Baszta Monstrancja w Toruniu
nr rej. A/145 z 17 października 1929 i 17 lipca 1998 | |||
Monstrancja widziana od południa | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | Toruń | ||
Adres | ul. Podmurna 14/16 | ||
Typ budynku | baszta | ||
Styl architektoniczny | gotyk | ||
Kondygnacje | 5[1] | ||
Ukończenie budowy | XIII wiek | ||
Ważniejsze przebudowy | XV wiek, XIX wiek | ||
Odbudowano | 1950[2] | ||
Położenie na mapie Torunia | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego | |||
53°00′36,57″N 18°36′32,02″E/53,010158 18,608894 | |||
|
Baszta Monstrancja w Toruniu – jedna z dziewięciu zachowanych do dziś baszt obronnych w ciągu murów miejskich w Toruniu. Znajduje się przy ul. Podmurnej 14/16.
Historia
Prawdopodobnie pierwsza baszta w tym miejscu powstała jeszcze w XIII wieku[3], razem z pierwszymi fortyfikacjami, jednak w obecnym kształcie Monstrancja została wzniesiona w połowie wieku XV[3]. Budowa ta wiązała się z modernizacją systemu obronnego Torunia będącego odpowiedzią na upowszechnienie się broni palnej. Z tego także powodu niektóre ściany mierzą niemal 2,5 m grubości. Aby zapobiec runięciu budowli do wewnątrz, budowniczowie zastosowali specjalne rozwiązanie architektoniczne przypominające wielopoziomową ławę[4]. Drugim celem powstania „nowej” Monstrancji było przeciwstawienie się zwiększonemu zagrożeniu od strony nieistniejącego już zamku. Zamek krzyżacki został zburzony w 1454 roku przez toruńskich mieszczan. Od tego czasu teren pozamkowy pozostawał nieumocniony i stanowił najsłabszy punkt w linii obrony miasta.
W odróżnieniu od pozostałych baszt istniejących do tej pory w Toruniu, kryta dachem namiotowym Monstrancja nie została wybudowana na planie prostokąta, a na planie ośmiokąta. Była, i jest, to jedyna budowla o tym kształcie w centrum Torunia. Do dnia dzisiejszego wewnątrz budynku zachowało się m.in. stanowisko dla kuszników[1]. Unikatowa budowa Monstrancji umożliwiała prowadzenie ostrzału w trzech kierunkach[2]. W 2005 roku niszczejącą basztę odkupił prywatny właściciel, który wyremontował budowlę[1].
Z biegiem lat wieża pełniła szereg funkcji – po II wojnie światowej wewnątrz mieścił się m.in. skład znaków drogowych i pracownia plastyczna[1].
Nazwa baszty, Monstrancja, pochodzi prawdopodobnie od metalowego słońca, które zostało umieszczona na szczycie wieży, a w połączeniu z „drzewcem” przypominać może właśnie monstrancję.
Galeria
- Monstrancja prawdopodobnie w 1924 roku
- Monstrancja w roku 2006
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d Justyna Wojciechowska-Narloch: Radca będzie urzędował w gotyku. Nowości, 29 marca 2006. [dostęp 2009-11-10]. (pol.).
- ↑ a b Gąsiorowski 2007 ↓, s. 20.
- ↑ a b Baszty. Monstrancja. Toruński Serwis Turystyczny, 23 sierpnia 2008. [dostęp 2009-11-10]. (pol.).
- ↑ Justyna Wojciechowska-Narloch: Monstrancja ma solidne fundamenty. Nowości, 24 marca 2007. [dostęp 2009-11-10]. (pol.).
Bibliografia
- Eugeniusz Gąsiorowski: Średniowieczne obwarowania Torunia. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2007, s. 20. ISBN 978-83-900852-6-5.
- https://www.academia.edu/45504612/Badania_archeologiczno_architektoniczne_baszty_Monstrancja_przy_ulicy_Podmurnej_w_Toruniu
Linki zewnętrzne
- Toruński Serwis Turystyczny
- p
- d
- e
Mury Starego Miasta |
|
---|---|
Mury Nowego Miasta |
|