Lijst van grootste Nederlandse kerkgebouwen naar zitplaatsen

In dit artikel wordt een opsomming gegeven van de grootste Nederlandse kerken, gemeten naar het aantal zitplaatsen.

Ondanks de secularisatie worden in Nederland nog veel grote kerken gebouwd, vooral door reformatorische en evangelische gemeenten. In de grote steden en in de katholieke delen van Nederland zijn evenwel ook vele grote kerken reeds gesloopt. Voorbeelden hiervan zijn de Westerkerk te Rotterdam met 1470 zitplaatsen, de Sint-Bonifatiuskerk te Amsterdam met 1850 zitplaatsen en de Willemskerk te Den Haag met 2086 zitplaatsen.

Criterium is het aantal vaste zitplaatsen. Doordat veel grote bekende kerken (zoals de Laurenskerk) geen vaste zitplaatsen meer hebben vanwege hun multifunctionele gebruik komen deze in deze lijst niet voor. Qua vloeroppervlakte is een totaal andere indeling te maken. De grootste kerk van Nederland qua vloeroppervlak is de Sint-Janskathedraal in 's-Hertogenbosch gevolgd door de Kathedrale basiliek Sint Bavo in Haarlem.

	Naam	Zitplaatsen	Bouwjaar	Kerkverband	Plaats	Afbeelding
1	De Hoeksteen	2.860[1]	2008	Gereformeerde Gemeenten in Nederland	Barneveld
2	Kerkgebouw GGiN Opheusden	2.824	1999	Gereformeerde Gemeenten in Nederland	Opheusden
3	Congreshal van Jehovah's getuigen	2.400	2016	Jehovah's getuigen	Swifterbant
4	Dorpskerk	2.300	1952	Hersteld Hervormde Kerk	Staphorst
5	Adventkerk	2.220	1998	Gereformeerde Gemeenten	Veenendaal
6	Rehobothkerk	2.200	1967	Gereformeerde Gemeenten	Barneveld
7	Sionkerk[2]	2.115	2012	Gereformeerde Gemeenten	Scherpenzeel
8	Kerkgebouw GG Kootwijkerbroek	2.100[3]	1985	Gereformeerde Gemeenten	Kootwijkerbroek
9	De Levende Steen	2.011	2013	Evangelische gemeente	Spijkenisse
10	Kerkgebouw GG Yerseke	2.000	2024	Gereformeerde Gemeenten	Yerseke
11	Noorderkerk	1.970[4]	1957	Gereformeerde Gemeenten	Rijssen
12	Zuiderkerk	1.950	1968	Gereformeerde Gemeenten	Rijssen
13	Kerkgebouw GG Nunspeet	1.950[5]	1978	Gereformeerde Gemeenten	Nunspeet
14	Adullamkerk	1.936	2008	Gereformeerde Gemeenten	Barneveld
15	Sionkerk	1.900[6]	1979	Gereformeerde Gemeenten	Goes
16	Kerkgebouw GG Opheusden	1.900[7]	2015	Gereformeerde Gemeenten	Opheusden
17	Nieuwe Kerk	1.900	1887	Protestantse Kerk in Nederland	Katwijk
18	Jachin en Boazkerk	1.800	2003	Gereformeerde Gemeenten	Genemuiden
19	Sint-Vituskerk	1.800	1892	Rooms-Katholieke Kerk	Hilversum
20	Bethelkerk	1.750	2000	Vrije Baptistengemeente	Drachten
21	Jachin Boazkerk	1.650[8]	1960	Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland	Urk
22	Grote of Sint-Janskerk	1.635	1485	Protestantse Kerk in Nederland	Gouda
23	Mieraskerk	1.631	1962	Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland	Krimpen aan den IJssel
24	Petrakerk	1.620	1974	Gereformeerde Gemeenten	Hendrik-Ido-Ambacht
25	Elimkerk	1.524	1977	Gereformeerde Gemeenten	's-Gravenpolder
26	Bethelkerk	1.509	2003	Gereformeerde Gemeenten	Geldermalsen
27	Sint-Janskathedraal	1.500	1220	Rooms-Katholieke Kerk	's-Hertogenbosch
28	Oude Kerk	1.500	1566	Protestantse Kerk in Nederland	Veenendaal
29	Levensstroomkerk	1.450	2006	Pinksterkerk	Leiderdorp
30	Kerkgebouw VOGG Ede	1.440	1951	Vrije Oud Gereformeerde Gemeente	Ede
31	Grote Kerk	1.400[9]	1892	Protestantse Kerk in Nederland	Apeldoorn
32	Andreaskerk (Kerkje aan Zee)	1.400	1460	Protestantse Kerk in Nederland	Katwijk aan Zee
33	De Ark	1.400	2007	Protestantse Kerk in Nederland	Urk
34	Sint-Petruskerk	1.400	1936	Rooms-Katholieke Kerk	Leiden
35	Bethelkerk	1.390	1989	Gereformeerde Gemeenten	Werkendam
36	Kerkgebouw GG Krabbendijke	1.362	1930	Gereformeerde Gemeenten	Krabbendijke
37	Bethelkerk	1.352[10]	2012	Hersteld Hervormde Kerk	Genemuiden
38	Petrakerk	1.350	1996	Gereformeerde Gemeenten	Kapelle
39	Kerkgebouw GG Gouda	1.325	2008	Gereformeerde Gemeenten	Gouda
40	Hervormde kerk	1.300	1845	Protestantse Kerk in Nederland	Doornspijk
41	Grote Kerk	1.300	1898	Protestantse Kerk in Nederland	Alblasserdam
42	Sint-Lambertuskerk	1.300	1863	Rooms-Katholieke Kerk	Veghel
43	Stadskerk	1.300[11]	1924	Vrije Baptistengemeente	Groningen
44	Kerkgebouw HHK Elspeet	1.256	2010	Hersteld Hervormde Kerk	Elspeet
45	Schildkerk	1.250	12e eeuw	Protestantse Kerk in Nederland	Rijssen
46	Bovenkerk	1.250	12e eeuw	Protestantse Kerk in Nederland	Kampen
47	Elimkerk	1.250	1993	Gereformeerde Gemeenten	Amersfoort
48	Ter Hoogekerk	1.250	1997	Gereformeerde Gemeenten	Middelburg
49	Ichtuskerk	1.250	2012	Christelijke Gereformeerde Kerken	Urk
50	Bethlehemkerk	1.236	1931	Protestantse Kerk in Nederland	Den Haag
51	Oosterkerk	1.228	1931	Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland)	Zeist
52	Sebakerk	1.225	1955	Gereformeerde Gemeenten	Krimpen aan den IJssel
53	Eben-Haëzerkerk	1.220	1985	Gereformeerde Gemeenten	De Valk-Wekerom
54	Noorderkerk	1.216	1878	Nederlandse Gereformeerde Kerken	Spakenburg
55	Heilig Hart van Jezuskerk (Koepelkerk)	1.200	1953	Rooms-Katholieke Kerk	Maastricht
56	Nieuwe Kerk	1.200	1939	Protestantse Kerk in Nederland	Ermelo
57	Gereformeerde Kerk Klundert	1.200	1889	Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland)	Klundert
58	Koningsvijver	1.200	1980	Volle Evangelie gemeente Nehemia Ministries	Zwijndrecht
59	Heilig Hart van Jezuskerk	1.200	1883	Rooms-Katholieke Kerk	Vinkeveen
60	Eben-Haëzerkerk	1.200[12]	1971	Gereformeerde Gemeenten	Hardinxveld-Giessendam
61	Kerkgebouw GG Moerkapelle	1.200[13]	1962	Gereformeerde Gemeenten	Moerkapelle
62	Kerkgebouw GGiN De Beek-Uddel	1.190	1920	Gereformeerde Gemeenten in Nederland	De Beek (Ermelo)
63	Sint-Franciscuskerk	1.152	1882	Rooms-Katholieke Kerk	Oudewater
64	Bethelkerk	1.150	1972	Gereformeerde Gemeenten	Ridderkerk
65	Kerkgebouw GG Kruiningen	1.150[14]	2015	Gereformeerde Gemeenten	Kruiningen
66	Dorpskerk	1.150	1883	Protestantse Kerk in Nederland	Genemuiden
67	Obrechtkerk	1.150	1930	Rooms-Katholieke Kerk	Amsterdam
68	Oude Kerk	1.140	15e eeuw	Protestantse Kerk in Nederland	Huizen
69	Rehobothkerk	1.140	1972	Gereformeerde Gemeenten	Zeist
70	Oude Kerk	1.133[15]	14e eeuw	Protestantse Kerk in Nederland	Putten
71	Dorpskerk	1.125	1847	Protestantse Kerk in Nederland	Nieuw-Lekkerland
72	Kerkgebouw GGiN (bv)	1.125	1980	Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband)	Veenendaal
73	Oosterkerk	1.116	1929	Nederlandse Gereformeerde Kerken	Groningen
74	Vredeskerk	1.110	1940	Rooms-Katholieke Kerk	Delft
75	Sint-Jacobus de Meerderekerk	1.105	1878	Rooms-Katholieke Kerk	Den Haag
76	Poortkerk	1.100[16]	1951	Gereformeerde Gemeenten	Kampen
77	Oude Kerk	1.100	13e eeuw	Protestantse Kerk in Nederland	Barneveld
78	Grote Kerk	1.100	1851	Protestantse Kerk in Nederland	Gorinchem
79	Onze Lieve Vrouwekerk	1.100	1509	Protestantse Kerk in Nederland	Breda
80	Kathedrale basiliek Sint Bavo	1.100	1930	Rooms-Katholieke Kerk	Haarlem
81	De Ark	1.100	2007	Protestantse Kerk in Nederland	Urk
82	Grote of Sint-Bavokerk	1.100	1520	Protestantse Kerk in Nederland	Haarlem
83	Kandelaarkerk	1.100	1970	Nederlandse Gereformeerde Kerken	Assen
84	Julianakerk	1.100	1928	Protestantse Kerk in Nederland	Veenendaal
85	Gereformeerde Kerk	1.100	1928	Nederlandse Gereformeerde Kerken	Appingedam
86	Ontmoetingskerk	1.100	1968	Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland)	Sleeuwijk
87	Plantagekerk	1.100	1875	Nederlandse Gereformeerde Kerken	Zwolle
88	Sint-Antonius van Paduakerk	1.100	1914	Rooms-Katholieke Kerk	Millingen aan de Rijn
89	Sint-Agathakerk	1.100	1903	Rooms-Katholieke Kerk	Lisse
90	Groote Kerk	1.100	1639	Protestantse Kerk in Nederland	Maassluis
91	Dorpskerk	1.080	1858	Protestantse Kerk in Nederland	Nunspeet
92	Kandelaarkerk	1.080	1980	Nederlandse Gereformeerde Kerken	Heemse
93	Tabernakel	1.074	2003	Gereformeerde Gemeenten	Rijssen
94	Eben Haëzerkerk	1.071	2013	Hersteld Hervormde Kerk	Ouddorp
95	Grote kerk	1.070	1461	Protestantse Kerk in Nederland	Nijkerk
96	Triumfatorkerk	1.066	1964	Hersteld Hervormde Kerk	Katwijk aan Zee
97	Immanuëlkerk	1.066	1954	Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland)	Maassluis
98	Bethelkerk	1.052	1851	Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland)	Urk
99	Pelikaankerk	1.050	1931	Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland)	Leeuwarden
100	Kerkgebouw GG Meliskerke	1.050	1976	Gereformeerde Gemeenten	Meliskerke
101	Dorpskerk	1.050	1567	Protestantse Kerk in Nederland	Oud-Beijerland
102	De Schuilplaats	1.050	2006	Evangelische gemeente	Ede
103	Dorpskerk	1.050[17]	16e eeuw	Protestantse Kerk in Nederland	Elspeet
104	De Pijler	1.047	2001	Evangelische gemeente	Lelystad
105	Salemkerk	1.030	1936	Gereformeerde Gemeenten	Lisse
106	Immanuelkerk	1.020	2007	Christelijke Gereformeerde Kerken	Urk
107	Julianakerk	1.016	1927	Gereformeerde Gemeenten	Dordrecht
108	Sint-Annakerk	1.014	1952-1953	Rooms-Katholieke Kerk	Heerlen
109	Kerkgebouw NGK Axel	1.010	1899	Nederlandse Gereformeerde Kerken	Axel
110	Petruskerk	1.008	14e eeuw	Protestantse Kerk in Nederland	Woerden

• 1886 - 1900 - Sint-Bonifatiuskerk, Amsterdam. 1850 zitplaatsen
• 1900 - 1910 - Nieuwe Kerk, Katwijk. 1900 zitplaatsen
• 1910 - 1952 - Willemskerk, Den Haag. 2086 zitplaatsen
• 1952 - 1957 - Kerkgebouw GG Mijnsheerenlaan, Rotterdam-Zuid. 2100 zitplaatsen
• 1957 - 1992 - Noorderkerk, Rijssen. 2400 zitplaatsen
• 1992 - 1999 - Dorpskerk, Staphorst. 2300 zitplaatsen
• 1999 - 2008 - Kerkgebouw GGiN, Opheusden. 2.624 zitplaatsen
• 2008 - heden - Kerkgebouw GGiN, Opheusden. 2850 zitplaatsen

Veel van de grootste kerkgebouwen zijn van de Gereformeerde Gemeenten of een van de daaraan verwante kerkgenootschappen. Enkele oorzaken dat deze kleine kerkgenootschappen zulke grote kerkengebouwen hebben:

• De concentratie van de woonplaatsen (en dus de kerken) van de bevindelijk gereformeerden in de Bijbelgordel; hierdoor zijn landelijk kleine kerkgenootschappen plaatselijk soms groot.
• Het geringe aantal predikanten maakt het minder aantrekkelijk om een gemeente te splitsen, aangezien dan een gemeente zonder predikant ontstaat.^[18]
• Leden van deze kerken zijn vaak trouw in het tweemaal per zondag bezoeken van de kerkdiensten.
• In tegenstelling tot vroeger, zien de meeste gelovigen geen bezwaar meer in het gebruik van de auto voor kerkbezoek op zondag.^[19]

De Hersteld Hervormde Kerk is in 2004 ontstaan uit kerken en leden van de Nederlandse Hervormde Kerk die het niet eens waren met de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland. Toen het stof van onder andere gerechtelijke procedures was opgetrokken, bleken er twintig nieuwe kerken te zijn gebouwd voor een bedrag van 50 miljoen euro.^[20]

Reeds in 1371 protesteerde de prediker Geert Grote tegen de hoogte van de toren van de Domkerk te Utrecht, die volgens hem een teken was van hoogmoed. In de rooms-katholieke traditie is verfraaiing van een kerk om God te eren. Aanleiding (niet de hele oorzaak) tot de breuk met het protestantisme was een inzamelingsactie voor de Sint Pieterskerk te Rome.

In de door de Amerikaanse cultuur beïnvloede evangelische beweging heeft men vaak geen bezwaren tegen grote kerkgebouwen. Succes wordt vaak als zegen van God gezien en kan worden afgelezen aan uiterlijke zaken.^[21] Toch zijn er ook groepen die vinden dat men geen geld moet steken in een eigen gebouw. Sommigen vinden dat de gemeenten opgesplitst moeten worden in kleine groepen die samenkomen in woonhuizen of bijvoorbeeld een verbouwde garage.^[22]

In de Gereformeerde Gemeenten en verwante kerken is het bouwen van mooie, grote kerken te zien als een breuk met het verleden, toen de kerkgebouwen de vorm hadden van een schuur of een stal.^[23]