburnum tinus) – gatunek rośliny należący do rodziny piżmaczkowatych (Adoxaceae), czasem zaliczany do wyodrębnianej osobno monotypowej rodziny kalinowatych (Viburnaceae) (np. w systemie Reveala z lat 1993–1999)[5]. Występuje w obszarze śródziemnomorskim (Hiszpania, Portugalia, Francja, Albania, Włochy, Grecja, Azory, Wyspy Kanaryjskie, Algieria, Libia, Maroko, Tunezja, Izrael, Liban, Turcja. Jest uprawiana w wielu krajach świata[6].
W starożytności kalina znana była jako Tinus. Później ze względu na podobieństwo do wawrzynu nadano roślinie nazwę Laurus tinus. Następnie oba wyrazy połączono w jeden – Laurustinus. Do dzisiaj nazwa ta używana jest w Niemczech. Rodzaj Tinus został zniesiony przez Karola Linneusza, który włączył gatunek do rodzaju kalina (Viburnum)[7].
Morfologia
- Pokrój
- Gęsty krzew w uprawie ogrodowej osiąga 2-3 metry wysokości.
- Liście
- Ciemnozielone, długości od 3 do 10 cm.
- Kwiaty
- Zebrane w okazałe kwiatostany typu wiecha. Po rozkwitnięciu mają śnieżnobiałą barwę. Pachną delikatnie i przyjemnie.
Biologia i ekologia
Roślina nie zrzucająca liści na zimę (wiecznie zielona). W południowej Europie, pierwsze pąki kwiatowe kaliny rozkwitają w maju i roślina kwitnie do sierpnia. W Europie Środkowej latem często pojawiają się tylko pąki. Kwiaty rozkwitają po przeniesieniu rośliny do chłodnego ogrodu zimowego[7].
Tworzy mieszańca Viburnum ×burkwodii, który jest zimozielonym krzewem, odpornym na mróz, kwitnącym w marcu[7].
Uprawa
Jest uprawiana jako roślina ozdobna. W Polsce źle znosi zimy (strefy mrozoodporności 7-10)[8]. Przez całe lato potrzebuje ciepłego, słonecznego i przewiewnego stanowiska. W okresie zimy powinna stać w dość chłodnym miejscu, ale nie należy narażać jej na mróz. Roślina powinna być często wietrzona i mieć dostęp do dostatecznej ilości światła. Rozmnażanie: wczesną jesienią z niedojrzałych sadzonek. Gatunek odporny na choroby. Na niewłaściwym stanowisku może być atakowany przez mszyce, przędziorki, tarczniki[7].
Udział w kulturze
M. Zohary, jeden ze znawców roślin biblijnych uważa, że występujące w Księdze Izajasza (41,19 i 60,13) hebrajskie słowo tiḍhār oznacza kalinę wawrzynolistną. W Biblii Tysiąclecia przetłumaczono go jako wiąz[9].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-20] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2015-02-13].
- ↑ Viburnum tinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Reveal J. L.: Classification of extant Vascular Plant Families – An expanded family scheme. 2007. [dostęp 2008-10-10]. (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2015-02-03].
- ↑ a b c d Władysław Matuszkiewicz: Leksykon Przyrodniczy. Krzewy. Warszawa: Świat Książki, 1998. ISBN 83-7129-786-6.
- ↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
Galeria
- Pokrój
- Kwiatostan
- Owoce
- Podgatunek subcordatum
- Britannica: plant/laurustinus
- Catalana: 0121866
- EoL: 484298
- EUNIS: 165337
- GBIF: 2888585
- identyfikator iNaturalist: 82666
- IPNI: 326271-2
- ITIS: 505680
- NCBI: 237959
- Plant Finder: 279005
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2458668
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:326271-2
- Tela Botanica: 71463
- identyfikator Tropicos: 6000537
- USDA PLANTS: VITI2
- CoL: 5BCFT