Łyszczec rozesłany
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | goździkopodobne | ||
Rząd | goździkowce | ||
Rodzina | goździkowate | ||
Rodzaj | łyszczec | ||
Gatunek | łyszczec rozesłany | ||
Nazwa systematyczna | |||
Gypsophila repens L. Sp. pl. 1:407. 1753 | |||
|
Łyszczec rozesłany, gipsówka rozesłana (Gypsophila repens L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych. Występuje w górach Europy. W Polsce tylko w Tatrach i Pieninach, a na niżu czasami jako ergazjofigofit – uciekinier z uprawy.
Morfologia
- Pokrój
- Tworzy zwarte kępy o wysokości do 20 cm. W kępach oprócz pędów kwitnących występują też pędy płonne.
- Łodyga
- Płożąca się, cienka, naga. Łodygi kwiatowe zwykle podnoszą się nieco.
- Liście
- Ulistnienie naprzeciwległe, liście równowąskie, jednonerwowe, całobrzegie, nagie.
- Kwiaty'
- Drobne kwiaty zebrane w wierzchotkę lub kwiatostan złożony – wierzchotki tworzące wiechę. Kwiaty o 5 białych lub różowych płatkach korony na wyprostowanych i cienkich szypułkach dłuższych od kielicha. Kielich złożony z 5 jajowatych, nagich działek.
- Owoc
- Torebka pękająca 5 klapami i zawierająca drobne i liczne nasiona pokryte brodawkami.
Biologia i ekologia
Bylina, chamefit. Kwitnie od czerwca do września. Siedlisko: murawy, skały, głównie na podłożu wapiennym. W Tatrach występuje od regla dolnego do piętra halnego, głównie w reglu górnym i piętrze kosówki. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Thlaspietalia rotundifolii[3]. Liczba chromosomów 2n= 34[4].
Zastosowanie
Roślina ozdobna. Ma podobne zastosowanie jak łyszczec wiechowaty zwany popularnie „gipsówką”. Jest dobrą rośliną okrywową, nadaje się do obsadzania murków, skarp i do ogrodów skalnych, często używany jest jako dodatek do wiązanek i bukietów kwiatowych[5]. Jest łatwy w uprawie i nie wymaga żyznej gleby – może być piaszczysta lub gliniasta z dodatkiem piasku i kamieni. Potrzebuje natomiast słonecznego stanowiska. Zwykle sieje się go z nasion, można też uprawiać z gotowych sadzonek lub przez szczepienie na starszych korzeniach lub jednorocznych siewkach[5].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ a b Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X.
Bibliografia
- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- EoL: 587235
- EUNIS: 167131
- FloraWeb: 2753
- GBIF: 5384464
- identyfikator iNaturalist: 163478
- IPNI: 154602-1
- ITIS: 20295
- NCBI: 325494
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2836847
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:154602-1
- Tela Botanica: 30779
- identyfikator Tropicos: 6301805
- USDA PLANTS: GYRE
- CoL: 3HXZH