Huta Szkła „Niemen”

Huta Szkła „Niemen”
Niemen Crystal
Ilustracja
Huta Szkła „Niemen”, 2006
Państwo

 Białoruś

Siedziba

Brzozówka

Adres

ул. Корзюка 8
231306 г. Березовка

Data założenia

1883

Forma prawna

przedsiębiorstwo państwowe

Dyrektor

Feliks Stolle

Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, po lewej znajduje się punkt z opisem „Huta Szkła „Niemen””
Ziemia53°43′07,49″N 25°30′16,60″E/53,718747 25,504611
Strona internetowa

Huta Szkła „Niemen” (biał. Шклозавод «Нёман») – huta szkła w Brzozówce na Białorusi.

Historia

Huta w czasach II Rzeczypospolitej

Swoją genezę wywodzi od założonej przez Zenona Łęskiego w 1883 w Ustroniu koło Nowogródka huty szkła butelkowego, którą w 1891–1903 dzierżawiła spółka Wiłhelm Krajewski(inne języki) i Juliusz Stolle (tzw. „Stara huta”). W 1894 w pobliżu Brzozówki wspólnicy budowali tzw. „Nową Hutę”, a w 1898 wykupili zadłużoną konkurencyjną hutę w Brzozówce, założoną przez spółkę Bonner, Kapliński i Trubowicz. Od 1909 stanowiły one własność Juliusza Stolle. „Nowa Huta” została zniszczona przez wojska rosyjskie w 1915.

W okresie II Rzeczypospolitej w 1923 huta w Brzozówce została przekształcona w spółkę akcyjną[1]. Do 1939 roku była to najsłynniejsza polska huta szkła użytkowego i artystycznego - w tym czasie działała pod firmą Huty Szklane Juliusza Stolle Niemen S.A.[2] Dyrektorem technicznym był Feliks Stolle.

Wizyta prezydenta Ignacego Mościckiego w 1929

W dwudziestoleciu międzywojennym huta „Niemen” była największym polskim producentem i eksporterem szkła prasowanego i dmuchanego do krajów Europy (m.in. Holandia, Francja), Ameryki Północnej (Kanada), Ameryki Południowej (Argentyna), Afryki i Bliskiego Wschodu (m.in. Palestyna, Syria)[3]. W latach 1930–1932 wyroby huty „Niemen” stanowiły od 2,9% do 3,9% krajowej produkcji obliczonej w tonach. W obrotach zagranicznych polskiego przemysłu szklarskiego udział wytwórni wynosił: w 1930 roku 21%, 1931 – 20%, 1932 -19,7% przy czym utrzymywano monopol na galanterię szklaną[4]. Zatrudnienie wynosiło wówczas blisko 750 osób[5]. W 1929 roku hutę zwiedził prezydent Ignacy Mościcki.

W 1935 w hucie odlano z błękitnego szkła urnę, w której w mauzoleum na cmentarzu Na Rossie w Wilnie złożono serce Józefa Piłsudskiego. Urnę wykonał zakładowy majster Edmund Miatkowski[5][a].

Współcześnie wyroby huty, zwłaszcza z lat 1921–1939, utrzymane w stylu art déco, cenione są na rynku antykwarycznym.

Uwagi

  1. ↑ Według niektórych źródeł urnę wykonał majster Mieczysław Miatkowski, ale mogą być to informacje nieścisłe.

Przypisy

  1. ↑ Gazeta Bankowa R.3 (1923) nr 19 [1].
  2. ↑ Stopa M., Szkło znad Niemna, Gazeta.pl, 7 stycznia 2006 [dostęp 2008-02-09].
  3. ↑ Józef Żmigrodzki – „Nowogródek i okolice”, wyd. 3, 1931 pawet.net.
  4. ↑ Prof. dr hab. Paweł Banaś, Szkło Huty „Niemen”, Muzeum Mazowieckie w Płocku, 1984.
  5. ↑ a b Piotr Jamski: Pocztówki z Kresów przedwojennej Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2012, s. 52. ISBN 978-83-01-17097-4.

Linki zewnętrzne

  • zdjęcie satelitarne Google Maps
  • Huta Niemen i art deco, Huta nad Niemnem
  • Historia huty. neman.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.)