Anna Zbysława Praxmayer
Imię i nazwisko | Anna Zbysława Praxmayer | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 29 kwietnia 1937 | ||
Alma Mater | |||
Dziedzina sztuki | rzeźbiarstwo | ||
Ważne dzieła | |||
Pomnik „Vittoria” Monumento alla Resistenza w Sesto San Giovanni w aglomeracji Mediolanu | |||
Odznaczenia | |||
| |||
Strona internetowa |
Anna Zbysława Praxmayer (ur. 29 kwietnia 1937 we Lwowie) – polska artystka rzeźbiarka[1][2].
Życiorys
Córka Jana Mariana Praxmayera (1908–1986) radcy prawnego oraz Antoniny z d. Niedźwieckiej. Obydwoje rodzice byli absolwentami Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Antonina – matematyk, uczennica sławnego matematyka Stefany Banacha, była wieloletnią wykładowczynią matematyki w AGH i UJ. Tworzyła Politechnikę w Szczecinie[potrzebny przypis].
Anna Praxmayer urodziła się we Lwowie. Rodzina Praxmayerów mieszkała przy ul. Małachowskiego 2. Anna urodziła się jako drugie dziecko, W 1935 r. przyszedł na świat Tadeusza (starszy brat), w 1939 r. Andrzej (młodszy brat), doktor fizyki, inżynier w Centralnym Laboratorium Optyki w Warszawie[3], który zmarł w 1994 r.
W czasie wojny Praxmayerowie przenieśli się ze Lwowa do Krakowa[potrzebny przypis].
W 1956 r. w Krakowie Anna Praxmayer ukończyła z wyróżnieniem Liceum Sztuk Plastycznych. Studiowała rzeźbę w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W roku 1961 zrobiła absolutorium w Katedrze Malarstwa Monumentalnego u prof. Wacława Taranczewskiego. Dyplom na Wydziale Rzeźby uzyskała u prof. Jerzego Bandury w 1962 r. jako pierwsza w Polsce otrzymała tytuł magistra artysty rzeźbiarza[4]. Ukończyła również Studium Pedagogiczne.
Jerzy Bandura zgłosił jej kandydaturę do stypendium im. Stelli Sas-Korczyńskiej, ufundowanego dla upamiętnienia zmarłej żony przez włoskiego architekta Piera Bottoniego dla młodych rzeźbiarek, absolwentek polskich uczelni artystycznych[5]. Anna pokonała kontrkandydatki i została wybrana przez mediolańską Accademia di belle Arti di Brera. Jako trzecia z kolei stypendystka (po Marii Stachurskiej i Pelagi Wojewodziance) przybyła do Mediolanu w 1962 r[4]. Tam w mediolańskiej akademii sztuki wybrała pracownię Marino Marini. W czasie pobytu wyrzeźbiła rzeźbę Kołysanka. Za swoje prace rzeźbiarskie uzyskała I nagrodę w konkursie Accademia di Belle Arti di Brera. Po ukończeniu pobytu stypendialnego pozostała jeszcze rok w Mediolanie, otrzymawszy od architekta propozycję współpracy przy realizacji pomnika. Bottoni dostarczył artystce ogólny szkic koncepcyjny formy monumentu oraz wyjaśnił, jakie przedstawienia powinien on zawierać. Praxmayer wykonała makietę pomnika i znajdujące się na nim kompozycje figuralne, ilustrujące ideę Bottoniego, a następnie z pomocą pracowników technicznych zrealizowała ostateczną wersję. W 1963 roku nastąpiło otwarcie monumentalnego (35 metrowego) pomnika „Vittoria” (Pomnik Ruchu Oporu/Monumento alla Resistenza)[6] w Mediolanie (Sesto S.Giovanni)[7], poświęconego ruchowi oporu[8][9][10]. Burmistrz Mediolanu wręczył jej list z podziękowaniami. Na pomniku znalazło się również jej imię i nazwisko. Po powrocie do Polski artystka utrzymywała nadal bliskie kontakty z Włochami, wykonała m.in. wystrój rzeźbiarski kościoła św. Maksymiliana Kolbe w Rawennie[11] i przez wiele lat zasiadała w jury odbywającego się w tym mieście biennale małych form rzeźbiarskich, organizowanym przez franciszkańskie Centro Dantesco.
Trzynaście lat artystka poświęciła pracy pedagogicznej w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie[12]. Uczestniczyła w wielu sympozjach rzeźbiarskich polskich i zagranicznych oraz jako Komisarz Artystów Polskich w latach 1985–1998 w pracach Międzynarodowego Jury konkursów organizowanych przez Centro Dantesco w Rawennie, we Włoszech. Pełni funkcję Rzeczoznawcy Ministerstwa Kultury i Sztuki w dziedzinie rzeźby współczesnej. Jest autorką rzeźb plenerowych, pomnika, wielu płaskorzeźb ceramicznych i małych form rzeźbiarskich, medali, rzeźb ołtarzowych, witraży, monumentalnej kompozycji w brązie na fasadzie kościołów w Stalowej Woli i płaskorzeźb ceramicznych dla Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Sosnowcu, tablic pamiątkowych poświęconych np. Marszałkowi J. Piłsudskiemu. Zrealizowała również relikwiarze: do bazyliki Santa Maria in Porto w Rawennie z lat 1998–2000 oraz do Katedry Lwowskiej, gdzie spoczęły relikwie wyniesionego na ołtarze w czerwcu br. przez papieża Jana Pawła II ks. Zygmunta Gorazdowskiego[potrzebny przypis].
Prace Anny Praxmayer były prezentowane na blisko trzystu wystawach rzeźby i medalierstwa, w Polsce i za granicą, w tym indywidualnych: na wystawie malarstwa w 1962 w Perugii, a w 1969 na Capri we Włoszech oraz wystawy rzeźby i medalierstwa „FIDEM” w Krakowie. Prace artystki znajdują się w zbiorach prywatnych w Polsce i za granicą (np. w zbiorach królowej Elżbiety II, w USA, we Francji, Włoszech, w Niemczech) oraz w muzeach w Watykanie, Puszkina w Moskwie i w licznych muzeach polskich: Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu, Muzeum Katedralnym w Krakowie czy Muzeum Sztuki w Łodzi i Muzeum Narodowym w Poznaniu. Za swoje prace artystka otrzymała szereg nagród i wyróżnień. I nagrodę w konkursie rzeźbiarskim Accademia di Belle Arti di Brera (1962) w Mediolanie, Grand Prix na Międzynarodowym Sympozjum Sztuk Pięknych w Rydze (1982), I nagrodę i zlecenie do realizacji w konkursie na Medal Uniwersytetu Jagiellońskiego (1995)[potrzebny przypis].
Została odznaczona za pracę twórczą w dziedzinie rzeźby w 1989 roku Złotym Krzyżem Zasługi. Medalem 600-lecia odnowienia Akademii Krakowskiej w roku 2000[13].
Mieszka i pracuje w Krakowie. Jej pracownia mieści się przy ul. Emaus[potrzebny przypis].
Realizacje monumentalne
- 1963 – Pomnik „Vittoria” w Mediolanie[14][15]
- 1976 – Rzeźba ołtarzowa Chrystus „Salwator” i Droga Krzyżowa w kościele XX Salwatorianów pw. Boskiego Zbawiciela w Krakowie na Zakrzówku[15][16]
- 1983 – Kompozycje w brązie na fasadzie bazyliki M.B. Królowej Polski w Stalowej Woli
- 1986–1987 – Wojewódzki Szpital Specjalistyczny św. Barbary w Sosnowcu[17][18]
- Aranżacja Domu Hutnika w Krynicy
- Sanatorium „Dzwonkówka” w Szczawnicy
- 1999 – Ołtarz z marmuru Carrara oraz wystrój rzeźbiarski w kościele Św. Maximiliana Kolbego, Rawenna, Lido Adriano, Włochy[11][15]
- 2004 – Jubileuszowy Ołtarz i Ambona w kościele Ojców Kamedułów na Bielanach w Krakowie
- Wielka Kaplica w Centrum Miłości Zwycięskiej, Centrum św. Maksymiliana Marii Kolbego, Harmęże (płaskorzeźba ceramiczna)
Medale
- 1979 – Jana Pawła II, dar Naukowców Miasta Krakowa dla Papieża[19]
- 1988 – Medal na 75-lecie Teatru Polskiego, Warszawa[19]
- 1997 – Medal Projetto Dante, Ravenna, Włochy[20]
- Medal Gorazdowskiego
- Medal Marty Wieckiej
- 2005 – Dr. J. Czerwiakowskiego, Bene Merentibus dla Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Chirurgów Polskich[potrzebny przypis]
- 2007 – Medal Olgierda Cecila Zienkiewicza, Polskie Towarzystwo Metod Komputerowych Mechaniki, Politechnika Krakowska[19][21]
- 2010 – Medal „Plus ratio quam vis” dla upamiętnienia 600-lecia odnowienia UJ przez Św. Jadwigę królową i króla Władysława Jagiełłę, otrzymał w 1997 r. Ojciec Święty Jan Paweł II[22][23]
- 2011 – Kapitana Wrony (Lądowanie bez podwozia)[19]
- 2014 – TRYPTYK, poświęcony Janowi Pawłowi II, stworzony na wystawę w Zamku Królewskim w Warszawie[19][24]
Tablice pamiątkowe
- 1983 – Eugeniusza Kwiatkowskiego oraz kompozycja monumentalna poświęcona Bohaterom AK, na fasadzie bazyliki M. B. Królowej Polski, Stalowa Wola[25][26][27]
- 1986 – Marszałka Józefa Piłsudskiego na Dworcu Głównym w Krakowie (całkowita rekonstrukcja ze zdjęcia tablicy zniszczonej przez Niemców podczas II woj. św.)[28]
- 2012 – Dwie tablice z okazji Rocznicy 100-lecia urodzin Jerzego Turowicza, Kraków[29][19][30]
Nagrody
- I-sza Nagroda w Konkursie Rzeźbiarskim BRERA
- Główna Nagroda na Międzynarodowym Sympozjum Rzeźbiarskim, Ryga, Łotwa
- 1973 – Grand Prix i Medal „Rzeźba Roku”[31]
- I-sza Nagroda w ogólnopolskim konkursie na Medal Uniwersytetu Jagiellońskiego, Krakow'95 (pierwszy egzemplarz srebrny wręczono Królowej Angielskiej Elżbiecie II a medal srebrny pozłacany Janowi Pawłowi II w czasie Jego wizyty w UJ w roku 1997)
- I-sza Nagroda i realizacja LOGO Pielgrzymki Jana Pawła II, Kraków '97
- Realizacja tablicy dla Fundacji Kościuszkowskiej z USA w Collegium Novum, Kraków, 2002
Prace w zbiorach
- Muzeum Monet i Medali Jana Pawła II w Częstochowie[32]
- Muzeum Puszkina w Moskwie
- Muzeum Sztuki w Łodzi[33]
- Muzeum Dantego w Ravennie
- Zbiory Papieskie w Watykanie
- British Muzeum w Londynie
- Kolekcja Królowej Elżbiety II
- Muzeum Narodowe w Poznaniu (oddział w Rogalinie)
Przypisy
- ↑ ANNA PRAXMAYER – Sculptor /Artysta Rzazbiarz [online], sculptor [dostęp 2021-03-31] (ang.).
- ↑ Anna PRAXMAYER [online], artinfo.pl [dostęp 2021-03-31] .
- ↑ Redakcja, Moje Kresy. Powrót na kresowy szlak [online], Nowa Trybuna Opolska, 12 maja 2015 [dostęp 2021-03-31] (pol.).
- ↑ a b Has, Anna Praxmayer z Krakowa tegoroczną stypendystką naczelnego architekta Mediolanu, „7 dni w Polsce” nr 20 (274) Rok VI, 20. maj 2962, Warszawa, s. 1, 3.
- ↑ GrażynaG. Ryba GrażynaG., Od intymnej refleksji po ekspresywną kontestację. Anna Praxmayer, Zofia Mitał, Zofia Kulik – polskie artystki-stypendystki we Włoszech [online] .
- ↑ Monumento alla Resistenza – Sesto San Giovanni e Piero Bottoni – itinerari – Ordine degli architetti, P.P.C della provincia di Milano [online], www.ordinearchitetti.mi.it [dostęp 2021-04-01] .
- ↑ Opere di Piero Bottoni [online], www.archiviobottoni.polimi.it [dostęp 2021-03-31] .
- ↑ Polonik [online], www.polonika.gov.pl [dostęp 2021-03-31] .
- ↑ Anna Praxmayer. Artist Profile with Bio [online], www.mutualart.com [dostęp 2021-03-31] (ang.).
- ↑ Art@Site Recognizable: Monumento della Resistenza, Anna Praxmayer, Milan [online], www.artatsite.com [dostęp 2021-03-31] .
- ↑ a b RAWENNA, WYSTRÓJ WNĘTRZA KOŚCIOŁA ŚW. MAKSYMILIANA KOLBE [online], www.polonika.gov.pl [dostęp 2021-03-31] .
- ↑ Klasy – Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych, Kraków [online], nk.pl [dostęp 2021-03-31] (pol.).
- ↑ Kuratorka wystawy: DorotaK.: D. Grubba Kuratorka wystawy: DorotaK.: D., Katalog wystawy „Państwo Dydony. Wystawa Polskiej Rzeźby Współczesnej”, Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie, 2010, ISBN 978-83-61270-09-6 .
- ↑ o, Sesto San Giovanni [online], Seeing and Savoring Italy [dostęp 2021-04-01] (ang.).
- ↑ a b c Monumental sculptures by Anna Praxmayer [online], sculptor [dostęp 2021-04-01] (ang.).
- ↑ Kościół Boskiego Zbawiciela [online], encyklopediakrakowa.pl [dostęp 2021-04-01] .
- ↑ Sosnowiec – mozaiki w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Świętej Barbary – Strażnicy Czasu [online], www.straznicyczasu.pl [dostęp 2021-04-01] .
- ↑ DariuszD. Morys DariuszD., MOJESŁOWY...: A. Praxmayer ponownie [online], MOJESŁOWY..., 19 stycznia 2019 [dostęp 2021-04-01] .
- ↑ a b c d e f Medals by Anna Praxmayer [online], sculptor [dostęp 2021-04-01] (ang.).
- ↑ praxmayer [online], www.kunstmedaille.de [dostęp 2021-04-01] .
- ↑ * Olgierd Cecil Zienkiewicz Medal created by Anna Praxmayer for Polish Association for Computational Mechanics. [online], sculptor [dostęp 2021-04-01] (ang.).
- ↑ Administrator, PROBADEX – KRAKÓW – Medal Plus ratio quam vis [online], PROBADEX KRAKÓW [dostęp 2021-03-31] (pol.).
- ↑ * Valery Giscard d’Estaing otrzymuje zloty medal UJ autorstwa Anny Praxmayer. [online], sculptor [dostęp 2021-04-01] (ang.).
- ↑ Medals by Anna Praxmayer [online], sculptor [dostęp 2021-04-01] (ang.).
- ↑ Dał Polsce dwoje dzieci: Gdynię i Stalową Wolę [online], www.muzeum.stalowawola.pl [dostęp 2021-04-01] .
- ↑ Dodane przez: DionizyD.: D. Garbacz Dodane przez: DionizyD.: D., Powrót Eugeniusza Kwiatkowskiego [online], Portal Tygodnika „Sztafeta” [dostęp 2021-04-01] (pol.).
- ↑ Redakcja, Eugeniusz Kwiatkowski, czterdziesta rocznica śmierci. Stalowa Wola pamięta [online], Echo Dnia Podkarpackie, 22 sierpnia 2014 [dostęp 2021-04-01] (pol.).
- ↑ Krakowskie ślady marszałka Józefa Piłsudskiego [online], www.bg.agh.edu.pl [dostęp 2021-03-31] .
- ↑ Setna rocznica urodzin Jerzego Turowicza [online], www.tvp.info, 9 grudnia 2012 [dostęp 2021-04-01] (pol.).
- ↑ * Odsloniecie tablicy Jerzego Turowicza autorstwa Anny Praxmayer przez Prezydenta Majchrowskiego. [online], sculptor [dostęp 2021-04-01] (ang.).
- ↑ Dziennik Polski. 1974, nr 59 (10/11 III) = nr 9340, Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1974, s. 1 [dostęp 2021-03-31] .
- ↑ Anna Praxmayer [online], medalart.pl [dostęp 2021-03-31] .
- ↑ Museum of Art Lodz [online], www.ddg.art.pl [dostęp 2021-03-31] .
Bibliografia
- Grażyna Ryba: Od intymnej refleksji po ekspresywną kontestację. Anna Praxmayer, Zofia Mitał, Zofia Kulik – polskie artystki-stypendystki we Włoszech.
- Dorota Grubba-Thiede: Sześciany ciała: Anna Praxmayer, [w:] Nurt figuracji w powojennej rzeźbie polskiej. Warszawa: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, 2016, s. 450–452. ISBN 978-83-627-3795-6.
- Kudła Danuta. Bibelot czy dzieło sztuki?. „Sztuka”. nr 4, s. 39–43, 1977.
- Janina Jaworska: Artyści Polscy o Papieżu. Kielce: Jedność, 1996, s. 32, 33, 64, 149, 150, 257, 353, 367, 379. ISBN 83-85957-72-3.
- Bożena Kostuch: Kolor i blask. Ceramika architektoniczna oraz mozaiki w Krakowie i Małopolsce po 1945 roku. Kraków: 2015, s. 101, 105, 111, 317, 319, 442, 444, 445, 528, 529.
Linki zewnętrzne
- ANNA PRAXMAYER. Polskie Stowarzyszenie Sztuki Medalierskiej. medalart.pl.
- Anna Praxmayer, zdjęcia realizacji. flickr.
- Zdjęcia Anny Praxmayer z Piero Bottoni. flickr.
- VIAF: 300146331995418692958
- PLWABN: 9810537468305606