Giławy
wieś | |||
Fragment zabudowy Giław | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Gmina | Purda | ||
Liczba ludności (2014) | 163[2] | ||
Strefa numeracyjna | 89 | ||
Kod pocztowy | 11-030[3] | ||
Tablice rejestracyjne | NOL | ||
SIMC | 0486528 | ||
Położenie na mapie gminy Purda | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |||
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego | |||
53°43′38″N 20°48′04″E/53,727222 20,801111[1] | |||
|
Giławy (dawniej niem. Gillau) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda.
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Giławy, po jej zniesieniu w gromadzie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś warmińska położona w pobliżu jeziora Serwent.
Historia
Giławy powstały w roku 1407. Pierwsza nazwa miejscowości brzmiała Sirwithen (nazwa zachowała się w nazwie jeziora Serwent) w lesie Gillaw (akt lokacyjny, wystawiony został 19 sierpnia 1407 r. dla Jacoba zwanego Gillau, syna Mykensa Sirwinthen, na 40 łanów, w tym 4 wolne dla sołtysa[4]). Jej założycielem była kapituła warmińska. Pierwsza lokacja była nieudana i w roku 1441 ponowiono ją już pod nazwą Giław. W 1479 roku w czasie konfliktu z biskupem warmińskim Mikołajem Tungenem, wojska króla polskiego całkowicie zniszczyły wieś. W XVI wieku zasiedlono ją przybyszami z Mazowsza. W 1598 r. nadano Janowi Zuentara przywilej założenia karczmy na prawie chełmińskim.
W roku 1820 Giławy zamieszkiwało 109 mieszkańców. W 1898 roku z inicjatywy miejscowej ludności polskiej zbudowano tu kościół katolicki. Kościół zbudowano w stylu neogotyckim. Kilkanaście lat później dobudowano plebanię. Utworzona w 1921 roku parafia obejmowała wsie: Giławy, Groszkowo, Gąsiorowo, Zaborowo, Nerwik, Rusek Wielki, Rusek Mały, Podlazy, Klucznik. Pierwszym proboszczem parafii był ksiądz Kowalski. Kościół posiada organy, które trafiły tu z kościoła w Klebarku Wielkim na początku XX wieku. Organy te mają ok. 170 lat. Obok kościoła znajduje się cmentarz, na którym umieszczone są mogiły kilkuset zmarłych. W 1911 na 111 dzieci we wsi, 105 mówiło po polsku[5]
W 1928 roku była to duża wieś, ze szkołą i pocztą, licząca 463 mieszkańców. W latach 1931–1939 istniała tu osobna szkoła polska, w której uczyli Janusz Setny, Edward Turowski, Konrad Sikora, Franciszek Sznarbach oraz Paweł Trzciński.
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32648
- ↑ Sołectwa Gminy Purda (Stan mieszkańców na 28.11.2014). 2010-09-01. [dostęp 2015-09-29].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 299 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ [Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007]
- ↑ Leon Sobociński, Na gruzach Smętka, wyd. B. Kądziela, Warszawa, 1947, s.85
Bibliografia
- Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007, ISBN 978-83-918968-1-5
- Bulitta, Michael. Das Heiratsregister des katholischen Kirchspiels St. Johannes Baptist zu Gillau (Landkreis Allenstein) von 1898 bis 1945. Historische Einwohner-Verzeichnisse für das ehemalige Südostpreußen. Nr. 20 der Schriften der Genealogischen Arbeitsgemeinschaft Neidenburg Ortelsburg, Bonn, 2009.
- Korczak, Artur: Einige Trauungen im katholischen Kirchspiel Gillau, Kr. Allenstein, 1910, Altpreußische Geschlechterkunde - Neue Folge 34 (2004), S. 345
- Gillau (niem.)
- Sołectwo Giławy
- Parafia Giławy (Kirchspiel Gillau)
Linki zewnętrzne
- Giławy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 570 .
- p
- d
- e
- Siedziba gminy: Purda
Sołectwa |
|
---|---|
Wsie niesołeckie |
|
Osady |
|
Kolonie |
|
Osady leśne |
|