Zoë Papaikonomou

Zoë Papaikonomou
Zoë Papaikonomou in maart 2024 (foto door Rui Jun Luong)
Algemene informatie
Volledige naam	Zoë Eutychia Papaikonomou[1]
Geboren	1982[2]
Geboorteplaats	Brussel[1]
Werk
Bekende werken	De inclusiemarathon (2021)
Portaal    Literatuur

Zoë Papaikonomou (Brussel, 1982, uitspraak Papa-i-ko-nó-moe^[3]) is een Nederlands onderzoeksjournalist, docent, schrijver en podcastmaker.

Biografie

Papaikonomou groeide op in Amsterdam, in Molenwijk (Amsterdam-Noord) en later aan de Wibautstraat (Amsterdam-Oost) met een Nederlandse moeder en een Griekse vader.^[1][4] Ze studeerde Geschiedenis en Arabisch aan de Rijksuniversiteit Groningen.^[2][5] Ze ging de journalistiek in uit rechtvaardigheidsgevoel.^[6] Ze was als stagiair bij de Amsterdamse televisiezender AT5 en kwam daar vervolgens als verslaggever in dienst.^[4] Bij de zender vertelde ze "verhalen uit de stad die nog weinig aandacht kregen".^[2]

Papaikonomou pleit voor een grotere diversiteit in de media, zowel bij de journalisten en redactiemedewerkers als bij de mensen die aan het woord komen als 'de stem van het volk' en als experts; het gebrek aan diversiteit in de media heeft een "gepolariseerde beeldvorming en daaruit voortvloeiend verscherpte verhoudingen in de samenleving" tot gevolg.^[4][7][8] In 2014 richtte ze het bedrijf Diversity Media op, dat als doel heeft die diversiteit te vergroten.^[8] Ze stelt dat de media een belangrijke machtspositie hebben en onvoldoende werken aan zelfreflectie op het gebied van uitsluiting en discriminatie.^[2][9] Volgens haar hebben media er belang bij "zaken soms wat steviger neer te zetten", en zou het goed zijn als journalisten zich daarvan bewust zijn en hier ook journalistieke aandacht aan geven.^[10]

Ze was docent Journalistiek aan de hogeschool Windesheim^[2] en heeft onder andere geschreven voor Nieuw Wij en Republiek Allochtonië.^[11][12] Bij Nieuw Wij was ze 'verslaggever superdiversiteit'.^[13] Ze interviewde bijvoorbeeld Lotte van den Berg en Sheralynn Adriaansz over de reeks van zes gesprekken die zij en anderen begeleidden in 2019 bij het Wereldmuseum Amsterdam onder de titel Ongemakkelijke gesprekken.^[13][14]

Samen met organisatieantropoloog Annebregt Dijkman schreef Papaikonomou het boek 'Heb je een boze moslim voor mij?' - Over inclusieve journalistiek (2018), over het gebrek aan diversiteit in de media. Voor dit boek interviewden ze 62 journalisten, opiniemakers en deskundigen, van wie de meesten een migratieachtergrond hebben, en deden ze onderzoek bij De Correspondent.^[2][4][7][8]

Voor het boek De inclusiemarathon - Over diversiteit en gelijkwaardigheid op de werkvloer (2021), dat ze schreef met Kauthar Bouchallikht, interviewden ze 41 diversiteitsprofessionals over wat wel en niet goed werkt als organisaties de gelijkwaardigheid, diversiteit en inclusie willen vergroten.^[15] Het boek werd in 2022 uitgeroepen tot het Managementboek van het Jaar.^[16] In dat jaar publiceerden Papaikonomou en Bouchallikht ook een driedelige podcast als vervolg op het boek, met interviews met journalist en schrijver Joris Luyendijk en adviseur voor biculturele professionals Astrid Elburg.^[17] Van het boek is in 2023 ook een uitgebreide samenvatting in het Engels gepubliceerd The Inclusion Marathon - On Diversity and Equity in the Workplace door vertaler Elodie Kona (ISBN 9789048558391).^[18]

Zelf zei ze over het thema van het boek: "Het is geen gezellig onderwerp: het gaat over uitsluiting – over discriminatie, racisme, seksisme, enzovoorts. Als je dat bedekt met de mantel der liefde, is dat juist heel liefdeloos voor de mensen die aan het kortste eind trekken"^[19] en "mensen denken dat diversiteit over de ander gaat. Over gemarginaliseerde groepen. Nee, juist niet. Het gaat over ons allemaal.(...) Op het moment dat we allemaal beseffen dat we met elkaar verweven zijn, gaat gelijkwaardigheid ons allemaal aan. (...) Ook stap je dan uit de machtsverhouding van iemand helpen. Zeker wanneer dat helpen draait om precies hetzelfde te worden of te doen."^[20]

Papaikonomou is de maker en presentator van verschillende podcasts, naast de podcast bij het boek De Inclusiemarathon onder andere de serie Bonte Was (sinds 2019, samen met One'sy Muller^[2][21][22]), de zesdelige serie Genderful World (2020, behorend bij de expositie What a Genderful World van het Wereldmuseum Amsterdam^[23]) en Nu Even Wel (2020-2021), een zesdelige serie van het Kennispunt Burgerschap voor docenten in het MBO over diversiteit in de klas.^[24][25]

Ze was in 2018 een van de ondertekenaars van de open brief waarin de schrijvers politici oproepen te stoppen met "het inspelen op xenofobie en racisme".^[26] Samen met onder anderen Natasja Gibbs en Nadia Zerouali nam ze in 2020 initiatief tot het manifest 'Stop Racisme in de Media', met ruim 300 ondertekenaars.^[27][28]

Van 2017 tot begin 2021 was Papaikonomou secretaris van het Huis van Gedichten, een literaire educatie-instelling in Den Haag voor leerlingen in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, (V)MBO en het speciaal onderwijs.^[29][30]

Eind april 2024 kondigde uitgeverij Nieuw Amsterdam aan in november dat jaar het boek Ongemakkelijke gesprekken - Survivalgids - van vergadering tot familiefeest te publiceren, geschreven door Hodo Abdullah, Rixt Hulshoff Pol, Elodie Kona en Papaikonomou.^[31][32] De auteurs hebben achttien mensen gesproken ("van activist tot huisarts") over dit thema, onder wie Jerry Afriyie, Tinkebell, Japke-d. Bouma, Maurits de Bruijn en Mounir Samuel.^[32]

Bibliografie

Appendix