Pyrazolon

Pyrazolon is een chemische verbinding, afgeleid van pyrazool. In vergelijking met pyrazool heeft pyrazolon een ketogroep (C=O) aan een koolstofatoom dat verbonden is met een stikstofatoom; dat maakt van pyrazolon een lactam.

  • Pyrazool, met nummering van de atomen
    Pyrazool, met nummering van de atomen
  • 3-pyrazolon
    3-pyrazolon
  • 5-pyrazolon
    5-pyrazolon

Pyrazolon vertoont isomerie, daar de ketogroep aan twee koolstofatomen kan voorkomen (voor de nummering zie de afbeelding van pyrazool):

  • 3-pyrazolon heeft de IUPAC-naam: 1,2-dihydropyrazol-3-on en CAS-nummer 137-45-1.
  • 5-pyrazolon heeft de IUPAC-naam: 1,4-dihydropyrazol-5-on en CAS-nummer 137-44-0.

De brutoformule van deze pyrazolonen is C3H4N2O. Hun molaire massa is 84,08 g/mol.

Derivaten van pyrazolon

In geneesmiddelen

fenazon of antipyrine

Een groep van pyrazolon-derivaten is gedurende vele jaren gebruikt als niet-steroïdale ontstekingsremmers, maar wordt inmiddels weinig of niet meer gebruikt vanwege ernstige nevenwerkingen. Deze kunnen onder meer irreversible agranulocytose veroorzaken[1].

Tot die groep behoren:

  • fenylbutazon
  • oxyfenbutazon
  • antipyrine
  • aminopyrine
  • dipyron.

In kleurstoffen en pigmenten

Orange B

3-methyl-5-pyrazolon (CAS-nummer 108-26-9) en daarvan afgeleide stoffen zoals 1-fenyl-3-methyl-5-pyrazolon (CAS-nummer 89-25-8) zijn intermediaire verbindingen voor azokleurstoffen[2], waaronder:

  • tartrazine
  • Geel 2G
  • Sudan Yellow 3G (CAS-nummer 4314-14-1)
  • Orange B (CAS-nummer 15139-76-1)
  • Mordant Red 19 (CAS-nummer 25746-81-0)
  • Pigment Orange 13 (C.I. 21110; CAS-nummer 3520-72-7).
Bronnen, noten en/of referenties
  1. "Toepassingsgebied van fenylbutazon en oxyfenbutazon beperkt". Ned. Tijdschr. Geneeskd. 1984; 128: nr. 50, blz. 2367
  2. Zie bijvoorbeeld U.S. Patent 2047315, "Pyrazolone azo dyestuffs" van 14 juli 1936 aan Celanese Corporation