Żuk wiosenny
Trypocopris vernalis | |||||
(Linnaeus, 1758) | |||||
Systematyka | |||||
Domena | eukarionty | ||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||||
Typ | stawonogi | ||||
Gromada | owady | ||||
Podgromada | owady uskrzydlone | ||||
Rząd | chrząszcze | ||||
Nadrodzina | |||||
Rodzina | gnojarzowate | ||||
Podrodzina | Geotrupinae | ||||
Plemię | Geotrupini | ||||
Rodzaj | Trypocopris | ||||
Gatunek | żuk wiosenny | ||||
| |||||
|
Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) – gatunek chrząszcza z rodziny gnojarzowatych (Geotrupidae).
Taksonomia
Gatunek został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Scarabaeus vernalis. Jako miejsce typowe wskazano Europę[1]. Występował później także pod nazwą Geotrupes (Trypocopris) vernalis[2], jednak po podniesieniu podrodzaju Trypocopris do rangi rodzaju jego nazwa brzmi Trypocopris vernalis[3].
Morfologia
Ciało krótkie, krępe, mocno wypukłe, błyszczące, metalicznie niebieskie lub zielone, długości 12-20 mm[2]. Nogi pokryte kolcami[4][2]. Głowa pośrodku z guzkiem. Na punktowanie przedplecza składają się dwa rodzaje punktów: mniejsze i większe. Samiec posiada podwójny ząb wierzchołkowy na zewnętrznym brzegu przednich goleni. Spodnia listwa przednich goleni jego odnóży wyposażona w szereg dużych ząbków. Samica ma wymieniony wcześniej ząb pojedynczy, a listwę przednich goleni pozbawioną ząbków. Od podobnego Trypocopris alpinus wyróżnia się jednorodnym owłosieniem (brak odstających czarnych włosków między przylegającymi, brązowymi), prawie całkowicie zanikającymi rzędami pokryw, a ich międzyrzędami słabo lub w ogóle nie punktowanymi[2]
Występowanie
Europa, Azja Mniejsza, Iran. W Polsce pospolity, związany ze środowiskiem leśnym i pastwiskami[4].
Odżywianie
Odchody zwierzęce[4]. Spotykany w odchodach krowich i końskich[2].
Rozmnażanie
Wygrzebuje podziemne korytarze z komorami lęgowymi wypełnionymi odchodami zwierzęcymi. Do każdej komory samica składa 1 jajo. Larwy wylęgają się na wiosnę następnego roku a dorosłe osobniki pojawiają się na początku lata[4].
Przypisy
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 349. (łac.).
- ↑ a b c d e Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28a Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae laparosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
- ↑ Lech Borowiec: Atlas Chrząszczy Polski: Trypocopris vernalis. [dostęp 2014-01-19].
- ↑ a b c d Eisenreich W., Handel A., Zimmer U.: Rozpoznawanie roślin i zwierząt. Praktyczny przewodnik. Warszawa: Elispa Sp. z o.o., 2005, s. 316. ISBN 83-7265-073-X.
Linki zewnętrzne
- Paweł Jałoszyński. Obrazkowy klucz do oznaczania polskich gatunków Geotrupinae. Na stronie: entomo.pl