Łajka (typ psa)

Ten artykuł dotyczy typu psa. Zobacz też: Łajka – pies wystrzelony w 1957 r. na orbitę okołoziemską.

Łajka (ros. лайка „oszczekiwacz”) – ogólna nazwa psa, obejmująca wiele ras psów z grupy szpiców, z północy kontynentu eurazjatyckiego, hodowanych od Skandynawii po Ocean Spokojny. Typ lisowaty^[1].

W grupie tej można wyróżnić kilkanaście różnych typów psów średniej wielkości lub małych, z uszami trójkątnymi stojącymi i ogonem najczęściej zawiniętym na grzbiet lub biodro. Występują one pod różnymi nazwami miejscowymi, używane są do polowań, do ciągnięcia sań, jako psy pasterskie i stróżujące. Są psami bardzo samodzielnymi i niezależnymi, ale przyjaźnie nastawionymi do człowieka. Do dzisiaj większość łajek zachowała wiele cech pierwotnych, ukształtowanych bardziej przez naturę niż przez człowieka – posiadają one wiele cech atawistycznych upodabniających je do wilków. W komunikacji między sobą łajki często używają gestów charakterystycznych dla ras pierwotnych, jak na przykład ssanie lub lizanie wargi. Gęste owłosienie często występuje na brzuchu i pomiędzy palcami na łapach. Wiele suk jest zdolnych do rozrodu tylko jeden raz w roku.

Łajki to psy średniej wielkości, o mocnej budowie i wysokości w kłębie od 45–65 cm. Głowa ma najczęściej kształt ostrego klina z łagodnym stopem i kufą o długości zbliżonej do mózgoczaszki. Szyja jest muskularna, o długości podobnej do głowy, często otoczona kołnierzem z długiej sierści. Łajki mają grzbiet prosty, szeroki, muskularny z zadem lekko opadającym w dół, a klatkę piersiową głęboką i umiarkowanie szeroką. Kończyny przednie i tylne są proste, ustawione równolegle do siebie, z łapami zwartymi, o okrągłym kształcie. Ogon jest niezbyt długi, noszony na grzbiecie, zwinięty w pierścień lub sierpowaty, rzadziej noszony na dół. Oczy są nieduże, owalne, często skośnie osadzone, ciemnobrązowe lub piwne, rzadziej jasne (jak u łajki jakuckiej).

Sierść łajek zwykle składa się z dwóch warstw – gęstego i miękkiego podszerstka oraz twardych włosów okrywowych. U części łajek włosy okrywowe są średniej długości i przylegają gładko do ciała. U innych są to włosy zdecydowanie dłuższe, nastroszone, tworzące wokół szyi efektowny kołnierz, odstające od kłębu, barków i po tylnych stronach nóg. Ogon pokryty jest jednolitym dłuższym włosem.

Umaszczenie tej grupy psów przybiera najróżniejsze formy, nawet w ramach poszczególnych ras. Kolor sierści może być całkowicie biały, kremowy, biały z czarnym, czarny z białym, szary, wilczasty, rudy, "pieprz i sól", łaciaty złożony z dwóch lub więcej kolorów. Skóra jest jasna lub cętkowana, a kolor nosa najczęściej czarny, zdarza się jednak również brązowy i jasnobrązowy u psów z jasnym umaszczeniem.

• Rasy uznane przez FCI:
  • łajka rosyjsko-europejska (bliźniacza rasa karelskiego psa na niedźwiedzie)
  • łajka wschodniosyberyjska
  • łajka zachodniosyberyjska
• Inne rasy i odmiany lokalne:
  • łajka karelo-fińska (rasa uznawana w Rosji, wywodząca się z Karelii)
  • łajka jakucka (pies zaprzęgowy Jakutów zamieszkujących Jakucję – pies o wyjątkowej urodzie, sprowadzony ostatnio do Europy)
  • łajka chantejska lub ostiacka (łajka Chantów, inaczej Ostiaków)
  • łajka nieniecka (łajka Nieńców, nazywanych w języku rosyjskim Samojedami, protoplasta dzisiejszej rasy samojed)
  • łajka Ewenków lub tunguska (Tunguzi to dawna nazwa Ewenków)
  • łajka wogulska lub mansijska (łajka Wogułów, inaczej Mansów)
  • łajka wotjacka lub udmurcka (łajka Wotjaków, inaczej Udmurców, zamieszkujących Udmurcję)
  • łajka permiacka lub komi (łajka ludów zamieszkujących Okręg Komi-Permiacki)
  • łajka żyriańska (pochodząca z Republiki Komi)
  • łajka amurska lub łajka Nanajów (pochodząca z rejonu rzeki Amur)

• Rino Falappi: Czworonożni przyjaciele: rasy, pielęgnacja i hodowla psów. Warszawa: Dom Wydawniczy "Bellona", 2001. ISBN 83-11-09354-7. Brak numerów stron w książce

Zobacz hasło łajka w Wikisłowniku

• Laika Breeds. laikabreeds.multiservers.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-27)]. – strona internetowa poświęcona rosyjskim łajkom (w języku angielskim)
• Russian Branch of Primitive Aboriginal Dogs Society – strona internetowa rosyjskiej organizacji zajmującej się badaniem psów ras pierwotnych (w języku rosyjskim i angielskim)
• Spirit of Nordic – strona internetowa niemieckiej hodowli psów rasy samojed i łajka jakucka (w języku niemieckim i angielskim)
• ЯКУТСКАЯ ЛАЙКА – strona internetowa hodowli łajki jakuckiej w Jakucku
• The Photoalbum and Graphic Images of the Polar Census Expedition to Siberian Territory 1926-1927 – album zdjęć z wyprawy na Syberię w latach 1926–1927; wiele z nich przedstawia miejscowe łajki
• ПлемЗавод лаек. породы Русско-европейской и западносибирской лайки (лайка LZS & LRE)