Ferraria
 Ferraria densipunctulata | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | szparagowce | ||
| Rodzina | kosaćcowate | ||
| Rodzaj | Ferraria | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Ferraria J. Burman ex P. Miller Fig. Pl. 187. 26 Jan 1759[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| F. crispa J. Burman[3] | |||
| |||
| |||
Ferraria – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae). Obejmuje 13[4]–18[5][6] gatunków. Rośliny te występują w tropikalnej Afryce (4 gatunki) i w jej południowej części (15 gatunków)[5], głównie w zachodniej części Afryki Południowej, na obszarach gdzie występują opady w okresie zimowym i susze latem[6]. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne ze względu na efektowne kwiaty, mimo że są one nietrwałe i wydzielają nieprzyjemny zapach. Rozprzestrzenione, okazują się na niektórych obszarach inwazyjne – np. gatunek Ferraria crispa stał się chwastem w Australii[5].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny ze spłaszczonymi, czasem dyskowatymi bulwocebulami pozbawionymi tuniki. Nowe bulwocebule powstają co roku z nasady pędu. Pozostałości tych z poprzednich lat zachowują się poniżej jako twarde, dyskowate, nie do końca zabsorbowane człony. Pęd kwiatostanowy jest prosto wzniesiony i na przekroju okrągły[6].
- Liście
- Dolne wykształcone są w postaci łuskowatych katafili. Asymilacyjne mają blaszkę liściową równowąską, u nasady z pochwą[6].
- Kwiaty
- Okwiat efektowny, wielobarwny (także w obrębie tych samych gatunków). Listki w części nasadowej z miodnikami, poza tym płatki często z różnobarwnymi wzorami. Pręciki są trzy. Zalążnia jest osadzona na krótszej lub dłuższej szypułce. Szyjka słupka cienka, na szczycie z trzema płatkowatymi zakończeniami, każde rozcięte dodatkowo na dwie łatki[6].
- Owoce
- Trójkomorowe, różnokształtne torebki[6].
Systematyka
Rodzaj z plemienia Irideae, z podrodziny Iridoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae)[7]. Z analiz molekularnych wynika, że są to rośliny siostrzane dla rodzaju Moraea, z którym tworzą z kolei klad siostrzany dla rodzajów Dietes i Bobartia[6].
- Wykaz gatunków[4]
- Ferraria brevifolia G.J.Lewis
- Ferraria crispa Burm.
- Ferraria densipunctulata M.P.de Vos
- Ferraria divaricata Sweet
- Ferraria ferrariola (Jacq.) Willd.
- Ferraria foliosa G.J.Lewis
- Ferraria glutinosa (Baker) Rendle
- Ferraria kamiesbergensis M.P.de Vos
- Ferraria macrochlamys (Baker) Goldblatt & J.C.Manning
- Ferraria ovata (Thunb.) Goldblatt & J.C.Manning
- Ferraria schaeferi Dinter
- Ferraria uncinata Sweet
- Ferraria variabilis Goldblatt & J.C.Manning
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-03-03] (ang.).
- ↑ a b Dietes. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
- ↑ a b Ferraria. The Plant List. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
- ↑ a b c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 294, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c d e f g P. Goldblatt, John C. Manning. Systematics and biology of the African genus Ferraria (Iridaceae: Irideae). „Bothalia - African Biodiversity and Conservation”. 41, 1 , 2011. DOI: 10.4102/abc.v41i1.33.
- ↑ Genus: Ferraria Burm. ex Mill.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-03-02].
