Jerzy Gaździcki
Prof. Jerzy Gaździcki | |
Państwo działania | Polska |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 15 października 1931 |
profesor zwyczajny doktor habilitowany inżynier nauk technicznych | |
Specjalność: geodezja, geoinformacja | |
Alma Mater | Politechnika Warszawska |
Doktorat | 1961 |
Habilitacja | 1966 |
Profesura | nadzw. – 1974, zw. – 1982 |
czynny zawodowo od 1956 | |
Odznaczenia | |
Jerzy Gaździcki (ur. 15 października 1931 w Zamościu) – polski naukowiec, profesor zwyczajny doktor habilitowany inżynier, geodeta, pionier rozwoju systemów i infrastruktur informacji geoprzestrzennej w Polsce. W latach 1960–2020 prowadził w swojej dziedzinie wszechstronną działalność naukową, edukacyjną, popularyzacyjną, organizacyjną i społeczną, autor około 300 publikacji.
Życiorys
Urodził się w Zamościu, rodzice – Jan, ułan legionowy w I wojnie światowej, nauczyciel i działacz oświatowy oraz Maria z d. Abraszewska. Brał udział w powstaniu warszawskim w szeregach Grupy Bojowej Krybar Armii Krajowej.
Maturę zdał po pierwszej klasie licealnej jako ekstern i studiował na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej, gdzie podjął pracę asystencką na III roku studiów i uzyskał kolejno stopnie mgr inż. (1956), dr (1961) i dr hab.(1966). W roku 1968 po rezygnacji z pracy na Politechnice Warszawskiej, doprowadził do powstania i szybkiego rozwoju w Instytucie Geodezji i Kartografii zakładu, który przekształcony został później w samodzielny ośrodek badawczo-rozwojowy Centrum Informatyczne Geodezji i Kartografii. W roku 1974 uzyskał tytuł prof. nadzw., a w 1982 prof. zw. W wyniku wyboru dokonanego przez pracowników zrzeszonych w Solidarności był w latach 1982–1986 dyrektorem Instytutu Geodezji Wyższej i Astronomii Geodezyjnej Politechniki Warszawskiej. Ze względów politycznych zrezygnował z tego stanowiska i przeniósł się do Uniwersytetu Technicznego w Delfcie, gdzie pracował naukowo do osiągnięcia wieku emerytalnego, a potem wrócił na stałe do kraju, pozostając czynnym w swojej dziedzinie.
Jego działalność w latach 1960–1987 obejmowała w szczególności:
- Opracowanie metod i podstawowych algorytmów obliczeń geodezyjnych, które wówczas umożliwiły komputeryzację procesów tworzenia wielkich sieci geodezyjnych i realizacji projektów kartograficznych oraz ułatwiły projektowanie dużych obiektów inżynierskich[1][2][3].
- Udział naukowy w projektowaniu (patenty) i szerokim wdrażaniu specjalizowanych komputerów geodezyjnych (GEO 2 i GEO 20) oraz urządzeń kartograficznych do digitalizacji map (KARTOMETR), które w warunkach embarga miały podstawowe znaczenie dla krajowego postępu technicznego w dziedzinie geodezji i kartografii[4].
- Naukowy wkład w rozwój eksportu usług geodezyjnych, zwłaszcza w realizację wielkoobszarowych projektów geodezyjnych i kartograficznych w Iraku, prace studyjne i edukacyjne oraz konsultacje na Węgrzech oraz w Bułgarii, Wenezueli, Afganistanie, Libii, Nigerii, Chinach i Iranie o bardzo zróżnicowanej tematyce, np. w Iranie dotyczące odbudowy po zniszczeniach w wyniku wojny z Irakiem[5][6].
- Wprowadzenie do nauczania wykładów z zakresu informatyki geodezyjnej i kartograficznej na Politechnice Warszawskiej, a potem na kilku innych uczelniach, m.in. w La Universidad del Zulia(inne języki), Maracaibo[7], Baghdad University, Tsinghua University, Beijing. Czynny udział w pracach Senatu Politechniki Warszawskiej w stanie wojennym.
W czasie pracy na Uniwersytecie Technicznym w Delfcie w latach 1987–2002 podejmował następujące zadania:
- Utworzenie i prowadzenie w ramach programu TEMPUS europejskiej sieci współpracy uniwersyteckiej The European Co-operation Network for Education and Research in Land Information Systems EUROLIS (działalność naukowa, organizacja konferencji i warsztatów, szkoleń i staży doktoranckich w latach 1991–1997 w Delfcie, Londynie, Kos, Warszawie i Bratysławie).
- Ekspertyzy, projekty i konsultacje dotyczące modernizacji systemów katastralnych na Słowacji, Rumunii i w Polsce oraz tworzenia krajowych systemów informacji przestrzennej, realizowane głównie w ramach projektów Unii Europejskiej w porozumieniu z zainteresowanymi organami rządowymi; opracowanie koncepcji systemu informacji o terenie w Polsce[8][9].
- Zaprojektowanie i prowadzenie na podstawie porozumienia między Bankiem Światowym i rządem tureckim komponentu projektu MEER odbudowy regionu Turcji nad Morzem Marmara po trzęsieniu ziemi w roku 1999. Komponent ten dotyczył utworzenia systemu informacji MERLIS (Marmara Earthquake Region Land Information System).
W okresie emerytury od 2002 roku aktywnie wspierał działania Polski w zakresie tworzenia infrastruktury informacji przestrzennej, m.in.:
- Z ramienia polskiego rządu brał udział w przygotowaniu i opiniowaniu projektu dyrektywy ustanawiającej infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)[10][11].
- Prowadził prace badawcze w zakresie tworzenia polskiej infrastruktury informacji przestrzennej, w tym prowadzenie międzyresortowego zespołu infrastruktury geoinformacyjnej oraz projektowanie ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej w Polsce jako części infrastruktury europejskiej[12][13].
- Ukształtowanie i prowadzenie w latach 2011–2016 Rady Infrastruktury Informacji Przestrzennej, zespołu międzyresortowego o charakterze opiniodawczym i doradczym, powołanego i działającego na mocy ustawy o tej infrastrukturze; usprawnianie współpracy i koordynacji działań organów państwowych i innych zainteresowanych podmiotów[14].
Był twórcą i w okresie minionych ostatnio 50 lat prezesem Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej, organizacji pozarządowej działającej na rzecz rozwoju wiedzy i kultury technicznej w zakresie informacji geoprzestrzennej. W okresie lat 2003–2019 był redaktorem naczelnym czasopisma naukowego Roczniki Geomatyki (Annals of Geomatics). Naświetlenie całokształtu działalności Jerzego Gaździckiego zawiera artykuł: Baranowski M., E. Musiał: Półwiecze działalności Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej pod przywództwem Profesora Jerzego Gaździckiego, Roczniki Geomatyki, z. 1(84) Warszawa 2019.
Uzyskał m.in. następujące wyróżnienia i odznaczenia:
- Nagroda państwowa II stopnia – 1978,
- Nagroda I stopnia Mistrz Techniki – 1977,
- World Bank President’s Award for Excellence – 2001,
- Nagroda m. st. Warszawy – 2016, ok. 30 innych nagród,
- Krzyż Walecznych – Londyn 1949,
- Krzyż Armii Krajowej – Londyn 1970,
- Warszawski Krzyż Powstańczy – 1984,
- Złoty Krzyż Zasługi – 1964,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 1978,
- Medal za Zasługi dla Uniwersytetu Warszawskiego – 2014,
- Odznaki za Zasługi w Geodezji i Kartografii – złota 1962 oraz honorowa 2017,
- Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości – 2019.
Towarzyszką życia Profesora Jerzego Gaździckiego była żona, Teresa z d. Wysopolska (zmarła w 2014 r.), synowie – Marek(inne języki), fizyk i Paweł, matematyk.
Przypisy
- ↑ J.J. Gaździcki J.J., On an algorithm of adjustment by means of the method of least squares, „Bulletin Géodésique (1946-1975)”, 85 (1), 1967, s. 211–221, DOI: 10.1007/BF02531884, ISSN 0007-4632 [dostęp 2020-04-09] (ang.).
- ↑ J.J. Gazdzicki J.J., Strength analysis of geodetic control networks, „Bulletin géodésique”, 50 (4), 1976, s. 363–376, DOI: 10.1007/BF02521589, ISSN 1432-1394 [dostęp 2020-04-09] (ang.).
- ↑ JerzyJ. Gaździcki JerzyJ., Nowe algorytmy wyrównania metodą najmniejszych kwadratów, Instytut Geodezji i Kartografii, 1966 [dostęp 2020-04-09] .
- ↑ Gaździcki, J.: Maszyny matematyczne w geodezji. Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej. Warszawa, 1965, s. 190, wydanie drugie 1969, s. 253.
- ↑ Gaździcki, J.: Informatyka w geodezji i kartografii. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa, 1975, s. 300.
- ↑ Gaździcki, J.: Aspekty rozwoju eksportowej działalności geodezyjnej Roczniki Geomatyki (Annals of Geomatics), z. 1(38) 2009.
- ↑ Gaździcki, J., B. Wahl: El Calculo Geodesico de Compensacion. Universidad del Zulia, Maracaibo, 1978, s 202.
- ↑ Gaździcki, J.: Systemy informacji przestrzennej. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa, 1990.
- ↑ Gaździcki, J.: Systemy katastralne. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa, 1995.
- ↑ JerzyJ. Gażdzicki JerzyJ., Kompendium infrastruktur danych przestrzennych Magazyn geoinformacyjny GEODETA Warszawa, 2003 nr 2,3,4,5 [online], geoforum.pl [dostęp 2020-04-09] .
- ↑ JerzyJ. Gaździcki JerzyJ., Implementacja dyrektywy INSPIRE w Polsce: stan aktualny, problemy i wyzwania. Roczniki Geomatyki (Annals of Geomatics), z. 3 2008, Tom 6, Zeszyt 3, 2008 [online], rg.ptip.org.pl [dostęp 2020-04-09] .
- ↑ Gaździcki, J.: Leksykon geomatyczny (Lexicon of Geomatics). PTIP, Wydawnictwo Wieś Jutra. Warszawa, 2001. Zaktualizowana i rozszerzona wersja cyfrowa:[1].
- ↑ JerzyJ. Gaździcki JerzyJ., Punkty widzenia architektury INSPIRE, Tom 8, Zeszyt 2(38), 2010 [online], rg.ptip.org.pl [dostęp 2020-04-09] .
- ↑ JerzyJ. Gaździcki JerzyJ., Wybrane problemy w zakresie informacji geoprzestrzennej w Polsce. Roczniki Geomatyki (Annals of Geomatics), Tom 15, Zeszyt 3(78), 2017 [online], rg.ptip.org.pl [dostęp 2020-04-09] .
Bibliografia
- Baranowski M., E. Musiał: Półwiecze działalności Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej pod przywództwem Profesora Jerzego Gaździckiego, Roczniki Geomatyki, z. 1(84) Warszawa 2019.
- Treści autobiograficzne zawierają dwie publikacje:
- Gaździcki, J.: Fragmenty życia, Wydawnictwo Wieś Jutra, Warszawa 2006.
- Gaździcki, J.: Impresje z kilku podróży, Wydawnictwo Wieś Jutra, Warszawa 1997.
- Wspomnienia z okresu Powstania Warszawskiego przedstawia film, Warszawa 2019.