M7 (spoorwegrijtuig)

M7
M7-rijtuig te Lokeren
Aantal	747 (445 + 204 + 98)
Nummering	B: 145+12 (72001-72145) AB: 145+80 (73001-73145) BD:127 BDx: 65 (75001-75065) BVx: 61 (75065-) BMx: 90+22 (76001-76090)
Fabrikant	Bombardier / Alstom
Vervoerder	NMBS
Bouwjaar	2015-…
Indienststelling	2020-…
Spoorwijdte	1.435 mm
Massa	motorrijtuig: 81,4 ton (leeg)
Lengte over buffers	26,80 m 24,19 m (motorrijtuig)
Breedte	2,83 m
Hoogte	4.632 mm
Omgrenzingsprofiel	BE2[1]
Maximumsnelheid	200 km/h
Vloerhoogte	63 cm (toegankelijke deur M7 BD op 76 cm)
Techniek
Stroomsysteem	~ 25 kV 50 Hz = 3000 V
Treinbeïnvloeding	ETCS / TBL 1+
Treinradio	o.a. GSM-R
Portaal    Openbaar vervoer Verkeer & Vervoer

M7 is een serie dubbeldeksrijtuigen van de NMBS voor gebruik binnen België en in Luxemburg. Ze worden gebouwd door Bombardier en Alstom. Alstom bouwde de gemotoriseerde koprijtuigen in Charleroi en Valenciennes en het ETCS level 2-beveiligingssysteem voor alle rijtuigen. De eindassemblage van de andere rijtuigen gebeurde door Bombardier in Brugge (het vroegere BN, en nu Alstom Brugge).

M7-rijtuigen kunnen vlot gekoppeld worden met M6-rijtuigen en kunnen ook in het Groothertogdom Luxemburg rijden, evenals op de Belgische hogesnelheidslijnen, maar niet in Duitsland (ze kunnen niet om met de voedingsspanning 1~kV AC die de locomotief daar levert) noch in Frankrijk (omgrenzingsprofiel). De eigen stuurrijtuigen kunnen niet rijden onder de Nederlandse treinbeïnvloeding.

De treinen hebben een instaphoogte van 0,63 m terwijl de meest gangbare perronhoogtes in België 0,55 m en 0,76 m zijn. Hierdoor is het voor personen met beperkte mobiliteit moeilijk om op zelfstandige basis in te stappen en uit te stappen. Ook maakt dit in- en uitstappen met bagage moeilijker vanwege het hoogteverschil tussen trein en perron.^[2] Bij een bijkomende bestelling in december 2020 waren 130 autonoom toegankelijke rijtuigen met een instaphoogte van 76 cm voor personen met een beperkte mobiliteit.^[3] Een jaar later, in december 2021, werden nog eens 98 rijtuigen besteld.^[4]

De NMBS bestelde in een eerste fase 445 rijtuigen met 105.000 zitplaatsen aan een totale prijs van 1,3 miljard euro, te leveren tussen 2018 en 2021. Er werd een optie getekend voor 917 bijkomende rijtuigen, wat het totaal op 1362 rijtuigen zou brengen, voor een totaalbedrag van 3,3 miljard euro.^[5] De eerste levering in 2018 werd niet gehaald.

De eerste 445 rijtuigen zijn opgedeeld in 90 gemotoriseerde stuurrijtuigen, 65 stuurrijtuigen en 290 rijtuigen. Het aandeel van Bombardier in deze eerste bestelling wordt op 787 miljoen euro geraamd, het aandeel van Alstom op 471 miljoen euro.^[6][7]

In februari 2018 werd een eerste prototype-rijtuig voorgesteld bij Bombardier Brugge. In de Brugse fabriek wordt de afwerking van de rijtuigen gerealiseerd en worden tests uitgevoerd.^[8]

In december 2020 kondigde de NMBS aan dat ze nog 204 extra rijtuigen van het type M7 hadden besteld bij de producent Bombardier-Alstom, voor 450 miljoen euro. De bestelling bestaat uit 130 rijtuigen die een toegangsdeur hebben met een instaphoogte van 76 centimeter en deze zullen autonoom toegankelijk zijn voor reizigers met een beperkte mobiliteit. Het tweede deel van de bestelling bestaat uit 68 rijtuigen met een stuurpost en met plaats voor fietsen en kinderwagens.^[3] Deze zullen ook vooral ingezet worden op intercitytrajecten.^[9] De eerste leveringen zijn gepland voor 2024.^[10]

In december 2021 werden 98 nieuwe multifunctionele rijtuigen besteld.^[11]

De M7-rijtuigen zijn vooral bedoeld als intercitymaterieel. Door de instroom van deze rijtuigen wil de NMBS de M4-rijtuigen en de MSCR-stellen volledig vervangen alsook deels de MS66- en MS73-motorstellen. Ze hebben airconditioning en een gesloten toiletsysteem. Naast de binnendeuren worden informatieschermen aangebracht waarop reisinformatie van het "RIS"-systeem wordt getoond.

In vergelijking met de M6-rijtuigen zijn er meer comfortabele zitplaatsen, informatieschermen, hogere plafonds, meer beenruimte bij tegenover elkaar staande zetels, ruimte voor grote bagage en meer stopcontacten.^[6][7] In eerste instantie werd ook een wifiverbinding als optie aangeduid, maar dit werd later te duur geacht.

Dit is een rijtuig met eerste en tweede klasse. In tegenstelling tot de M6-rijtuigen zijn er geen rijtuigen binnen de M7-reeks met enkel zitplaatsen eerste klasse. Bij deze AB-rijtuigen bevindt de eerste klasse zich op de bovenste verdieping.

Dit is een rijtuig tweede klasse.

Dit is een multifunctioneel en autonoom toegankelijk rijtuig tweede klasse, ook geschikt voor rolstoelgebruikers (deur voor autonome toegankelijkheid bij perronhoogte 76 cm + toilet) of 8 fietsplaatsen. Het eerste rijtuig werd in februari 2024 voorgesteld.^[12]

Het is het eerste eigen gelijkvloerse rijtuig van de NMBS, met uitschuiftreden aan de deuren zodat rolstoelen en kinderwagens zonder moeite kunnen binnenrollen, na de Drielandentrein, die geen eigendom is van de NMBS.

Dit is een multifunctioneel stuurrijtuig met plaats voor rolstoelgebruikers (deurhoogte 63 cm, dus niet gelijkvloers + toilet) of 12 fietsplaatsen

Dit is een multifunctioneel stuurrijtuig met plaats voor 16 fietsen. Het werd in 2023 geïntroduceerd.

In tegenstelling tot de voorgaande generaties dubbeldeksrijtuigen, is er bij de M7-rijtuigen geopteerd om gemotoriseerde stuurposten op te nemen in de bestelling. Deze rijtuigen, genummerd van 76001 tot 76090 zijn een samenstelling van een locomotief en een rijtuig. In dit rijtuig is plaats voor 52 personen in tweede klasse. Volgens de oorspronkelijke ontwerpen kan één Bmx-rijtuig vijf rijtuigen (inclusief zichzelf) trekken. Ze rijden echter vier- tot zesdelig rond. Een Bmx-rijtuig kan ingezet worden als vervanging van een locomotief, waardoor M7-stammen sneller te koppelen zijn met andere M7-stammen, maar ook met treinstellen zoals de Desiro (MS08) en locomotieven met GF-koppeling (HLE 19). Dit Bmx-rijtuig is ook compatibel met M4-, M5- en M6-rijtuigen. Sinds april 2024 rijdt de M7 Bmx ook occasioneel op de HSL 2.

De allereerste inzet van de M7-rijtuigen vond plaats op 13 januari 2020 tot 26 februari 2020, toen enkele M7-rijtuigen meereden in de P-trein 7401 en 8400 van Liège-Guillemins naar Brussel-Zuid. Ondertussen rijden deze treinen weer volledig met M4-rijtuigen. Er rijden M7-rijtuigen mee in P-treinen tussen Visé en Brussel-Zuid samen met I11-rijtuigen. Sinds januari 2021 worden de M7-rijtuigen ingezet op alle treinen van de IC-01-verbinding tussen Oostende en Eupen. Op 23 augustus 2021 reed de eerste homogene stam M7-rijtuigen van Schaarbeek richting Gent-Sint-Pieters verzekerd als piekuurtrein 8014 en dat in beide richtingen.

Vanaf de periode 2021-2024 zal deze trein de verouderde M4-treinen en motorstellen MS66 en MS73 van de NMBS vervangen.

Vanaf 5 februari 2024 rijden het M7 Bmx-motorrijtuig en M7 BDx-stuurrijtuig aan beide uiteinden van enkele stammen met M4-rijtuigen, zodat deze oudere rijtuigen nog kunnen blijven rijden zonder inzet van HLE18-locomotieven (en M4-stuurrijtuigen).

Doordat de stuurrijtuigen een GF-koppeling hebben, kunnen ze niet samenwerken met een opdrukloc, meer bepaald op de steile helling van Ans. Om problemen hiermee te voorkomen, worden ze niet ingezet op intercityverbindingen 01 (Oostende - Eupen) en Kortrijk - Welkenraedt.

• IC 01 Oostende - Eupen (gecombineerd met I11- en I10-rijtuigen)
• IC 20 Gent-Sint-Pieters - Tongeren (volledige trein, 2 keer per dag)
• P Schaarbeek - Gent-Sint-Pieters (volledige trein, 2 keer per dag)

• IC 01 Oostende - Eupen (gecombineerd met I11- en I10-rijtuigen, alle treinen uitgezonderd IC 522).

Gecombineerde trein = heterogene samenstelling

• IC 20 Gent-Sint-Pieters - Tongeren (volledige trein, 4 keer per dag per richting (IC 2204, IC 2205, IC 2213, IC 2214, IC 2230, IC 2231, IC2239 en IC 2240)). Voorlopig uitgesteld, wegens problemen bij de homologatie. De bovenvermelde treinen worden verzekerd met vervangingsmaterieel (4× I11 en 6x I6, getrokken door HLE21 of HLE18) tot nader bericht.

Volledige trein = homogene samenstelling

Volgende treinen worden verzekerd met een homogene samenstelling (6× M7 inclusief stuurrijtuigen M7 BDx en M7 Bmx):

• P7306 Tongeren - Brussel-Zuid
• P8305 Brussel-Zuid - Tongeren
• IC2242 Hasselt - Gent-St.-Pieters
• P7012 Gent-St.-Pieters - Schaarbeek
• P8014 Schaarbeek - Gent-St.-Pieters
• IC2220 Gent-St.-Pieters - Hasselt

Sinds 11 december 2022 rijden er o.a. M7-rijtuigen op deze diensten:

• IC 5xx Oostende - Eupen (gecombineerd met I11 / I6 / I10 / M6)
• IC 22xx Gent-St.-Pieters - Tongeren
• IC 15xx Blankenberge - Genk (M7 Bmx gecombineerd met M6)
• IC 17xx Quievrain - Liege-Guillemins
• P7013 Sint-Niklaas - Schaarbeek
• P8013 Schaarbeek - Sint-Niklaas

Sinds 12 juni 2023 rijden er ook M7-rijtuigen op deze diensten:

• IC 32xx Kortrijk - Sint-Niklaas

• EXP18442 Tongeren - Oostende
• EXP18461 Brussel-Noord - De Panne

Gecombineerde trein = heterogene samenstelling

• 
  Motorrijtuig, trappen
• 
  Bovenverdieping
• 
  Gang door de motorafdeling

• 
  Zetels in de eerste klasse
• 
  Trappen naar eerste klas en tweede klas
• 
  Toilet in een tweedeklasserijtuig zonder rolstoelafdeling
• 
  Gang op de benedenverdieping van een tweedeklasserijtuig
• 
  Gang in de eerste klasse op de bovenverdieping
• 
  Interieur in de tweede klasse
• 
  Zetels in de tweede klasse
• 
  Multifunctionele ruimte in de tweede klasse

• 
  Fiets- en rolstoelruimte in een stuurrijtuig
• 
  Trap die naar het platform met verlaagde deuren (op perronhoogte) leidt
• 
  Toegankelijk toilet in de fiets- en rolstoelruimte op de benedenverdieping

Zie de categorie SNCB/NMBS M7 passenger car van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.