Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Perkowiczach

Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny

Свята-Успенская царква ў Пярковічах

113Г000214
cerkiew parafialna
Państwo	Białoruś
Obwód	witebski
Miejscowość	Perkowicze
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny (Egzarchat Białoruski)
Eparchia	Eparchia brzeska i kobryńska
Wezwanie	Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny
Wspomnienie liturgiczne	15/28 sierpnia
Historia Data rozpoczęcia budowy 1770 Data zakończenia budowy 1805 Data zamknięcia 1961 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji lata 90. XX w. Poprzednie wyznanie greckokatolickie Fundator Zenon Kazimierz Wysłouch
Dane świątyni Styl klasycyzm
Położenie na mapie obwodu brzeskiego Pirkowicze, cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny
Położenie na mapie Białorusi Pirkowicze, cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny
52°10′28″N 25°01′41″E/52,174444 25,028056
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Perkowiczach – prawosławna cerkiew parafialna w Perkowiczach. Należy do dekanatu drohiczyńskiego eparchii brzeskiej i kobryńskiej Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego. Zabytek architektury późnego klasycyzmu. Znajduje się w zachodniej części wsi, na południe od pałacu Wysłouchów.

Pierwsza cerkiew w Perkowiczach pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny była wzniesiona przez obywatela Perkowicz, współtwórcę twórcę unii brzeskiej, biskupa Cyryla Terleckiego. Była drewniana na podmurówce, z krużgankiem. Posiadała dwie niewysokie wieże i kopułę nad prezbiterium. Były tam trzy ołtarze, wspaniale zdobione, piękne wrota cerkiewne, rzeźby i inne cenne wyposażenie. Tu został pochowany w 1607 roku biskup Terlecki. W zawieruchach wojennych XVII wieku cerkiew uległa znacznemu zniszczeniu, a cenne wyposażenie zginęło^[1].

Cerkiew w obecnym kształcie ufundował około 1770 roku Zenon Wysłouch, podkomorzy brzeski. Dokończył ją i ozdobił jego syn, Wiktor. Do nowej cerkwi uroczyście przeniesiono szczątki biskupa Terleckiego i członków jego rodziny. Tu też został pochowany w 1805 roku Zenon Wysłouch, a wcześniej jego żona Honorata z Orzeszków. W cerkwi spoczął także Wiktor i jego dwie żony^[2]. Jak wiadomo z ustnych przekazów, szczątki zostały w 1939 roku wyrzucone, a krypta zamurowana^[1]. Do lat 70. XX w. szczątki biskupa przechowywano w krypcie. Obecnie nagrobek Terleckiego znajduje się w Muzeum Starożytnej Kultury Białoruskiej w Mińsku^[3].

Po rozwiązaniu unii świątynia została przekazana wyznawcom prawosławia^[2]. W 1961 roku kościół zamknięto, jednak w 1990 roku staraniem miejscowych mieszkańców został odrestaurowany.

Świątynię zaprojektowano w dużych monumentalnych formach. Jednonawowa prostokątna bryła została przykryta dachem dwuspadowym z biodrem nad ścianą ołtarza. Dach wykończony jest na krawędziach drewnianymi ośmiokątnymi kopułami. Główne łukowe wejście wyróżnia się cztero-półkolumnowym portykiem z trójkątnym frontonem, który rytmicznie łączy się z drewnianym frontonem dachu. Elewacje boczne przedzielone są wysokimi łukowymi otworami okiennymi i masywnymi parami pilastrów.

We wnętrzu ściany pokrywają szerokie, sparowane pilastry. W południowej części znajduje się chór wsparty na 2 masywnych pylonach. W ogólnej przestrzeni sali boczna prostokątna zakrystia podkreśla kwadratową apsydę podkreśloną trójpoziomowym ikonostasem.

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — С. 408. — ISBN 5-85700-078-5.
• Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1984. — Брэсцкая вобласць. — С. 174. — 368 с., іл.
• Праваслаўныя храмы Беларусі: энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін; [рэдакцыйны савет: Г. П. Пашкоў, Л. В. Календа]. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 653 с. 2000 экз. ISBN 978-985-11-0389-4

• Cerkiew Zaśnięcia NMP w Pirkowiczach na portalu radzima.org
• Cerkiew Zaśnięcia na stronie internetowej globustut.by