Lenka Franulic

Lenka Franulic
Bizitza
JaiotzaAntofagasta, 1908
Herrialdea Txile
HeriotzaSantiago, 1961 (52/53 urte)
Hezkuntza
HeziketaTxileko Unibertsitatea
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakkazetaria eta itzultzailea
Jasotako sariak
ikusi
  • National Prize of Journalism

Lenka Franulic Zlatar (Antofagasta, Txile, 1908ko uztailaren 22a –   Santiago,Txile, 1961eko maiatzaren 25a) Txileko kazetaria eta itzultzailea izan zen.[1] 1957 urtean Aipamen Kronikoa Kazetaritzako Sari Nazionala jaso zuen.[2]

Bizitza

Kroaziako etorkinen ondorengoa izan zen, bai aitaren aldetik, bai amaren aldetik, eta Mateo Franulic Jerkovic eta Zorka Zlatar Janovicen alaba izan zen. Bi ahizpetan zaharrena izan zen, eta haietako gazteena, Dobrila, biolontxelo-jotzaile nabarmena izan zen. Bere aita 9 urte zituela hil zen giltzurruneko gaixotasun baten ondorioz eta bere ahizpak, 3 urte zituela.

Santiagora joan zen ingelesa ikastera Txileko Unibertsitateko Institutu Pedagogikoan; gero, itzultzaile lana lortu zuen Revista Hoy aldizkarian, eta hantxe egin zituen bere lehen artikuluak, kultura arlokoak. Ercilla aldizkarian, elkarrizketatzaile bihurtu zen,[1] eta gero agerraldiak egin zituen irratian. 1945ean Radio Nuevo Mundoko zuzendaria izan zen eta, geroago, "Nacional", "Cooperativa", "Agricultura" eta "Minería" irratietako erreportaria.

Bere garaiko hainbat pertsonaia elkarrizketatu zituen: Jean Paul Sartre, Tito mariskala, Juan Domingo Perón, Anna Eleanor Roosevelt, Nicolás Guillén, Fidel Castro, Anastasio Somoza, Gabriela Mistral, Emil Ludwig, André Malraux, eta Simone de Beauvoir.[3]

Kazetari gisa egindako lanaren ezaugarririk garrantzitsuena izan zen bere artikuluak pertsona horien iritziak jasotzera bideratuta zeudela, eta, aldi berean, haiei zegozkien kritikak planteatzen zituela, unean uneko bilakaera sozial eta politikoa aztertzeko, elkarrizketatzen zituen pertsonen ibilbidea, ekarpenak eta merituak nabarmentze hutsetik harago.

Santiagoko Kazetarien Zirkulua sortu zuen, eta, 1953an, Txileko Unibertsitateko Kazetaritza Eskolaren sorreran parte hartu zuen.[1] Kazetaritza Sari Nazionala (aipamena Kronikan) lortu zuen 1957an. Era berean, Ameriketako Estatu Batuetako Emakume Kazetarien Elkarte Profesionalak urteko kazetari onenaren saria eman zion, ohore hori izan duen txiletar emakume bakarra.

Biriketako minbiziak jota, 1961eko maiatzaren 25ean, osteguna, hil zen, 52 urte zituela.

Haren hiletara pertsona ezagun ugari eta haren lagunak joan ziren, Jorge Alessandri Rodriguez Txileko orduko presidentea, esaterako. Santiago Hilerri Nagusiko jugoslaviar mausoleoan dago bere hilobia. Lily Garafulic artistak zizelkatutako harrizko buru handi baten azpian, Pablo Nerudak bere lagun handiarentzat idatzi zuen hitzaldiaren esaldi bat duen hilarri bat dago:

"Emakumeen presentzia zara eta milioi bat gizonentzako ikasgai".[3]

Lanak

Argitalpenak

1939an, bere lehen liburua argitaratu zuen, "Cien autores contemporanos", garai hartako idazle nabarmenen aurpegiekin.

Eta 1943. urtean, "Antología del Cuento Norteamericano" (Ipar Amerikako Ipuinaren Antologia) argitaratu zen.

"Dos centavos de violetas" (Bi zentabo bioleta) ipuin laburra idatzi zuen. Ezagutzen zaion bakarra.

Itzulpenak

Testuen itzulpenetan ere lan handia egin zuen, hala nola Christopher Morleyren "Kitty Foyle", Christa Winsloeren "Internado para Señoritas" (Neskentzako barnetegia), Mary Chaseren "Harvey", Virginia Woolfen "Las Olas" eta "Entreacto", Thomas Manen "Jose el Proveedor" (Jose Hornitzailea), eta hainbat antzezlan, hala nola John Steinbecken "Se ha puesto la Luna", Brandom Thomasen "La Tía de Carlos" eta Noel Cowarden "Los Amantes Terribles" eta "Espíritu Travieso".

Sariak eta aintzatespenak

  • 1957 urtean Kazetaritzako Sari Nazionala jaso zuen.[2]
  • 1963az geroztik, Txileko Emakume Kazetarien Elkarte Nazionalak Lenka Franulic Saria eman du, lanbidean egindako ibilbidearen aitorpen gisa. [4] Gero, Lenkaren iloba batek, Francisco Franulicek, kazetari gisa ere lan egiten du Canal 13ko albistegi nagusian, Teletrecen, eta nagusiki ekonomiaren arloarekin lotutako oharrak egiten ditu.[5]
  • Txileko hainbat kalek bere izena daramate. Santiagoko (Txile) San Bernardo komunan "Lenka Franulic" plaza dago. Bada Ñuñoa komunan bere izena daraman ikastetxe bat ere dago.
  • 2023ko uztailaren 22an, Franulicen 115. urtebetetzea Google Doodle baten bidez ospatu zen.[6]

Erreferentziak

  1. ↑ a b c Espinoza, Natalia. (16 de enero de 2020). «Lenka Franulic: la historia de la primera mujer reconocida como periodista en Chile» El Mostrador.
  2. ↑ a b (Gaztelaniaz) Subercaseaux, Elizabeth. (1997). Las diez cosas que una mujer en Chile no debe hacer jamás. Editorial Planeta, 182 or. ISBN 978-95-6247-143-5..
  3. ↑ a b (Gaztelaniaz) Montecino, Sonia. Mujeres chilenas: Fragmentos de una historia. Editorial Catalonia ISBN 978-956-324-585-1. (Noiz kontsultatua: 2024-07-22).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) Premio Lenka Franulic – Asociación Nacional de Mujeres Periodistas de Chile. (Noiz kontsultatua: 2024-07-22).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) «Periodista UANDES gana dos premios a la calidad periodística con trabajo sobre la educación financiera para adolescentes» alumniUANDES (Noiz kontsultatua: 2024-07-22).
  6. ↑ (Ingelesez) «Lenka Franulic's 115th Birthday Doodle - Google Doodles» doodles.google (Noiz kontsultatua: 2024-07-22).

Kanpo estekak

  • Lenka Franulic Txileko Oroimenean
  • Txileko Kazetaritzaren sari nazionala 1957-1958
Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q3445699
  • Identifikadoreak
  • WorldCat
  • VIAF: 58884366
  • ISNI: 0000000047037573
  • GND: 1046789686
  • LCCN: no2008037484
  • SUDOC: 188042857
  • Wd Datuak: Q3445699