Gołąbek wodnisty
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | grzyby | ||
Typ | podstawczaki | ||
Klasa | pieczarniaki | ||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | gołąbek | ||
Gatunek | gołąbek wodnisty | ||
Nazwa systematyczna | |||
Russula aquosa Leclair Bull. trimest. Soc. mycol. Fr. 48(3-4): 303 (1933) [1932] | |||
Zasięg | |||
Zasięg w Europie | |||
|
Gołąbek wodnisty (Russula aquosa Leclair) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1933 r. A. Leclair i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy:
- Russula carminea (Jul. Schäff.) Kühner & Romagn. 1967
- Russula carminea (Jul. Schäff.) Romagn. 1962
- Russula emetica subsp. aquosa (Leclair) Singer 1936
- Russula fragilis var. carminea Jul. Schäff. 1933[2].
Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3]
Morfologia
- Kapelusz
Średnica 3– 8 cm, kształt początkowo wypukły, później płaski, na koniec nieco wklęsły i karbowano-gruzełkowaty. Powierzchnia lepka, początkowo liliowobrązowawa, potem różowoliliowa, z szaro-brązowoliliowym środkiem[4], z wiekiem lub po deszczach odbarwiająca się do białej[5]. Brzeg cienki i prążkowany[4], skórka daje się łatwo ściągnąć do połowy średnicy kapelusza[5].
- Blaszki
Średnio gęste, bardzo cienkie i na końcach zwężone[4], białe z licznymi blaszeczkami. Ostrza równe tej samej barwy[5].
- Trzon
Wysokość 3–8 cm, grubość 1–2,2 cm, bardzo kruchy, dołem zwykle grubszy, na szczycie nieco żeberkowany, u starszych okazów miękki i watowaty[5]. Powierzchnia w stanie wilgotnym nieco szarawa[4].
Bardzo kruchy, dość gruby, pod skórką różowawy, głębiej biały, o słabym zapachu rzodkwi i nieco przykrym smaku[5]. Pod wpływem sulfowaniliny staje się jasno fioletowoczerwony, siarczanu żelaza brudno brązowawy[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki rzadkie, maczugowate z długimi sterygmami o szerokości 8–10 µm. Cheilocystydy nieliczne i słabo widoczne, wąsko wrzecionowate lub maczugowate, najczęściej spiczaste lub zwężające się w wyrostek w kształcie retorty, 50–70 x (6)–8–10–(12) µm. Bazydiospory krótkie, elipsoidalne, amyloidalne, siateczkowate z dużymi, rzadkimi kolcami, pojedynczymi, po dwa lub w grupach z kilkoma drobnymi liniami, mniej lub bardziej widocznymi, 7–9–(10) x 7–8 µm, wyjątkowo niektóre nawet 12 × 10 µm. Skórka kapelusza z bardzo licznymi i wyraźnymi pilocystydami o granulkowatej zawartości, z których część jest maczugowata, tępa, o szerokości 6–8 µm, inne węższe, najczęściej główkowate, o bardziej nieregularnym kształcie. W skórce trzonu liczne, długie, maczugowate kaulocystydy o szerokości od 7 do 9 µm, o tej samej strukturze co w kapeluszu[4].
- Gatunki podobne
Na podobnych siedliskach występuje gołąbek komorowaty (Russula cavipes), odróżniający się jednak ostrym smakiem[5].
Występowanie i siedlisko
Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie i jest tu szeroko rozprzestrzeniony[6]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył jedno stanowisko z uwagą, że rozprzestrzenienie tego gatunku i częstość występowanie nie są znane[3], J. Łuszczyński w 2007 r. przytoczył następne[7].
Naziemny grzyb mykoryzowy, występujący wśród mchów torfowców w lasach iglastych z sosną pospolitą i świerkiem pospolitym[3]. Preferuje torfowiska i miejsca wilgotne[4].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-02-08] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-02-08] (ang.).
- ↑ a b c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 597, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b c d e f g Russula aquosa Leclair [online], Mycobank [dostęp 2024-02-08] (ang.).
- ↑ a b c d e f AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 108, ISBN 83-01-09137-1 .
- ↑ Występowanie Russula aquosa na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-02-08] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-02-08] (pol.).