Agave vivipara
 | |||||
| Systematyka[1][2] | |||||
| Domena | eukarionty | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||||
| Podkrólestwo | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||||
| Klasa | Magnoliopsida | ||||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||||
| Rząd | szparagowce | ||||
| Rodzina | szparagowate | ||||
| Podrodzina | agawowe | ||||
| Rodzaj | agawa | ||||
| Gatunek | Agave vivipara | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Agave vivipara L. Sp. Pl. 323 1753[3] | |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||||
 | |||||
| |||||
| |||||
Agave vivipara L. – gatunek rośliny z rodziny szparagowatych (Asparagaceae s.l.) z podrodziny agawowych (Agavoideae Herbert). Występuje naturalnie w Meksyku, Gwatemali, Salwadorze, Nikaragui, Kostaryce oraz Panamie[5].
Morfologia
- Pokrój
- Dorasta do 1–1,5 m wysokości i 1,5–3 m szerokości. Swobodnie odrastająca[6].
- Liście
- Skupione są w rozecie liściowej. Mają liniowy lub lancetowaty kształt. Dorastają do 60–120 cm długości i 3,5–10 cm szerokości. Mają jasnozieloną lub sinoszarą barwę. Brzegi liści są ząbkowane – pojedyncze ząbki mają 2–5 mm długości i znajdują się w odległości 10–20 mm od siebie[6].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostanach o wysokości 3–5 m. Głąbik ma wąsko trójkątne podsadki. Wiechy mają po 10–20 baldaszkowatych gałązek znajdujących się w ⅓ górnej części głąbika. Kwiaty mają 5–6,5 cm długości. Osadzone są na krótkich szypułkach. Mają zielonożółtą barwę. Okrywa ma kształt tubki o długości 8–16 mm. Płatki i działki kielicha są nierówne. Mają 18–24 mm długości, z tępym, osłoniętym wierzchołkiem. Nitka pręcika ma 35–45 mm długości, natomiast pylniki dorastają do 20–30 mm długości. Zalążnia ma wielkość 20–30 mm[6].
- Owoce
- Torebki o szeroko jajowatym kształcie z nierówną wypustką. Mają 5 cm długości. Nasiona dorastają do 9–12 mm długości i 7–8 mm szerokości. Mają czarną, matową barwę[6].
Systematyka
Odnotowano znaczne pomieszanie taksonów Agave vivipara z Agave angustifolia. Niektóre źródła traktują Agave angustifolia jako odrębny gatunek, inne natomiast jako synonim Agave vivipara[7].
Wyodrębniono 5 podgatunków[3]:
- Agave vivipara var. deweyana (Trel.) P.I.Forst.
- Agave vivipara var. letonae (F.W.Taylor ex Trel.) P.I.Forst.
- Agave vivipara var. nivea (Trel.) P.I.Forst.
- Agave vivipara var. rubescens (Salm-Dyck) P.I.Forst.
- Agave vivipara var. sargentii (Trel.) P.I.Forst.
Zastosowanie
Z tego gatunku wytwarza się bacanorę. Jest to mocny alkohol produkowany w meksykańskim stanie Sonora[8].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).
- ↑ a b c Agave vivipara L.. The Plant List. [dostęp 2015-04-04]. (ang.).
- ↑ Agave vivipara, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Agave vivipara – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-03-29]. (ang.).
- ↑ a b c d Agave vivipara L.. The Atlas of Living Australia. [dostęp 2015-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 lipca 2015)]. (ang.).
- ↑ Agave vivipara. Useful Tropical Plants. [dostęp 2015-03-30]. (ang.).
- ↑ Andrzej Rudnicki-Sipayłło, Ewa Rusek: Przewodnik kulinarny:Meksyk. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2008, s. 88-89. ISBN 978-83-7513-167-3.
