Margarete Steiff

Margarete Steiff
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Giengen an der Brenz, 1847ko uztailaren 24a
Herrialdea	Württembergeko Erresuma
Heriotza	Giengen an der Brenz, 1909ko maiatzaren 9a (61 urte)
Hobiratze lekua	Giengen an der Brenz
Heriotza modua	berezko heriotza: pneumonia
Familia
Anai-arrebak	ikusi Pauline Röck (en)
Familia	ikusi Richard Steiff (en) (iloba)
Hezkuntza
Hizkuntzak	errusiera alemana
Jarduerak
Jarduerak	diseinatzailea, jostuna eta ekintzailea

Apollonia Margarete Steiff (Giengen, Baden-Württemberg, Alemania, 1847ko uztailaren 24a – ibidem, 1909ko maiatzaren 9a)^[1] alemaniar jostuna, jostailu diseinatzailea eta enpresaburua izan zen, Steiff jostailu fabrikaren sortzailea.^[2] 1880an peluxezko animaliak sortzen hasi zen jaioterrian.^[3][4]

Margarete Steiff Giengen an der Brenz herrian jaio zen, Alemaniako hegoaldean dagoen Baden-Württemberg estatuan. Gurasoak Friedrich eta Maria Margarete Steiff (jaiotzez Hänhle) senar-emazteen artean jaiotako lau seme-alabetatik hirugarrena izan zen. 18 hilabeterekin sukar larria izan zuen, paralisi partziala eragin ziona, eta, geroago, poliomielitisa diagnostikatu zioten. Hala ere, gaixotasun horrek ez zion eragotzi neskato alaia izatea. Eskolan batez bestekotik gorako notak izaten zituen eta antolakuntzarako gaitasun handia erakutsi zuen. Denbora zuen guztietan, Margaretek herriko haurrekin jolasten zuen, eta lan egin behar zuten amen seme-alabak zaintzen zituen.^[5]

Aitaren etxean heziketa nahiko zorrotza jaso zuen, eta, horregatik, 1856ko udan, August Hermann Wernerren familiarekin, Werner klinikaren fundatzailearekin, egon zen bitartean, poza berreskuratu zuen. Inolako hobekuntzarik ekarri ez zion hanketako ebakuntza baten ostean, Margaretek Bad Wildbad-era joan zen bainuetxe-tratamendu bat jasotzera. Ludwigsburg eta Wildbad-eko egonaldiak hainbat hilabetez familiarengandik bananduta mantendu bazuen ere, Margaretek tratamenduaz gozatu zuen eta gainera, gurasoen borondatearen kontra, jostun eskolara joateko ametsa bete zuen. Han zailtasun batzuk izan zituen paralisiaren ondorioz, baina jostun ona bihurtu zen.^[5][6]

1874an, aitak Ledergasse kaleko etxea berreraiki eta jostundegia sortu zuen. Handik gutxira, Margaretek eta bere ahizpak eskaera asko jaso zituzten, eta josteko makina propioa erosi ahal izan zuten herriko lehenak izan ziren. Nahiz eta, bere paralisiaren ondorioz, Margaretek makina bere diseinuaren kontrako aldetik baino ezin zezakeen erabil, oso modu produktiboan erabiltzeko gauza izan zen. 1877an, bere lehengusinaren senarrak, Wilhelm Adolf Glatzek, aholkatuta, feltroen denda bat ireki zuen, eta laster negozio txikia bihurtu zuen, plantillan hainbat jostun zituela.

1879an, Margarete Steiffek elefante baten patroia aurkitu zuen modako aldizkari batean, eta berak eta bere jostunek itxura horretako kuttun-orratz piloa egin zituzten, bi zaku bete, Heidenheimeko merkatuan saltzeko. Elefantetxoek (Elefäntle, alemanez) hainbesteko arrakasta izan zuten, ezen handik gutxira beste feltrozko animalia batzuk diseinatu eta ekoitzi zituzten. Margaretek 1886an animalientzako feltroa erosi zuen 1460 markoko balioarekin eta lau urte geroago horrek 5070 alemaniar markoko kostua zuen. Steiffen lehen katalogo ilustratua 1892an argitaratu zen, eta, elefanteez gain, beste animalia batzuk ere bazituen: txakurrak, katuak eta zaldiak, besteak beste. Margareteren leloa ere bazekarren honek: «Haurrei, onenak baino ez die balio». 1893an, jostailuen negozio-bolumena feltrozko artikuluena baino 16.000 marko handiagoa izan zen. 1901ean jostailuak Ameriketako Estatu Batuetara esportatu ziren eta 180.000 markotik gorako salmentak izan zituzten.

1902an, Richard Steiffek, Margareteren ilobak, negozioaren idazkuna diseinatu zuen: 55 PB peluxezko hartza, pelutxezko lehen hartzetako bat (beste batzuei ere egozten zaien asmakuntza, ikus Peluxezko hartza). Hasieran arrakastarik gabe fabrikatu bazen ere, Leipzigeko Jostailu Azoka aurkeztu eta amaitzean 3.000 ale saldu ziren.^[7]

1880an Margarete Steiff S.L. enpresa sortu ostean, zuzendaritza fundatzailearen ilobengana pasatu zen. ^[8]1907an, 973.999 peluxezko hartz zeuden eginda. Gainera, 400 langileek eta etxez etxeko 1800 langileek 1.700.000 jostailu inguru ekoitzi zituzten. 1909ko maiatzaren 9an, Margarete Steiff 61 urterekin hil zen pneumonia baten ondorioz.

• Steiff museoan, «Welt von Steiff», peluxezko hartzaren eta enpresaren historia erakusten da.
• Fabrikako eraikinek, «Jungfrauenaquarium» («neskazaharren akuarioa», euskaraz) bezala ezagunak, arkitekturaren historian norabide berri bat markatu zuten.
• Giengeneko bigarren hezkuntzako institutuak Margarete Steiff izena du.
• Stuttgarten hezkuntza bereziko eta aholkularitzako zentro bat dago, Margarete-Steiff-Schule izenekoa.^[9]

• Margarete Steiff (2005) izenburuko film biografikoak enpresaburuaren bizitza islatzen du, bere lehen enpresa-arrakastak izan arte. Xaver Schwarzenberger zuzendariak eta Heike Makatsch, Suzanne von Borsody, Herbert Knaup, Felix Eitner eta Hary Prinz aktoreek familia osoarentzako film bat sortzea lortu zuten.
• 2017ko urriaren amaieran Intercity Express (ICE 4) konpainiaren lehen trenetako bati Margarete Steiff izena jarri zioten.^[10]

• Große Ideen – kleine Flops: Geistesblitze von A bis Z. Dokumentation, Deutschland, 2016, 89:30 minutu, Andreas Kölmel eta Jürgen Vogten gidoia eta zuzendaritza, ekoizpena: SWR, lehen emanaldia 2016ko maiatzaren 16an SWR katean.

• Annegret Erhard: Margarete Steiff. Ullstein, Berlin 1999, ISBN 3-548-35945-0, (enpresaren biografia eta historia).
• Bernd Brunner: Eine kurze Geschichte der Bären. Claassen, Berlin 2005, ISBN 3-546-00395-0.
• Ulrike Halbe-Bauer: Margarete Steiff: "Ich gebe, was ich kann". Nobela biografiko bat. Brunnen, Gießen 2007, ISBN 3-7655-1965-9.
• Wolfgang Heger: Das Tor zur Kindheit. Die Welt der Margarete Steiff, Mitteldeutscher Verlag, Halle (Saale) 2009.
• Gabriele Katz: Margarete Steiff. Die Biografie. Neue, überarbeitete Auflage. Der Kleine Buch Verlag, Karlsruhe 2015.
• Sabine Völker-Kramer: Wie ich zur Teddymutter wurde. Das Leben der Margarette Steiff nach ihren eigenen Aufzeichnungen. Quell, Stuttgart 1996, ISBN 3-7918-1978-X.
• Wolfgang Heger: Steiff, Margarete. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). 25. liburukia, Duncker & Humblot, Berlin 2013, ISBN 978-3-428-11206-7. or. 124 (jatorrizko liburua eskaneatua).

• Datuak: Q69306
• Multimedia: Steiff / Q69306