Filaret
Филарет
Wasilij Drozdow |
Metropolita moskiewski |
|
Kraj działania | Imperium Rosyjskie |
Data i miejsce urodzenia | 26 grudnia 1782?/6 stycznia 1783 Kołomna |
Data śmierci | 19 listopada?/1 grudnia 1867 |
Miejsce pochówku | Ławra Troicko-Siergijewska |
Metropolita moskiewski |
Okres sprawowania | 1821–1867 |
|
Wyznanie | prawosławne |
Kościół | Rosyjski Kościół Prawosławny |
Inkardynacja | Eparchia moskiewska |
Śluby zakonne | 16 listopada 1808 |
Diakonat | 21 listopada 1808 |
Prezbiterat | 28 marca 1809 |
Chirotonia biskupia | 5 sierpnia 1817 |
| Multimedia w Wikimedia Commons | |
Sukcesja apostolska
Data konsekracji | 5 sierpnia 1817 |
Miejscowość | Petersburg |
Miejsce | Ławra Aleksandra Newskiego |
Konsekrator | Ambroży (Podobiedow) |
Konsekrowani biskupi | Parteniusz (Czertkow) | 21 sierpnia 1821 | Paweł (Podlipski) | 21 kwietnia 1830 | Izydor (Nikolski) | 11 listopada 1834 | Innocenty (Wieniaminow-Popow) | 15 grudnia 1840 | |
Filaret, imię świeckie Wasilij Michajłowicz Drozdow (ur. 26 grudnia 1782?/6 stycznia 1783 w Kołomnie; zm. 19 listopada?/1 grudnia 1867) – rosyjski biskup prawosławny, święty Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
Życiorys
Urodził się w rodzinie prawosławnego diakona. W wieku dziewięciu lat został oddany do seminarium duchownego w rodzinnej Kołomnie i uczył się w nim do zamknięcia szkoły w 1799[1]. W wymienionym roku, dzięki protekcji metropolity moskiewskiego Platona, przeniósł się do seminarium przy ławrze Troicko-Siergijewskiej[1]. W latach 1800–1803 ukończył w nim kursy filozofii i teologii. Egzamin końcowy zdał 21 listopada 1803 i został zatrudniony w seminarium jako wykładowca języka starogreckiego i języka hebrajskiego[1]. Od 30 sierpnia 1806 sprawował funkcję etatowego głosiciela kazań przy Ławrze[1]. W dalszym ciągu pozostawał pod opieką metropolity Platona, który wyznaczył go na swojego hipodiakona, zaś w 1808 powierzył mu prowadzenie kursu retoryki w seminarium[1]. Zachęcał go również do wstąpienia do monasteru, na co ten początkowo się nie zgadzał. Ostatecznie Wasilij Drozdow, po naradach z rodziną, złożył wieczyste śluby mnisze w ławrze Troicko-Siergijewskiej, przed archimandrytą Szymonem (Kryłowem-Płatonowem)[2] 16 listopada 1808, przyjmując imię Filaret na cześć św. Filareta Miłościwego. 21 listopada tego samego roku został wyświęcony na hierodiakona[1].
1 marca 1809 hierodiakon Filaret został przeniesiony do pracy w seminarium duchownym w Petersburgu jako kierownik katedry filozofii. 28 marca tego samego roku został wyświęcony na hieromnicha[1]. Od 1810 był natomiast wykładowcą Petersburskiej Akademii Duchownej, gdzie prowadził kursy teologii dogmatycznej oraz historii Kościoła prawosławnego. W 1811 otrzymał godność archimandryty[1]. Popularny zarówno wśród duchowieństwa, jak i świeckich, cieszył się protekcją oberprokuratora Świątobliwego Synodu Rządzącego Aleksandra Golicyna[1]. W 1812 otrzymał tytuł profesora teologii. Według oceny współczesnych wprowadził w kierowanej przez siebie Akademii wzorowe porządki[1].
Inicjator przekładu synodalnego Biblii na język rosyjski[1] oraz autor Katechizmu prawosławnego[3]. Tomáš Špidlik określa go jako „żarliwego duszpasterza i wspaniałego kaznodzieję”[4].
23 czerwca 1817 otrzymał nominację na biskupa rewelskiego, wikariusza eparchii petersburskiej[1]. Chirotonia biskupia odbyła się 5 sierpnia tego samego roku[1]. W 1819 otrzymał godność arcybiskupią i został przeniesiony na katedrę twerską. W 1820 został arcybiskupem jarosławskim i rostowskim[1].
W 1821 został wyznaczony do objęcia urzędu arcybiskupa moskiewskiego, co łączyło się z godnością przełożonego ławry Troicko-Siergijewskiej[1]. W 1828 otrzymał godność metropolity[1]. Do 1842 zasiadał w Świątobliwym Synodzie Rządzącym i był w nim jedną z najbardziej wpływowych postaci. Zmuszony do wycofania się z prac Synodu przez oberprokuratora Protasowa, dążącego do całkowitego podporządkowania go świeckiej administracji, wrócił do Moskwy. W miarę możliwości wpływał jednak na kierunek ogólnej polityki Kościoła i pozostawał autorytetem dla duchowieństwa do końca życia[5]. Utrzymywał bliskie kontakty z lożą masońską Umierającego Sfinksa[6].
Sprzeciwiał się przeprowadzeniu generalnych reform w Rosyjskim Kościele Prawosławnym, twierdząc, że zmiany instytucjonalne są mniej istotne niż moralne odrodzenie Rosji. W nim upatrywał środka naprawy struktur kościelnych. Od lat 40. XIX wieku jego poglądy ulegały ewolucji w kierunku coraz silniejszego konserwatyzmu. Metropolita zaczął występować przeciwko edukacji kobiet i ideom demokratycznym, bronił słuszności stosowania kar cielesnych[7]. Mimo to cieszył się autorytetem także w kręgach niezwiązanych z Cerkwią (podziwiał go m.in. Aleksander Hercen)[7]. Na ograniczoną skalę sprzeciwiał się sakralizacji osoby władcy Rosji, jego udziałowi w pracach Świątobliwego Synodu Rządzącego i świętowaniu przez Cerkiew rocznic sukcesów militarnych państwa lub urodzin członków panującej rodziny, chociaż równocześnie uważał za konieczne wprowadzenie modlitwy za cara do nabożeństw unickich i staroobrzędowych (nawet przy użyciu siły)[8].
Zmarł w 1867 i został pochowany w ławrze Troicko-Siergijewskiej, przy ołtarzu św. Filareta Miłościwego, urządzonym na cześć 50. rocznicy jego święceń biskupich[1]. Jego pisma doktrynalne, teologiczne, administracyjne oraz raporty i komentarze polityczne zostały w większości pośmiertnie opublikowane[4].
Stronnictwo biskupów podzielających jego wizję Kościoła było nieformalnie określane jako grupa „filaretowców”[7].
Kanonizowany przez Rosyjski Kościół Prawosławny[9].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Филарет (Дроздов), св.. ortho-rus.ru. [dostęp 2011-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-27)]. (ros.).
- ↑ Симеон (Крылов-Платонов). [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Billington J. H.: Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 281. ISBN 978-83-233-2319-8.
- ↑ a b T. Špidlik, Wielcy mistycy rosyjscy, M, Kraków 1996, s.57
- ↑ G. Freeze, The Parish Clergy in Nineteenth-Century Russia. Crisis, Reform, Counter-Reform, Princeton University Press, Princeton 1983, ss.18–20
- ↑ L. Hass, Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 304.
- ↑ a b c G. Freeze, The Parish Clergy in Nineteenth-Century Russia. Crisis, Reform, Counter-Reform, Princeton University Press, Princeton 1983, ss.23–24
- ↑ B. Uspienski, W. Żywow, Car i Bóg. Semiotyczne aspekty sakralizacji monarchy w Rosji, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992, ss.111–112.
- ↑ Филарет
Linki zewnętrzne
- Filaret (Drozdow) – dzieła w bibliotece Polona
- Symeon I (1272–1289)
- Andrzej (1289–1315)
- Warsonofiusz I (1315–1328)
- Teodor I (1330–1342)
- Teodor II (1344–1360)
- Bazyli (1361–1372)
- Eutymiusz (Wisleń) (1374–1390)
- Arseniusz (1390–1409)
- Antoni (1411–1416)
- Eliasz (1435–1451)
- Mojżesz (1453–1461)
- Gennadiusz (Kożyn) (1461–1477)
- Wassian (1477–1508)
- Nil (1509–1521)
- Akacjusz (1522–1567)
- Warsonofiusz II (1567–1570)
- Sawa (1570–1572)
- Teodoryt (1573–?)
- Zachariasz (1578–1602)
- Teoktyst (1603–1609)
- Arseniusz (1613–1615)
- Pafnucy (1620–1628)
- Eutymiusz (1628–1642)
- Jonasz (1642–1654)
- Laurenty (1654–1657)
- Joazaf (1657–1676)
- Symeon II (1676–1681)
- Warsonofiusz (Czertkow-Jeropkin) (1681)
- Sergiusz (Wiełtachow) (1682–1702)
- Kalikst (Poborski) (1703–1711)
- Aleksy (Titow) (1712–1714)
- Warłaam (Kossowski) (1714–1720)
- Sylwester (Chołmski) (1720–1723)
- Teofilakt (Łopatinski) (1723–1738)
- Mitrofan (Słotwinski) (1739–1752)
- Beniamin (Pucek-Hryhorowicz) (1753–1758)
- Atanazy (Wolchowski) (1758–1763)
- Innocenty (Nieczajew) (1763)
- Gabriel (Pietrow-Szaposznikow) (1763–1770)
- Platon (Lewszyn) (1770–1775)
- Arseniusz (Wierieszczagin) (1775–1783)
- Joazaf (Zabołocki) (1783–1788)
- Tichon (Malinin) (1788–1792)
- Ireneusz (Klemientjewski) (1792–1798)
- Paweł (Ponomariow) (1798–1799)
- Paweł (Ziornow) (1800–1803)
- Metody (Smirnow) (1803–1814)
- Serafin (Głagolewski) (1814–1819)
- Filaret (Drozdow) (1819–1820)
- Szymon (Kryłow-Płatonow) (1820–1821)
- Jonasz (Pawinski) (1821–1826)
- Ambroży (Protasow) (1826–1831)
- Grzegorz (Postnikow) (1831–1848)
- Gabriel (Rozanow) (1848–1857)
- Filoteusz (Uspienski) (1857–1876)
- Aleksy (Rżanicyn) (1876–1877)
- Euzebiusz (Iljinski) (1877–1879)
- Sawa (Tichomirow) (1879–1896)
- Dymitr (Sambikin) (1896–1905)
- Mikołaj (Ziorow) (1905)
- Mikołaj (Nalimow) (1905)
- Aleksy (Opocki) (1905–1910)
- Antoni (Karżawin) (1910–1914)
- Serafin (Cziczagow) (1914–1917)
- Arseniusz (Smoleniec)[A] (1917)
- Piotr (Zwieriew)[A] (1921–1922)
- Serafin (Aleksandrow) (1922–1928)
- Paweł (Pawłowski)[A] (1926)
- Tadeusz (Uspienski) (1928–1936)
- Nikifor (Nikolski) (1936–1937)
- Palladiusz (Szerstiennikow) (1937–1943)
- Bazyli (Ratmirow) (1943–1944)
- Rafał (Bieriezin) (1944–1945)
- Arseniusz (Kryłow) (1945–1950)
- Aleksy (Siergiejew) (1950–1954)
- Warsonofiusz (Griniewicz) (1954–1958)
- Makary (Dajew)[A] (1958)
- Teodozjusz (Pogorski) (1958–1960)
- Aleksy (Konoplow) (1960)
- Innocenty (Leofierow) (1960–1971)
- Filaret (Wachromiejew)[A] (1971–1972)
- Hermogen (Oriechow) (1972–1978)
- Aleksy (Konoplow) (1978–1988)
- Wiktor (Olejnik) (1988–2018)
- Sawa (Michiejew) (2018–2020)
- Ambroży (Jermakow) (od 2020)
|
- Samuel (Mysławski) (1776–1783)
- Arseniusz (Wierieszczagin) (1783–1799)
- Paweł (Ponomariow) (1799–1805)
- Antoni (Znamienski) (1806–1820)
- św. Filaret (Drozdow) (1820–1821)
- Szymon (Kryłow-Płatonow) (1821–1824)
- Abraham (Szumilin) (1824–1836)
- św. Filaret (Amfitieatrow) (1836–1837)
- Eugeniusz (Kazancew) (1837–1853)
- Nil (Isakowicz) (1853–1874)
- Dymitr (Murietow) (1874–1876)
- Leonid (Krasnopiewkow) (1876)
- Jonatan (Rudniew) (1877–1903)
- Sergiusz (Łanin) (1903–1904)
- Jakub (Piatnicki) (1904–1907)
- św. Tichon (Bielawin) (1907–1913)
- św. Agatangel (Prieobrażenski) (1913–1928)
- Paweł (Borisowski) (1929–1937)
- Jan (Sokołow) (1942–1944)
- Aleksy (Siergiejew) (1944–1947)
- Dymitr (Gradusow) (1947–1954)
- Borys (Wik) (1954)
- Izajasz (Kowalow) (locum tenens; 1954–1960)
- Nikodem (Rotow) (1960–1963)
- Leonid (Polakow) (1963–1964)
- Sergiusz (Łarin) (1964–1967)
- Jan (Wiendłand) (1967–1984)
- Platon (Udowienko) (1984–1993)
- Micheasz (Charcharow) (1993–2002)
- Cyryl (Nakonieczny) (2002–2011)
- Pantelejmon (Dołganow) (2011–2019)
- Wadim (Łaziebny) (od 2019)
|
Metropolici Moskwy (1448–1589) | - Jonasz (1448–1461)
- Teodozjusz (1461–1464)
- Filip I (1464–1473)
- Geronty (1473–1489)
- Zozym (1490–1494)
- Szymon (1495–1511)
- Warłam (1511–1521)
- Daniel (1522–1539)
- Joazaf (1539–1542)
- Makary (1542–1563)
- Atanazy (1564–1566)
- Filip II (1566–1568)
- Cyryl (1568–1572)
- Antoni (1572–1581)
- Dionizy II (1581–1587)
- Hiob (1587–1589)
|
---|
Patriarchowie Moskwy (Pierwszy okres funkcjonowania) (1589–1700) | - Hiob (1589–1605)
- Ignacy (1605–1606) (wykreślony pośmiertnie)
- Hermogen (1606–1612)
- Efrem (1612–1613[A])
- Jonasz (1613–1619[A])
- Filaret (1619–1633)
- Joazaf I (1634–1640)
- Józef (1642–1652)
- Nikon (1652–1666)
- Joazaf II (1667–1672)
- Pitirim (1672–1673)
- Joachim (1674–1690)
- Adrian (1690–1700)
- Stefan (Jaworski) (1700–1721[A])
- Świątobliwy Synod Rządzący (1721–1917)
|
---|
Arcybiskupi i metropolici w okresie synodalnym (1742–1917) | - Józef (Wołczański) (1742–1745)
- Platon (Malinowski) (1745–1754)
- Tymoteusz (Szczerbacki) (1757–1767)
- Ambroży (Zertis-Kamienski) (1768–1771)
- Platon (Lewszyn) (1775–1811)
- Augustyn (Winogradski) (1811–1819)
- Serafin (Głagolewski) (1819–1821)
- Filaret (Drozdow) (1821–1867)
- Innocenty (Wieniaminow-Popow) (1868–1879)
- Makary (Bułgakow) (1879–1882)
- Joannicjusz (Rudniew) (1882–1891)
- Leoncjusz (Lebiedinski) (1891–1893)
- Sergiusz (Lapidiewski) (1893–1898)
- Włodzimierz (Bogojawleński) (1898–1912)
- Makary (Niewski) (1912–1917)
|
---|
Patriarchowie Moskwy (Drugi okres funkcjonowania) (od 1917) | - Tichon (1917–1925)
- Piotr (1925[A])
- Sergiusz (1925–1926[A])
- Józef (1926[A])
- Serafin (1926–1927[A])
- Sergiusz (1927–1943[A])
- Sergiusz (1943–1944)
- Aleksy I (1945–1970)
- Pimen (1971–1990)
- Filaret (1990[A])
- Aleksy II (1990–2008)
- Cyryl I (2008–2009[A]; od 2009)
|
---|
- Eugraf (Muzalewski-Płatonow) (1809)
- Sergiusz (Kryłow-Płatonow) (1810–1812)
- Filaret (Drozdow) (1812–1819)
- Grzegorz (Postnikow) (1819–1826)
- Jan (Dobrozrakow) (1826-1830)
- Smaragd (Kryżanowski) (1830-1831)
- Benedykt (Hryhorowicz) (1831–1833)
- Witalij (Szczepietiew) (1833–1837)
- Nikołaj (Dobrochotow) (1837–1841)
- Atanazy (Drozdow) (1841-1847)
- Jewsiewij (Orlinskij) (1847–1850)
- Makary (Bułgakow) (1850–1857)
- Teofan Pustelnik (1857–1859)
- Nektariusz (Nadieżdin) (1859–1860)
- Joannicjusz (Rudniew) (1860–1864)
- Jan (Sokołow) (1864–1866)
- Joann Janyszew (1866-1883)
- Arseniusz (Briancew) (1883-1887)
- Antoni (Wadkowski) (1887–1892)
- Borys (Płotnikow) (1892-1893)
- Nikander (Mołczanow) (1893–1895)
- Jan (Kratirow) (1895-1899)
- Borys (Płotnikow) (1899-1901)
- Sergiusz (patriarcha Moskwy) (1901-1905)
- Sergiusz (Tichomirow) (1905–1908)
- Teofan (Bystrow) (1909–1910)
- Jerzy (Jaroszewski) (1910–1913)
- Anastazy (Aleksandrow) (1913- 1918)
- Izydor (Bogojawleński) (1946–1947)
- Aleksandr Aleksandrowicz Osipow (1947–1948)
- Symeon (Byczkow) (1948–1952)
- Michaił Spieranski (1952–1966)
- Michał (Mudjugin) (1966–1968)
- German (Timofiejew) (1968–1970)
- Meliton (Sołowjow) (1970–1974)
- Cyryl I (patriarcha Moskwy) (1974–1984)
- Manuel (Pawłow) (1984–1986)
- Nikołaj Gundiajew (1986–1987)
- Władimir Iustinowicz Sorokin (1987–1992)
- Wasilij Stojkow (1992–1996)
- Konstantyn (Gorianow) (1996–2008)
- Ambroży (Jermakow) (2008–2018)
- Serafin (Amielczenkow) (2018–2019)
- Sylwan (Nikitin) (od 2019)
|
- ISNI: 0000000356387788
- VIAF: 292374483
- LCCN: n80050977
- GND: 119465507
- BnF: 107443976
- SUDOC: 133450171
- NKC: jn20000700436
- NTA: 123862515
- BIBSYS: 9000541
- CiNii: DA14581466
- PLWABN: 9810696555005606
- NUKAT: n98029947
- J9U: 987007312424305171
- NSK: 000401785
- LIH: LNB:HM4;=su
- Britannica: biography/Philaret-Russian-Orthodox-theologian
- БРЭ: 4711926
- DSDE: Filaret_-_metropolit_af_Moskva